Komitet Praw Człowieka ONZ ogłosił w piątek 29 października rekomendacje skierowane do Rządu RP przyjęte 26 października 2010 r. po rozpatrzeniu w dniach 12-13 października b.r. szóstego sprawozdania okresowego Polski. Komitet przedstawił w sumie 21 rekomendacji.

1. Zdaniem Komitetu definicja przestępstwa o charakterze terrorystycznym tak jak została ona sformułowana w art. 115§20 kodeksu karnego jest zbyt szeroka. Polska powinna tak zmienić k.k., żeby przestępstwo o charakterze terrorystycznym nie było zdefiniowane jedynie przez jego cel, ale żeby precyzyjnie została określona natura takich działań.

2. Zdaniem Komitetu projekt Ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania nie jest wyczerpujący, gdyż nie obejmuję dyskryminacji opartej na orientacji seksualnej, niepełnosprawności, religii albo wieku w sferze edukacji, opieki zdrowotnej, zabezpieczenia społecznego czy usług mieszkaniowych. Polska powinna poprawić projekt ustawy w taki sposób, żeby ustanowić zakaz dyskryminacji ze względu na wszelkie przesłanki we wszystkich dziedzinach życia.

3. Komitet jest zaniepokojony istotnym wzrostem zgłaszanych władzom przypadków nienawiści rasowej i jednocześnie niewielką ilością prowadzonych w tym zakresie spraw. Polska powinna zwiększyć wysiłki mające na celu promowanie tolerancji i zwalczanie uprzedzeń, przede wszystkim w ramach Krajowego Programu przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i związanej z nimi Nietolerancji. W kolejnym Raporcie okresowym Polska powinna uwzględnić szczegółową informację na temat  ilości postępowań, których przedmiotem są przypadki anty-semityzmu a także ilość wydanych wyroków w takich sprawach.

4. Komitet jest zaniepokojony trwającą społeczną marginalizacją i dyskryminacją członków mniejszości romskiej. Polska powinna zapewnić, że mniejszość romska będzie korzystać w sposób efektywny z praw gwarantowanych przez Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (dalej jako MPPOiP).

5. Komitet zauważa wzrost przypadków mowy nienawiści i nietolerancji wobec społeczności LGBT (lesbijek, gejów, biseksualistów i transseksualistów). Polska powinna dołożyć starań, żeby wszystkie przypadki takiej nietolerancji były przedmiotem właściwych postępowań. Polska powinna także zabronić dyskryminacji ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową oraz znowelizować kodeks karny w taki sposób, żeby podlegała karze mowa nienawiści i przestępstwa motywowane nienawiścią ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową.

6. Polska powinna zintensyfikować swoje wysiłki w celu osiągnięcia wyrównanej reprezentacji kobiet i mężczyzn w Parlamencie i na najwyższych stanowiskach w administracji, sądownictwie, szkolnictwie i służbie więziennej. RP powinna doprowadzić do sytuacji, w której kobiety otrzymują za porównywalną pracę takie samo wynagrodzenie jak mężczyźni. Polska powinna przywrócić stanowisko Pełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn.

7. Komitet wyraża zaniepokojenie trwającym problemem przemocy domowej. Komitet zaleca znowelizowanie Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w taki sposób, by Policja mogła wydawać natychmiast zakaz kontaktowania się i zbliżania się do ofiary przemocy. Problemy przemocy w rodzinie powinny być przedmiotem standardowego szkolenia policji, prokuratorów i sędziów. Polska powinna zapewnić, by ofiary przemocy domowej miały dostęp do odpowiedniej pomocy włączając poradnictwo prawne i psychologiczne, pomoc medyczną i schronienie.

8. Komitet zachęca Polskę do ratyfikacji Drugiego Protokołu Fakultatywnego do MPPOiP, którego przedmiotem jest zakaz stosowania kary śmierci. Polska ten Protokół podpisała 21 marca 2000 r., ale do tej pory nie ratyfikowana.

9. Polska powinna jak najszybciej zanalizować efekty restrykcyjnej ustawy antyaborcyjnej na zdrowie kobiet. Zdaniem Komitetu RP powinna m.in. przeprowadzić badania i przedstawić statystyki dotyczące nielegalnego korzystania z zabiegu przerywania ciąży.

10. Komitet jest zaniepokojony informacjami o nieproporcjonalnym użyciu siły przez policję i wzrostem liczby skarg na zachowanie policjantów. Polska powinna zintensyfikować wysiłki, żeby ograniczyć liczbę nieprawidłowych zachowań policji. Komitet zaleca m.in., żeby utworzyć niezależny i bezstronny podmiot, który zajmie się wyjaśnianiem nieprawidłowych zachowań policji, do którego będzie można bezpośrednio składać skargi w tym przedmiocie.

11. Polska powinna włączyć do kodeksu karnego przepis chroniący ofiary handlu ludźmi przed ściganiem, zatrzymaniem i karaniem za czynności, które podejmowały jako wynik przymusowej sytuacji, w której się znalazły. Państwo powinno zapewnić, także przez wprowadzenie odpowiednich rozwiązań prawnych, żeby ochrona ofiar handlu ludźmi nie była uzależniona od ich współpracy z władzami w ramach prowadzonego postępowania.

12. Komitet wyraża zaniepokojenie tym, że prowadzone przez Prokuraturę Apelacyjną postępowanie w sprawie domniemanego istnienia na terytorium RP tajnego więzienia CIA nie zostało jeszcze zakończone. RP powinna zainicjować szybkie, niezależne, całościowe i efektywne dochodzenie, którego celem będzie wyjaśnienie doniesień o zaangażowaniu członków polskich władz państwowych w program tajnych więzień CIA i ukaranie osób odpowiedzialnych. Rezultaty takiego dochodzenie powinny być jawne dla opinii publicznej.

13. Komitet wyraża zaniepokojenie m.in. tym, że maksymalny dwuletni okres, na jaki można stosować środek w postaci tymczasowego aresztowania jest w praktyce często przekraczany. Komitet zaleca, żeby Polska podjęła działania mające na celu skrócenie okresu trwania tymczasowego aresztowania w indywidualnych sprawach i żeby zapewniła, że ten środek wykorzystywany jest wyjątkowo na ograniczony okres czasu. Państwo powinno rozważyć wprowadzenie maksymalnego (nieprzekraczalnego) okresu tymczasowego aresztowania a także powinno wykorzystywać w większym stopniu inne środki zapobiegawcze.

14. Komitet wyraża zaniepokojenie, że przeludnienie w aresztach i więzieniach jest wciąż problemem. Polska powinna podjąć szybkie działania celem zmniejszenia przeludnienia, m.in. poprzez wykorzystanie w większym stopniu  elektronicznego monitoringu a także przez rzadsze korzystanie z tymczasowego aresztowania.

15.  Komitet jest zaniepokojony brakiem przepisów prawnych dotyczących zatrzymania cudzoziemców po czasie, w jakim mieli zostać wydaleni i że niektórzy byli przetrzymywani w tzw. strefach tranzytowych bez nakazu sądowego.

16. Komitet wyraża zaniepokojenie słabym zarządzaniem i brakami kadrowymi w systemie sądownictwa, jak również przewlekłością postępowań sądowych, wysokimi kosztami sądowym i poziomem rekompensat w przypadku stwierdzenia przewlekłego postępowania. Polska powinna w trybie pilnym poprawić funkcjonowanie systemu sądownictwa, między innymi poprzez zwiększenie liczby wykwalifikowanej kadry sądowniczej a także poprzez szkolenie sędziów w efektywnym zarządzaniu sprawami. RP powinna też zapewnić, że w przypadku stwierdzonej przewlekłości postępowań przyznawana jest adekwatna rekompensata.

17.  Polska powinna zapewnić, by osoby pozbawione wolności miały (1) natychmiastowy dostęp do pełnomocnika, od początku ich zatrzymania (2) miały możliwość spotkania się ze swoimi prawnikami na osobności, również przed rozpoczęciem przewodu sądowego (3) miały możliwość prowadzenia w sposób poufny i sprawny korespondencji ze swoim prawnikiem.

18. Polska powinna znowelizować tzw. ustawę lustracyjną z 2006 r. w taki sposób, żeby osoby, przeciwko którym wszczęte zostało postępowanie lustracyjne miały pełny i nieutrudniony dostęp do akt sprawy a także do dokumentów archiwalnych o charakterze niejawnym.

19.  Polska powinna przyspieszyć proces prac nad nowelizacją kodeku karnego w zakresie odejścia od karania pomówienia dokonanego za pomocą środków masowego komunikowania (art. 212§2 kk).

20. Polska powinna wprowadzić zmiany do ustawy Prawo o zgromadzeniach takiego rodzaju, żeby zagwarantować, że odwołanie od decyzji o zakazie zgromadzenia będzie rozpatrywane szybko i decyzja będzie wydawana przed datą planowanego zgromadzenia.

21. Komitet jest zaniepokojony, że dzieci, które uciekły z placówek wychowawczych mogą być umieszczone w policyjnych izbach dziecka. Państwo powinno przyjąć nowe przepisy szczegółowo określające, jakie warunki powinny być zapewnione dzieciom w policyjnych izbach dziecka i zasady dotyczące przyjmowania i pobytu w nich dzieci.