NSA po stronie podatnika – ważny wyrok w sprawie działalności w SSE

Spór o kwalifikację składek ubezpieczeniowych i odszkodowań w ramach działalności prowadzonej w specjalnej strefie ekonomicznej został rozstrzygnięty przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4 czerwca 2025 r. (sygn. II FSK 707/22). Sąd przyznał rację spółce, która domagała się uznania tych pozycji za koszty i przychody związane z działalnością strefową, dzięki temu możliwe będzie objęcie uzyskanego przez spółkę odszkodowania zwolnieniem przewidzianym w art. 17 ust 1 pkt 34 ustawy o CIT - pisze Remigiusz Fijak, partner associate ID Advisory.

Sprawa dotyczyła spółki prowadzącej działalność gospodarczą na terenie specjalnej strefy ekonomicznej. Spółka ubezpieczyła od nieszczęśliwych zdarzeń, niezależnych od spółki, majątek trwały oraz obrotowy wykorzystywany w działalności prowadzonej na terenie strefy, w tym ubezpieczeniem objęto również utracone korzyści (zyski) z tytułu następstw nieszczęśliwego zdarzenia. W spółce doszło do pożaru, który spowodował uszkodzenie dwóch automatów wykorzystywanych w działalności, a konsekwencji zatrzymanie produkcji. Spółka musiała ponieść koszty wymiany automatu na nowy, uzyskane przez nią ubezpieczenie pokryła 50 proc. wartości takiego automatu, oczekiwała jednak na wypłatę kolejnych transz odszkodowania.

Jak rozliczyć odszkodowanie

W związku z powyższym wystąpiła o wydanie interpretacji indywidualnej, stanęła przy tym na stanowisku, że uzyskane przez nią odszkodowanie będzie stanowiło dla niej przychód z działalności strefowej. Bez znaczenia miał pozostawać fakt czy ubezpieczenie dotyczyło zniszczonego majątku czy też utraconego w ten sposób zysku. Spółka uważała również, że składki ubezpieczeniowe i straty spowodowane pożarem będą stanowiły dla niej koszty uzyskania przychodu z działalności prowadzonej w specjalnej strefie, ponieważ dotyczyły majątku bezpośrednio wykorzystywanego w działalności strefowej.

Z takim stanowiskiem spółki nie zgodził się zarówno Dyrektor KIS w interpretacji, jak i WSA w Krakowie (wyrok z 27 lipca 2021 r., sygn. I SA/Kr 848/21). Sąd wskazał przy tym, że uzyskane przez spółkę odszkodowanie nie jest wytworzone w wyniku działalności gospodarczej na terenie strefy, jak i nie można go również uznać za przychód będący następstwem takiej działalności. Zdaniem sądu przychód ten był wynikiem odrębnej umowy ubezpieczenia i jest wynikiem zaistnienia opisanego w niej zdarzenia, w tym wypadku pożaru. Uzyskanie ubezpieczenia było więc jedynie powiązane z prowadzoną działalnością, nie może być natomiast z nią utożsamiane i nie stanowi jej nieodłącznego następstwa. Również w przypadku składek ubezpieczeniowych oraz składki z tytułu utraconych korzyści sąd nie zgodził się ze spółką uznając, że brak jest związku dochodów z tej działalności, lecz wynikają z odrębnych umów.

NSA - odszkodowanie to przychód z działalności strefowej

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4 czerwca 2025 r. (sygn. II FSK 707/22) przyznał rację spółce, uchylając przy tym zarówno interpretacje, jak i wyrok WSA w Krakowie. Zwrócił uwagę, że wykładnia językowa art. 17 ust 1 pkt 34 może budzić wątpliwości, dlatego też należy doprecyzować ją wykładnią systemową oraz celowościową. Z jej wyników trudno wysnuć, aby celem ustawodawcy było wyłączenie składek na ubezpieczenie z kosztów uzyskania przychodów, jeżeli nie zostały one bezpośrednio wskazane. Sąd wskazał również, że uzyskanie odszkodowania nie będzie co prawda wynikiem z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie strefy, lecz wystąpienia zdarzenia losowego, jednakże w ocenie sądu powinno być ono uznawane za przychód, który jest ściśle związany z działalnością strefową. W przypadku odmiennej wykładni dochodziłoby bowiem niejako do opodatkowania szkody, co stawiałoby podatnika w bardzo niekorzystnej sytuacji.

Autor: Remigiusz Fijak, partner associate ID Advisory, doradca podatkowy