Rozporządzenie określa zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczące projektowania i wykonywania wprowadzanych do obrotu lub oddawanych do użytku maszyn i ich wyposażenia wymiennego, elementów bezpieczeństwa, osprzętu do podnoszenia oraz łańcuchów, lin i pasów (zawiesi) oraz odłączalnych urządzeń do mechanicznego przenoszenia napędu. Ponadto w r.z.w.m., zostały określone procedury oceny zgodności, sposób
oznakowania maszyn oraz wzór znaku CE.

Spod przepisów r.z.w.m., zostało wyłączonych kilkadziesiąt maszyn i urządzeń wymienionych w § 2.

 

Prawna definicja maszyny

Rozporządzenie podaje również nową definicję "maszyny". Maszyna – to:

  • a) zespół wyposażony, lub który można wyposażyć, w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna jest ruchoma, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie,
  • b) zespół, o którym mowa w lit. a, bez elementów przeznaczonych do jego podłączenia w miejscu pracy lub do podłączenia do źródeł energii i napędu,
  • c) zespół, o którym mowa w lit. a i b, gotowy do zainstalowania i zdolny do funkcjonowania jedynie po zamontowaniu na środkach transportu lub zainstalowaniu w budynku lub na konstrukcji,
  • d) zespoły maszyn, o których mowa w lit. a-c, lub maszyny tzw. nieukończone, które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako zintegrowana całość,
  • e) zespół sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jeden jest ruchomy, połączonych w całość, przeznaczony do podnoszenia ładunków, którego jedynym źródłem mocy jest bezpośrednie wykorzystanie siły mięśni ludzkich. Przepisy, w których jest mowa o maszynie, stosuje się odpowiednio do wyposażenia wymiennego, elementów bezpieczeństwa, osprzętu do podnoszenia, łańcuchów, lin i pasów oraz odłączalnych urządzeń do mechanicznego przenoszenia napędu.


Maszyny mogą być wprowadzane do obrotu lub oddawane do użytku, jeżeli przy prawidłowym zainstalowaniu i konserwacji oraz zastosowaniu zgodnym z przeznaczeniem lub w warunkach, które można przewidzieć, nie stwarzają zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia osób, zwierząt domowych lub mienia oraz spełniają wymagania przepisów r.z.w.m.


Przed wprowadzeniem maszyny do obrotu lub oddaniem jej do użytku producent lub jego upoważniony przedstawiciel ma obowiązek:

  1. zapewnić, że maszyna spełnia odpowiednie zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa określone w rozporządzeniu;
  2. zapewnić, że dostępna jest dokumentacja techniczna, o której mowa w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
  3. dostarczyć niezbędnych informacji, w szczególności instrukcji;
  4. przeprowadzić właściwe procedury oceny zgodności;
  5. sporządzić deklarację zgodności WE i zapewnić, że została dołączona do maszyny;
  6. umieścić oznakowanie CE.


Jeżeli do maszyn mają zastosowanie także odrębne przepisy, które przewidują umieszczenie oznakowania CE, oznakowanie może być umieszczone pod warunkiem, że maszyny spełniają również wymagania określone w tych przepisach.

Producent maszyny lub jego upoważniony przedstawiciel powinien zapewnić przeprowadzenie oceny ryzyka w celu określenia, mających zastosowanie do tej maszyny, zasadniczych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Maszyna powinna być zaprojektowana i wykonana z uwzględnieniem wyników tej oceny.

Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia mają zastosowanie tylko wówczas, gdy dla danej maszyny występują zagrożenia odpowiadające określonemu zasadniczemu wymaganiu podczas użytkowania w warunkach przewidzianych przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela, albo w możliwych do przewidzenia sytuacjach odbiegających od normalnych, z wyjątkiem wymagań, o których mowa w § 10-12 i § 56-60, które mają zastosowanie do wszystkich maszyn, do których stosuje się przepisy r.z.w.m.,

Jeżeli przy uwzględnieniu aktualnego poziomu techniki spełnienie celów określonych w zasadniczych wymaganiach jest niemożliwe, maszyna powinna być zaprojektowana i wykonana w sposób zapewniający maksymalne zbliżenie się do tych celów.

Maszyna powinna być zaprojektowana i wykonana tak, aby nadawała się do realizowania swojej funkcji oraz mogła być obsługiwana, regulowana i konserwowana, nie stwarzając zagrożeń dla osób wykonujących te czynności w przewidzianych warunkach, z uwzględnieniem możliwego do przewidzenia niewłaściwego użycia.

Podczas projektowania i wykonania maszyny oraz opracowywania instrukcji producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien wziąć pod uwagę nie tylko zastosowanie maszyny zgodne z przeznaczeniem, ale także możliwe do przewidzenia niewłaściwe jej użycie.

Maszyna powinna być zaprojektowana i wykonana tak, aby zapobiec niewłaściwemu jej użyciu, jeżeli takie użycie wywołałoby ryzyko. W przypadku gdy maszyna jest zaprojektowana w sposób umożliwiający jej niewłaściwe użycie, w instrukcji należy poinformować użytkownika o niedozwolonych sposobach jej użytkowania.

Podczas projektowania i wykonania maszyny producent powinien uwzględnić ograniczenia ruchów operatora związane z koniecznym lub przewidywanym stosowaniem środków ochrony indywidualnej.

Rozporządzenie, które jest wdrożeniem do polskiego prawa postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/42/WE z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn, zmieniającej dyrektywę 95/16/WE (Dz. U. UE L 157 z 09.06.2006, str. 24 z późn. zm.) wprowadza wiele nowych, bardziej szczegółowych wymagań, z tego względu Minister Gospodarki dał dla r.z.w.m., stosunkowo długi "okres próżnowania", czyli vacatio legis, trwające aż do końca przyszłego roku – rozporządzenie wchodzi bowiem w życie z dniem 28 grudnia 2009 r.