Asystentami sędziów w SN i TK są osoby dobrze wykształcone o wybitnym przygotowaniu praktycznym i teoretycznym, często mają tytuł doktora. Takimi wzorami są np. dr Hanna Kuczyńska, która pisze glosy do orzeczeń SN i liczne artykuły naukowe, dr Artur Kotowski. adiunkt w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości, asystent sędziego w Izbie Karnej SN. 
Prezes Sądu Najwyższego przydziela asystenta sędziemu Sądu Najwyższego lub wyznacza mu zadania specjalisty do spraw orzecznictwa, specjalisty do spraw prawa europejskiego albo wyznacza mu inny zakres czynności.

Super misja w SN
Asystent może asystować nie więcej niż jednemu sędziemu Sądu Najwyższego, gdy tymczasem w sądownictwie powszechnym niekiedy jeden asystent obsługuje sześciu sędziów.
Asystent wykonuje zadania zlecone przez sędziego Sądu Najwyższego, przygotowuje wstępne analizy akt spraw przydzielonych sędziemu Sądu Najwyższego do referatu; wyszukuje i gromadzi orzecznictwo oraz literaturę, a także przegląda strony internetowe zawierające informacje użyteczne przy rozstrzyganiu zagadnień prawnych oraz rozpoznawaniu kasacji i innych środków zaskarżenia; sporządza notatki, opinie i ekspertyzy prawne oraz przygotowuje projekty orzeczeń i uchwał, sporządza projekty uzasadnień i tez. Takie czynności wykonują zwykli asystenci.

Kategorie asystentów
Asystenci sędziów w SN dzielą się na trzy kategorie:  zwykli asystenci, asystenci do spraw orzecznictwa i asystenci do spraw prawa europejskiego. Ci ostatni dokonują analiz orzecznictwa ETS oraz Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.
Status współpracowników sędziów Trybunału Konstytucyjnego jest podobny do pozycji asystentów sędziów SN. Są to prawnicy o bardzo wysokich kwalifikacjach merytorycznych, niejednokrotnie łączący pracę na stanowisku asystenta z pracą naukową na wydziałach prawa uczelni wyższych. Samodzielne stanowiska współpracowników sędziów TK obejmują: asystentów oraz pracowników zajmujących samodzielne stanowiska do spraw orzecznictwa.
Obecnie TK zatrudnia osób w charakterze asystentów sędziów oraz 20 pracowników zajmujących samodzielne stanowiska do spraw orzecznictwa. Każdy z sędziów TK współpracuje więc z co najmniej dwoma wysoko wykwalifikowanymi asystentami, co zdecydowanie korzystnie wpływa na komfort i efektywność pracy sędziego. Na konferencji zorganizowanej 29 listopada 2012 r. p.t „Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w świetle orzecznictwa SN i NSA” prelekcje wygłosili w większości asystenci sędziów TK, co świadczy o ich wysokiej pozycji. Do tej elitarnej grupy należą np. dr hab. Barbara Nita-Swiatłowska, dr Monika Florczak-Wator, dr Jarosław Sułkowski, dr Aleksandra Kustra - asystenci sędziów w Biurze TK,

Asystenci w sądach administracyjnych
Wymagania stawiane kandydatowi na stanowisko asystenta sędziego w sądownictwie administracyjnym są znacznie mniej restrykcyjne niż w sądownictwie powszechnym. A zarobki są wyższe – maksymalna stawka to nawet 5 200 zł. Maksymalne kwoty wynagrodzenia asystentów sędziów sądów administracyjnych są zatem wyższe niż asystentów w sądownictwie powszechnym o 600 do 1.400 zł. Ustawa wymaga od kandydata na to stanowisko wyłącznie: posiadania obywatelstwa polskiego i korzystania z pełni praw cywilnych oraz obywatelskich, nieskazitelnego charakteru, jak i ukończenia wyższych studiów prawniczych w Polsce i uzyskania tytułu magistra. Co więcej, ustawa zapewnia asystentowi sędziego jasną ścieżkę kariery.