Państwowy Powiatowy Inspektor Pracy, po przeprowadzonej kontroli w Zespole Szkół Zawodowych wydał decyzję nakazującą dyrektorowi Szkół zapewnić działanie służb bhp.
Inspektor ustalił, że Maria O., pełniąca obowiązki pracownika służby bhp w kontrolowanej jednostce jest jednocześnie zatrudniona przez innego pracodawcę - starostę powiatu. A to stoi w sprzeczności z treścią art. 237 (11) § 1 Kodeksu pracy nakazującego pracodawcy zatrudniającemu więcej niż 100 pracowników stworzyć służbę bezpieczeństwa i higieny pracy.
Podstawą była uchwała powiatu
Odwołując się od powyższej decyzji, skarżący stwierdził, że działał na podstawie uchwały Rady Powiatu 26 września 2013 r. Uchwał ta wprowadziła wspólną obsługę bhp w szkołach i placówkach oświatowych.
Okręgowy Inspektor Pracy poinformował, że zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe organ prowadzący szkołę między innymi w celu realizacji zadań z zakresu bhp, wychowania i opieki może tworzyć jednostkę ekonomiczno – administracyjną dla wspólnej obsługi szkół i placówek.
Z przepisu tego nie wynika jednak możliwość tworzenia służby bhp. W ustawie Prawo oświatowe brak jest przepisu, który wyłączałby stosowanie przepisu art. 237 (11) Kodeksu pracy, co oznacza, że uchwała Rady Powiatu jest wadliwym aktem prawnym.
Wyjaśniono przy tym, że zaskarżoną decyzję należy rozumieć w ten sposób, że wykonanie nakazu nastąpi przez zatrudnienie pracownika, tj. osoby wykonującej zadania z zakresu bhp na podstawie umowy o prace lub na podstawie umowy cywilno-prawnej.
Nie ma konfliktu interesów?
Skarżący zarzucił inspektorowi, że pominął specyfikę działania jednostki samorządu terytorialnego, w tym wskazane wyżej zasady odpowiedzialności za ich realizację. Skarżący dyrektor nie zgodził się też z zarzutem konfliktu interesów, zwłaszcza, że nie został on w ocenie skarżącego dostatecznie przez organ uzasadniony.
Zdaniem strony skarżącej zadania służby bhp są realizowane w Zespole Szkół Zawodowych w sposób prawidłowy.
Sąd oddala skargę
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę dyrektora szkoły. Spornym i zarazem kluczowym elementem rozstrzygnięcia sprawy był sposób realizacji przez Dyrektora Zespołu Szkół Zawodowych wynikającego z art. 237(11) Kp obowiązku zapewnienia działania służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Przepis ten stanowi, że pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa, pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś pracodawca, zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Funkcje BHP
Tak jednoznaczne sformułowanie wskazanego przepisu prawa wskazuje, iż mamy tu do czynienia z dwiema odmiennymi postaciami wykonywania zadań służby bhp. W sposób jednoznaczny ustawodawca wyróżnia dwie formy pełnienia funkcji w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
- pierwsza realizowana jest w formie służby bezpieczeństwa i higieny pracy
- druga poprzez powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wybór jednej z form nie należy do pracodawcy a uzależniony jest od ilości osób zatrudnionych w zakładzie pracy - podkreślił sąd.
Jak wynika z treści protokołu kontroli w Zespole Szkół Zawodowych zatrudnionych jest 86 osób, co uzasadnia zastosowanie formy polegającej na powierzeniu zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Czytaj: NSA: Specjalista spoza zakładu nie zastąpi służby BHP>>
Użycie przez ustawodawcę słowa "powierzyć " oznacza brak ograniczenia co do podstawy prawnej nawiązania w konkretnym przypadku stosunku prawnego pomiędzy pracodawcą a specjalistą spoza zakładu pracy. Tym niemniej, aby mogło dojść na gruncie prawa do powierzenia zadań czy obowiązków, musi uprzednio powstać jakiś stosunek prawny pomiędzy "powierzającym" a podmiotem, któremu wykonywanie określonych zadań powierzono.
Dyrektor nie miał wpływu
Nie ma żadnej możliwości powierzenia zadań lub obowiązków w oderwaniu od konkretnego stosunku prawnego. Pismo z 2013 r. zatytułowane " Powierzenie wykonywania zadań służby BHP" nie wskazuje na żadną podstawę prawną, z której powierzenie to wynika.
Z tego powodu WSA przyznał w pełni rację inspektorowi. Dlatego, że taki sposób zapewnienia przez Dyrektora Zespołu Szkół działania służb bhp na terenie placówki oświatowej pozbawia go jakiegokolwiek wpływu, gdyż opiera się na nieokreślonej iluzji istnienia relacji prawnej pomiędzy dyrektorem a podmiotem, któremu obowiązki powierzył, co powoduje, że nie posiada możliwości egzekwowania tych obowiązków.
Sąd podkreślił, że zapewnianie działania służb bhp należy do obowiązków pracodawców i nie może być traktowane jedynie formalnie.
Sygnatura akt III SA/Kr 829/18, wyrok nieprawomocny z 29 listopada 2018 r.
