Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego

Z jaką stawką VAT należy sprzedać samochód osobowy, który był używany jako środek trwały przez 5 lat i od którego nie przysługiwało odliczenie VAT (kupiony od osoby fizycznej na podstawie umowy kupna-sprzedaży)? Firma nie prowadzi działalności zwolnionej z VAT. Czy możliwa jest procedura VAT-marża i na czym miałaby polegać?

Samochód jest uszkodzony i zostanie sprzedany za niższą cenę niż był kupiony.

Odpowiedź:

Opierając się na orzecznictwie i korzystnych interpretacjach podatnik przy sprzedaży może zastosować procedurę marży, podstawą opodatkowania będzie wtedy marża (różnica między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku).

Uzasadnienie:

Z pytania wynika, że podatnik zamierza sprzedać samochód osobowy, który był używany jako środek trwały przez 5 lat i od którego przy zakupie nie przysługiwało odliczenie podatku VAT (samochód kupiony od osoby fizycznej na podstawie umowy kupna-sprzedaży).

W pierwszej kolejności należy wskazać, że jak wynika z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Czyli zwolnienie od podatku ma zastosowanie dla dostawy towarów wykorzystywanych wyłącznie do działalności zwolnionej, jeżeli przy nabyciu lub wytworzeniu tych towarów nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Tu z pytania wynika, że samochód był związany z działalnością opodatkowaną. W sytuacji, gdy samochód był wykorzystywany na cele działalności opodatkowanej, to jego dostawa nie korzysta ze zwolnienia od podatku.

Co do opodatkowania dostawy samochodu marżą.

Zgodnie z art. 120 ust. 4 u.p.t.u. w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych (…) nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.

Tu należy zaznaczyć, że w przepisie mowa jest, że towar ma być nabyty „w celu odprzedaży”. Natomiast podatnik nabyty samochód w chwili zakupu nie potraktował jako towar do dalszej sprzedaży (ale jako środek trwały).

Stosownie do art. 120 ust. 10 u.p.t.u. powyższe dotyczy dostawy towarów używanych, które podatnik nabył od: podmiotu nie będącego podatnikiem VAT (np. od osoby fizycznej), lub podmiotu będącego podatnikiem VAT, o ile dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113 u.p.t.u., lub też podmiotu będącego podatnikiem VAT, o ile towary te przy dostawie zostały opodatkowane według marży (gdy te towary zostały kupione z fakturą „VAT marża”), a także podatników podatku od wartości dodanej (podatnik VAT w innym kraju Unii), jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana podatkiem od wartości dodanej na zasadach odpowiadających regulacjom marży.

Towarem używanym są ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie – art. 120 ust. 1 pkt 4 u.p.t.u.

Czytając ten przepis wprost należałoby uznać, że procedura marży nie znajdzie tu zastosowania, ponieważ samochód został nabyty dla celów działalności gospodarczej, został zaliczony jako środek trwały, nie zaś w celu dalszej odsprzedaży. Został nabyty za zasadach VAT marża.

Jednak należy tu wskazać na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 8 grudnia 2005 r., C-280/04, w którym stwierdził, że pierwszorzędnym celem nabycia samochodu osobowego niekoniecznie musi być cel odsprzedaży. Ponadto TSUE przyjął stanowisko, że przedsiębiorstwo, które nabyło używany pojazd w celu przeznaczenia go na potrzeby swojej działalności, a następnie w ramach zwykłego wykonywania działalności gospodarczej odsprzedaje pojazd i odsprzedaż ta nie jest w chwili nabycia głównym celem, a jedynie celem drugorzędnym, może dokonać odsprzedaży tego pojazdu korzystając z procedury VAT marża.

Z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 września 2014 r., IPPP2/443-639/14-2/AO oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 10 października 2014 r., ITPP2/443-976/14/AP, wynika, że sprzedaż towaru będącego środkiem trwałym podatnika kupionego bez prawa do odliczenia podatku naliczonego może być opodatkowana na zasadach marży.

W tej pierwszej interpretacji stwierdzono : „należy uznać, że Wnioskodawca będzie miał prawo przy sprzedaży przedmiotowego samochodu zastosować procedurę opodatkowania marży. Spełnione są przesłanki pozwalające na jej zastosowanie, a mianowicie pojazd spełnia definicję towaru używanego, w myśl art. 120 ust. 1 pkt 4 u.p.t.u. i Wnioskodawca dokonał zakupu ww. samochodu od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, w związku z czym przy sprzedaży samochodu przez osobę fizyczną na rzecz Wnioskodawcy podatek VAT nie został naliczony. Tym samym, Wnioskodawca wypełnił dyspozycje wynikające z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług pozwalające na zastosowanie szczególnej procedury opodatkowania przy sprzedaży samochodu, o którym mowa we wniosku. Dlatego też, Wnioskodawca będzie miał prawo do udokumentowania transakcji sprzedaży używanego samochodu osobowego nabytego od osoby fizycznej fakturą przewidzianą dla procedury marży.”

Podobnie stwierdzono również w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 4 lipca 2016 r., 1061-IPTPP3.4512.303.2016.2.ALN oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 16 listopada 2015 r., ITPP2/4512-951/15/KK.

Tu jednak należy zauważyć, że sam cel odsprzedaży może być rozumiany szeroko, w dalszej perspektywie. Co do zasady, patrząc na zużywanie się środków trwałych, każdy samochód jest po jakimś czasie wymieniany na nowszy, czyli sprzedawany. Można powiedzieć, że zawsze po okresowym wykorzystaniu na cele działalności gospodarczej podatnik zakłada zbycie samochodu.

Opierając się na orzecznictwie i korzystnych interpretacjach podatnik przy sprzedaży może zastosować procedurę marży, podstawą opodatkowania będzie wtedy marża (różnica między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku).

Przez kwotę sprzedaży rozumie się całkowitą kwotę, którą podatnik otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów od nabywcy lub od osoby trzeciej, wliczając w to otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty bezpośrednie związane z tą dostawą, podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze oraz koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, którymi podatnik obciąża nabywcę. – art. 120 ust. 1 pkt 5 u.p.t.u.

Natomiast jak wynika z art. 120 ust. 1 pkt 6 u.p.t.u. przez kwotę nabycia rozumie się wszystkie składniki  wynagrodzenia, o których mowa wyżej, które dostawca towarów otrzymał lub ma otrzymać od podatnika.

W sytuacji, gdy nie będzie marży (bo cena zakupu była wyższa niż cena sprzedaży) nie będzie również podstawy opodatkowania.

Piotr Kłos, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 8.07.2016 r.