Jakie są najważniejsze tematy tegorocznego dnia edukacji prawnej?
Elżbieta Piotrowska-Albin: Hasło tegorocznego Dnia Edukacji Prawnej, „Łączy nas praworządność” nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji toczącej się poza naszymi granicami wojny oraz sporów o praworządność w naszym kraju. W praktyce – choć na szczęście póki co z bezpiecznej odległości - poznajemy, czym jest dyktatura i neokolonializm oparty na agresji militarnej. Widzimy, jakie skutki niesie ze sobą brak niezależnych mediów, który sprawia, że 146 milionów Rosjan żyje w bańce medialnej i myśli, że niosą Ukrainie wolność od faszyzmu. Dowiadujemy się, jakie niebezpieczeństwo niesie ze sobą brak niezależnych sądów, które są gotowe skazywać obywateli Rosji na 15 lat więzienia za określanie tego, co się dzieje na Ukrainie, wojną.
Jednocześnie – niekoniecznie wyciągamy z tej sytuacji właściwe wnioski – polski Trybunał Konstytucyjny, nad którym ciążą zarzuty upolitycznienia, stwierdza że art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, gwarantujący prawo do niezależnego sądu, jest rzekomo częściowo niezgodny z polską Konstytucją. Tym samym podważa obowiązywanie Konwencji w Polsce oraz kwestionuje moc wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Czytaj: Praworządność tematem tegorocznego dnia edukacji prawnej>>
Sporo tematów poświęca się w tym roku prawu międzynarodowemu i polskiemu członkostwu w NATO i UE - czemu to obecnie takie ważne?
Wojna pokazuje, jak ważne dla naszego bezpieczeństwa są traktaty międzynarodowe – przynależność Polski do NATO i Unii Europejskiej. Dlatego też, na webinariach 15 marca będziemy rozmawiać o tym, po co nam NATO oraz Unia Europejska, powiemy też, dlaczego system sądownictwa europejskiego jest tak dla nas Polaków i dla każdego demokratycznego społeczeństwa taki ważny.
Jakie działania fundacja podejmowała w ostatnim roku i jakie wyzwania stoją przed nią w kolejnym?
Niestety, z powodu pandemii, działania Fundacji koncentrowały się przede wszystkim na zdalnym przekazywaniu informacji, czyli na pewno zabrakło corocznie organizowanych spotkań w sądach z okazji Dnia Edukacji Prawnej. Prowadzimy stałe audycje w Radiu Reset Obywatelski, koncentrując się na bieżących zagrożeniach praworządności w Polsce i prawach konstytucyjnych.
Co roku realizujemy Dzień Edukacji Prawnej, po którym zostają ciekawe materiały edukacyjne. W okresie pandemii powstał film dla dzieci „Bajka o królewnie, która zniosła wszelkie prawa” oraz nagrania rozmów na temat praw i obowiązków osoby zatrzymanej przez policję, a także na temat praw zwierząt. Prowadziliśmy też lekcje na temat przeciwdziałania hejtowi i zachowaniom z powodu nienawiści i dyskryminacji.
Wspieraliśmy nauczycieli, którzy prowadzą interesujące projekty edukacji prawnej. Wymienię tutaj chociażby konkurs „Potyczki prawne” prowadzony jest przez Michała Szwestkę z I LO w Siemianowicach Śląskich. Obecnie prowadzimy badania na temat zainteresowań młodzieży tematami prawnymi. Ale to nie wszystko - włączamy się w akcje społeczne prowadzone przez organizacje NGO w obronie niezależności mediów, Konstytucji. Aktywnie protestowaliśmy przeciw LEX Czarnek.
Wyzwaniem są na pewno ograniczenia finansowe – mimo że członkowie zarządu Fundacji prowadzą działalność całkowicie pro bono, brakuje nam pieniędzy, żeby realizować chociażby projekt związany z zapobieganiem zachowaniom podyktowanym nienawiścią i dyskryminacją. Chętnych do wsparcia finansowego naszych działań zachęcam do kontaktu z Fundacją.
Jak dwa lata pandemii i kolejne sytuacje kryzysowe, a co za tym idzie nadprodukcja prawa słabej jakości, wpływają na świadomość prawną społeczeństwa?
Niestety, takie zjawiska, jak słaba jakość prawa, łamanie standardów stanowienia prawa, ograniczanie praw obywatelskich nie są dobrym wzorem dla dzieci i młodzieży. Z drugiej strony wszyscy przechodzimy tę lekcję życia i uczymy się doceniać wartość praw człowieka i obywatela. Uczymy się, jak ważna jest kontrola organów władzy np. w wydatkowaniu publicznych pieniędzy czy stanowienia prawa. Można powiedzieć, że wielu kwestii uczymy się przez praktykę – protesty przeciwko łamaniu konstytucji, ograniczeniu wolności mediów, niszczeniu środowiska są najlepszą lekcją praw obywatelskich.
Zdajemy sobie sprawę, które przepisy wprowadzane przez władzę łamią nasze prawa obywatelskie. Protesty w obronie m. in. konstytucji, niezależności sędziów i Sądu Najwyższego, mediów, praw kobiet, drzew i puszczy Białowieskiej, wolnej szkoły są prawdziwą lekcją na temat praw obywatelskich.
Czy szkoły obecnie są otwarte na inicjatywy związane z edukacją prawną?
Z naszych doświadczeń wynika, że szkoły coraz bardziej zainteresowane są taką tematyką. Rosnącą popularnością cieszą spotkania z sędziami oraz przedstawicielami zawodów prawniczych. W webinariach z okazji Dnia Edukacji Prawnej w ubiegłym roku uczestniczyło łącznie około 5 tys. słuchaczy, w przeważającej większości uczniów szkół. Otwierane są klasy o charakterze administracyjno-prawnym, mundurowym, humanistyczno-prawnym – czyli o profilach, w których wiedza o prawie jest wyjątkowo istotna. Nauczyciele w wielu szkołach prowadzą konkursy lub specjalne projekty poświęcone zagadnieniom prawnym. Wydaje się więc, że to zainteresowanie wzrasta.
Jak szkoła powinna podchodzić do edukacji na temat prawa?
Moim zdaniem szkoła powinna być wolna od ideologizowania, indoktrynacji i sekularyzacji. Nie powinna zamykać się na nowe idee związane z akceptacją różnorodności we wszelkich wymiarach - społecznym, kulturowym, psychologicznym. Żeby nie fałszowano historii, albo uczono jednego „urzędowo poprawnego spojrzenia na nią”.
Skąd uczniowie mogą czerpać rzetelną wiedzę o przepisach?
Postaramy się ten temat omówić na webinarium pt. „Skąd się bierze prawo i jak je okiełznać”, które odbędzie się 15 marca o godz. 8.50. Źródła wiedzy prawnej powinno być dostosowane do potrzeby, jaką ma młody człowiek. Natomiast warto, żeby młodzież znała podstawowe pojęcia prawne, zasady jego tworzenia, podstawowe prawa i obowiązki obywatelskie, strukturę prawna i instytucjonalną - polecam podręcznik pt. „Elementy prawa. Podręcznik z ćwiczeniami”, dla takiego poznania.
Link: https://www.edukacja.iustitia.prawo.pl/wydarzenia/skad-sie-bierze-prawo-i-jak-je-okielznac
Chcąc znaleźć odpowiedź na konkretne zagadnienie prawne, warto czerpać ze źródeł rzetelnych np. z książek, bo to najczęściej jest wiedza zweryfikowana. W przypadku prawa kluczowa jest data publikacji, bo informacje szybko się dezaktualizują. Kopalnią wiedzy jest Internet, jednak szczególnie tutaj trzeba być ostrożnym i weryfikować rzetelność i aktualność danych.
Istnieją strony rządowe, sejmowe, rzetelne serwisy informacyjne, takie jak Prawo.pl, ale są również otwarte bazy prawne, np. Open LEX, który prezentują rzetelną i wiarygodną informację. Oczywiście na studiach prawniczych lub w późniejszym życiu zawodowym warto korzystać z profesjonalnych narzędzi - systemów informacji prawnej.
Więcej: https://www.edukacja.iustitia.prawo.pl/wiadomosci/dzien-edukacji-prawnej-zapraszamy-szkoly-do-udzialu >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.