NZOZ przychodnia lekarska świadczy usługi medyczne w ramach badań klinicznych na rzecz podatników VAT z Unii Europejskiej oraz na rzecz podmiotów spoza Unii Europejskiej (USA).
W jaki sposób należy ustalić miejsce wykonywania usług?
Jakie dane należy umieścić na fakturze?

W przypadku usług badań klinicznych świadczonych na rzecz podatników, miejscem świadczenia takich usług jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania. Jeśli więc usługi te świadczone są na rzecz podatników z poza Polski, nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce.
W takim przypadku należy wystawić fakturę bez podania stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem, zawierającą informację, że zobowiązanym do rozliczenia podatku od wartości dodanej jest nabywca usługi.
W przepisach art. 28b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. - ustanowiona została zasada, iż miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania. W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności. Jeśli zaś usługobiorca nie posiada siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym zwykle prowadzi on działalność lub w którym ma on miejsce zwykłego pobytu.
Na mocy art. 28a u.p.t.u. na potrzeby określenia miejsca świadczenia usług:
1) ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:
a) podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 u.p.t.u., lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6 u.p.t.u.,
b) osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana do celów podatku lub podatku od wartości dodanej,
2) podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1 u.p.t.u., uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
Ponieważ wyłączenia od tej reguły, wymienione w art. 28e, art. 28f ust. 1, art. 28g ust. 1, art. 28i, 28j i 28n u.p.t.u., nie mają zastosowania do usług badań klinicznych świadczonych na rzecz podatników, miejscem świadczenia takich usług jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania. Co za tym idzie w przypadku, gdy usługi świadczone są na rzecz podatników z poza Polski, usługi te nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce.

Zgodnie z przepisami § 25 ust. 1, 2 i 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.) - dalej r.z.p.n. - przepisy § 5, 7-21 i 24 r.z.p.n. stosuje się odpowiednio do faktur stwierdzających dokonanie świadczenia usług, dla których miejscem opodatkowania jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju lub terytorium państwa trzeciego, jeżeli dla tych czynności podatnicy wystawiający fakturę nie są zidentyfikowani dla podatku od wartości dodanej lub - w przypadku terytorium państwa trzeciego - podatku o podobnym charakterze. Faktury te powinny zawierać dane określone w § 5 r.z.p.n., z wyjątkiem stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem. W przypadku świadczenia usług, o których mowa w art. 100 ust. 1 pkt 4 u.p.t.u., a więc usług, o których mowa w pytaniu, faktura dokumentująca wykonanie tych czynności powinna zawierać numer, pod którym nabywca usługi jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, oraz informację, że zobowiązanym do rozliczenia tego podatku jest nabywca usługi, lub odesłanie do odpowiedniego przepisu dyrektywy, na podstawie którego zobowiązanym do rozliczenia tego podatku jest nabywca usługi.
W związku z powyższym NZOZ Przychodnia Lekarska wykonująca w kraju usługi medyczne w ramach badań klinicznych na rzecz podmiotów podatników VAT z Unii Europejskiej oraz na rzecz podmiotów spoza Unii Europejskiej (USA), winna wystawić fakturę bez podania stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem, zawierającą informację, że zobowiązanym do rozliczenia podatku od wartości dodanej jest nabywca usługi.