Będą nowe zasady kontroli w administracji

Rząd przyjął we wtorek założenia do projektu ustawy o kontroli w administracji rządowej. Nowe przepisy mają wprowadzić jednolity model, zasady i tryb kontroli w centralnych i terytorialnych organach administracji w Polsce.

Proponowane przepisy mają poprawić efektywność kontroli wewnątrz administracji rządowej, a tym samym przyczynić się do budowy sprawnego państwa i zwiększenia zaufania obywateli do jego organów.
Jak można przeczytać w uzasadnieniu do projektu, kontrola administracji rządowej ma służyć poprawie jej funkcjonowania. Chodzi o eliminowanie nieprawidłowości w wykonywaniu działań publicznych i gospodarowaniu środkami publicznymi. Obowiązujące w tej dziedzinie regulacje prawne są niespójne i rozproszone w wielu aktach o różnej randze. To nie gwarantuje skuteczności prowadzonych kontroli, a tym samym nie zapewnia realizacji podstawowych zadań nałożonych na organy państwa. Dlatego zaproponowano wprowadzenie jednolitego modelu, zasad i trybu wykonywania takiej kontroli.
Rozwiązania zawarte w projekcie ustawy będą dotyczyć naczelnych i centralnych organów administracji rządowej, jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez te organy oraz wojewodów. Zapisy ustawy obejmą także jednostki samorządu terytorialnego, jednak tylko pod kątem wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej. Tak określony zakres podmiotowy wynika z podstawowego założenia projektowanej ustawy, tj. wprowadzenia jednolitego systemu kontroli w całej administracji rządowej. Dotyczyć to będzie także organów samorządu terytorialnego i innych podmiotów w zakresie w jakim wykonują zadania z zakresu administracji rządowej.
W projekcie ustawy określony zostanie zakres, tryb i sposób przeprowadzania kontroli w administracji rządowej. Regulacje ustawowe odnosić się będą do kontroli zewnętrznej, która jest wykonywana wobec organów oraz jednostek podległych i nadzorowanych.
Prezes Rady Ministrów - jako koordynujący i kontrolujący pracę rządu oraz zwierzchnik pracowników w administracji rządowej - będzie miał określone kompetencje w zakresie przeprowadzania kontroli w organach i jednostkach administracji rządowej oraz uprawnienia dotyczące koordynacji działalności kontrolnej.
Według założeń, zadaniem kontroli będzie zapobieganie błędom w działaniu administracji. System kontroli musi wykrywać takie błędy, wskazywać sytuacje przyczyniające się do ich powstawania oraz stwarzać możliwość zapobiegania ich powstawaniu w przyszłości. Dlatego w przepisach ustawowych szczególny nacisk zostanie położony na właściwe przygotowanie kontroli. Chodzi o to, że prawidłowe zebranie i opracowanie informacji dotyczącej przedmiotu kontroli decyduje o jej sprawnym przeprowadzeniu. W projekcie zostaną także jednoznacznie zdefiniowane kryteria kontroli. W efekcie kontrole przeprowadzane będą pod kątem: legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.
Projekt ustawy określi także, jakie dokumenty będą uprawniać do przeprowadzenia kontroli. Wskaże środki dowodowe w postępowaniu kontrolnym oraz sposób dokumentowania czynności kontrolnych i sporządzania dokumentacji pokontrolnej. W projekcie zostanie określony tryb przekazywania wystąpienia pokontrolnego i postępowania odwoławczego.
Ustawa ma zagwarantować procedurę zgłaszania zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego. Przewidziano w niej także możliwość przeprowadzania kontroli w trybie uproszczonym, mniej sformalizowanym i pozwalającym na szybkie przedstawienie wniosków pokontrolnych.
W projektowanych przepisach zostanie położny duży nacisk na rozwój zawodowy kadry kontrolerskiej i jej bezstronność w przeprowadzaniu czynności kontrolnych. Określone zostaną także prawa i obowiązki pracowników kontrolowanej instytucji.