Celem zmian podstawy programowej jest ograniczenie obowiązkowego zakresu treści nauczania, co przy pozostawieniu aktualnego wymiaru godzin nauczania umożliwi nauczycielom i uczniom spokojniejszą i bardziej dogłębną realizację treści, czego skutkiem będzie bardziej efektywne kształcenie.

Zmiany obejmują następujące przedmioty:

  • Szkoła podstawowa (klasa IV–VIII) – język polski, język obcy nowożytny, język łaciński, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, wiedza o społeczeństwie, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka.
  • Liceum ogólnokształcące, Technikum – język polski, język obcy nowożytny, język łaciński, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, wiedza o społeczeństwie, historia i teraźniejszość, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka, filozofia, język łaciński i kultura antyczna, historia muzyki, historia sztuki.
  • Branżowa szkoła I stopnia – język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka.
  • Branżowa szkoła II stopnia – język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, matematyka, informatyka.

 

Mniej lektur na języku polskim

Z listy tych utworów, które są "przerabiane" we fragmentach, znikną niezbyt lubiane przez uczniów "Syzyfowe Prace". Nie trzeba też będzie już omawiać: "Reduty Ordona" czy "Śmierci Pułkownika". Na listę wróci poezja Czesława Miłosza i wiersze Zbigniewa Herberta, znikną natomiast utwory Jana Sztaudyngera i Jarosława Marka Rymkiewicza. 

W przypadku podstawy programowej do liceum ograniczono liczbę wymaganych lektur uzupełniających - trzeba będzie omówić jedną, a nie dwie pozycje z listy. Zaproponowano usunięcie kilku pozycji, m.in. takich jak:

  • Wiesław Kielar, Anus mundi;
  • Jan Józef Szczepański, Święty;
  • Władysław Stanisław Reymont, Chłopi
  • Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei (fragmenty), Fides et ratio (fragmenty) tom II – Zima
  •  Stefan Wyszyński, Zapiski więzienne;
  • Jan Paweł II, Tryptyk rzymski, Pamięć i tożsamość (fragmenty)
  •  Paweł Zuchniewicz, „Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o Prymasie Wyszyńskim”.

Jak wyjaśniają eksperci pracujący nad skróceniem podstaw programowych - w przypadku języka polskiego, zmiany mają na celu ograniczenie treści nauczania (wymagań szczegółowych), jak i listy lektur obowiązkowych tak, aby możliwe było realizowanie poszczególnych wymagań w wydłużonym czasie. Pozwoli to – według autorów zmian – na lepsze omawianie zagadnień, w tym – lektur obowiązkowych. Z listy znikną niektóre lektury - jak wyjaśniają eksperci - te, które były zbyt trudne do zrozumienia ze względu na tematykę czy też archaiczny język. W szkole ponadpodstawowej niektóre lektury z zakresu podstawowego przeniesiono do zakresu rozszerzonego – czytamy w uzasadnieniu.

 

Podstawy skrócone o 20 proc.

Zaproponowane zmiany mają na celu zmniejszenie podstawy programowej kształcenia ogólnego o około 20 proc., m.in. usunięto treści nauczania – wymagania szczegółowe, które są niemożliwe lub bardzo trudne do zrealizowania w praktyce szkolnej oraz ograniczono wymagania związane z wiedzą teoretyczną lub encyklopedyczną na korzyść rozwijania umiejętności. Jak podaje resort edukacji, zmniejszono ilość materiału przeznaczoną do opanowania przez ucznia, co powinno przełożyć się na większą motywację do uczenia się, rozwijanie zdolności i zainteresowań oraz kształtowanie właściwych przekonań i postaw. Natomiast bez zmian pozostaje podstawa programowa kształcenia ogólnego w zakresie przedmiotów: przyroda, technika, muzyka, plastyka, edukacja dla bezpieczeństwa, wychowanie fizyczne, wychowanie do życia w rodzinie, etyka, a także kształcenie zintegrowane (klasy I–III).

 

Zmiana zakłada również rezygnację z odrębnej podstawy programowej w zakresie przedmiotu język mniejszości narodowej lub etnicznej – język niemiecki,
co stanowi konsekwencję zmian wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Edukacji z dnia 2 lutego 2024 r. zmieniającym
rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań
umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości
narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym (Dz. U. poz. 144). Oznacza to, że będzie jedna
wspólna podstawa programowa kształcenia ogólnego dla wszystkich języków mniejszości narodowej lub etnicznej – tak jak miało
to miejsce przed rokiem szkolnym 2022/2023.

 

Większy nacisk na ochronę środowiska, odpolitycznienie HiT

W stosunku do aktualnej podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego i technikum zmiany obejmą m.in.  uzupełnienia odnoszące się do kształtowania postaw szacunku dla środowiska przyrodniczego i postaw ekologicznych. Zmienione zostaną też podstawy
kształcenia ogólnego w zakresie przedmiotów: język polski, język obcy nowożytny, język łaciński, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, wiedza o społeczeństwie, historia i teraźniejszość, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka, filozofia, język łaciński i kultura antyczna, historia muzyki, historia sztuki. Zaproponowane zmiany mają na celu zmniejszenie podstawy programowej kształcenia ogólnego o około 
20%, m.in. usunięto treści nauczania – wymagania szczegółowe, które są niemożliwe lub bardzo trudne do zrealizowania
w praktyce szkolnej oraz ograniczono wymagania związane z wiedzą teoretyczną lub encyklopedyczną na korzyść rozwijania
umiejętności. Zmniejszono również ilość materiału przeznaczoną do opanowania przez ucznia, co powinno przełożyć się na
większą motywację do uczenia się, rozwijanie zdolności i zainteresowań oraz kształtowanie właściwych przekonań i postaw.

Bez zmian pozostaje podstawa programowa kształcenia ogólnego w zakresie przedmiotów:

  • muzyka,
  • plastyka,
  • biznes i zarządzanie,
  • edukacja dla bezpieczeństwa,
  • wychowanie fizyczne,
  • wychowanie do życia w rodzinie,
  • etyka.

 

Zrezygnowano też z odrębnej podstawy programowej w zakresie przedmiotu język mniejszości narodowej lub etnicznej – język niemiecki. Oznacza to, że będzie jedna wspólna podstawa programowa dla wszystkich języków mniejszości narodowej lub etnicznej – tak jak miało to miejsce przed
rokiem szkolnym 2022/2023.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.