O tym, że latami można walczyć o pieniądze – najpierw z byłym już pracodawcą, a potem z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych – przekonała się jedna z osób, które na co dzień czytają serwis Prawo.pl. Na jej prośbę, nie ujawnimy ani jej płci, ani nawet oddziału ZUS, który do dziś nie wypłacił wyrównania za okres, z którego była naliczana podstawa wymiaru świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Zakład nie zrobił tego, mimo że pracodawca – teraz już były - wykonał wyrok sądu nakazujący mu wypłatę zaległego wynagrodzenia i zapłacił z tego tytułu zaległe składki na ubezpieczenia społeczne, składając korektę raportu ZUS RCA. Oprócz niej, ZUS miał przelew na konkretną kwotę wynikającą z wyroku i sam wyrok jako podstawę dokonanej korekty - mimo to, do dziś nie wypłacił wyrównania i, póki co, nie zamierza tego zrobić. Czeka na wyjaśnienia, których pracodawca od prawie roku złożyć nie zamierza.

Zobacz procedurę w LEX: Korygowanie dokumentów rozliczeniowych przekazywanych do ZUS >

 

Czego może żądać ZUS w postępowaniu wyjaśniającym?

Jak ustaliliśmy, żądając wyjaśnień od pracodawcy, Zakład nie powołał się na konkretną podstawę prawną. W kolejnych pismach ZUS wskazuje różne przepisy - m.in. art. 6 i 36 ust. 1 oraz art. 18 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Dwa pierwsze określają przesłanki przysługiwania zasiłku chorobowego i podstawę jego wymiaru, a trzeci mówi o prawie do świadczenia rehabilitacyjnego.  

Według naszych informacji, ZUS miał przelew na określoną kwotę i wyrok sądu, otrzymał też korektę raportu ZUS RCA, a mimo to w lutym tego roku uznał, że nie ma wymaganych informacji, by wypłacić pracownikowi wyrównanie zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego.

Zapytaliśmy więc Zakład Ubezpieczeń Społecznych o to, jakie dokumenty są potrzebne do tego, aby wypłacił wyrównanie za okres, z którego była naliczana podstawa wymiaru świadczeń po tym, jak na skutek wyroku sądu pracy pracodawca wypłaci zaległe wynagrodzenie za okres, z którego była naliczana podstawa wymiaru świadczeń. W odpowiedzi poinformowano nas, że ZUS wszczyna postępowanie w sprawie wyrównania wypłaconego zasiłku, gdy pracodawca lub ubezpieczony przekaże informację, że wskutek wyroku sądu pracownikowi zostało wypłacone zaległe wynagrodzenie. Zatem potrzebny jest wniosek w takiej sprawie (za wniosek można uznać przekazany przez ubezpieczonego wyrok sądu). - Pracodawca powinien przekazać do ZUS zaświadczenie płatnika składek (Z-3), w którym wykazuje m.in. kwoty wypłaconego wyrównania i okres, za który wyrównanie wynagrodzenia zostało wypłacone – podkreśla ZUS w przekazanej nam odpowiedzi.

Zakład pytany zaś o to, jaka jest praktyka postępowania ZUS w sprawach dotyczących wypłaty wyrównania zasiłku chorobowego i świadczeń rehabilitacyjnych, a dokładnie, czy otrzymanie korekty na formularzu ZUS RCA, wraz z informacją o dokonanym przez pracodawcę przelewie zaległego wynagrodzenia zasądzonego wyrokiem sądu, jest podstawą do wypłaty wyrównania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Paweł Żebrowski, rzecznik prasowy ZUS przekazał: - Złożenie przez pracodawcę formularza ZUS RCA wraz z informacją o dokonanym przez pracodawcę przelewie, w związku z wypłatą pracownikowi zaległego wynagrodzenia, nie stanowi podstawy do wypłaty wyrównania świadczenia przez ZUS. W dokumencie tym pracodawca  nie podaje bowiem okresu, za jaki wynagrodzenie zostało wypłacone.

Co jednak ma zrobić pracownik, gdy pracodawca nie chce przekazać ZUS wyjaśnień, od których ten uzależnia wypłatę wyrównania świadczeń z ubezpieczenia chorobowego?

Sprawdź w LEX: Czy podstawa wymiaru zasiłku chorobowego powinna zostać przeliczona, jeśli w firmie nastąpiły podwyżki wynagrodzeń? >

 

Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 3/2021 >>


Gdy pracodawca nie śpieszy z wyjaśnieniami

Zapytaliśmy ZUS o to, jak wygląda postępowanie, jeżeli pracodawca nie współpracuje z ZUS w celu wypłaty wyrównania i czy w takim wypadku ubezpieczony będzie pozbawiony prawa do wyrównania,  mimo że ono mu przysługuje.

- ZUS zwraca się do pracodawcy o przekazanie odpowiednich danych niezbędnych do wypłaty wyrównania zasiłku. Jeśli pracodawca odmawia współpracy, to ZUS może przeprowadzić kontrolę płatnika składek w celu uzyskania informacji niezbędnych do wypłaty wyrównania zasiłku. Jeśli do wypłaty wyrównania zasiłku jest zobowiązany płatnik składek (gdyż zgłasza do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 ubezpieczonych) i odmawia wypłaty wyrównania zasiłku, ZUS może –jeśli jest to uzasadnione i po zbadaniu wszystkich okoliczności sprawy – przejąć wypłatę świadczenia od płatnika składek – przekazał Paweł Żebrowski.

Tyle wyjaśnienia ZUS. A jak wygląda praktyka?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych prawie rok żądał od pracodawcy wyjaśnień, bo chciał wiedzieć, jakich składników wynagrodzeń dotyczy korekta. A ponieważ pracodawca nie złożył wyjaśnień, ZUS wystosował do firmy pismo, w którym poinformował, że informacja ta jest niezbędna do wyrównania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego w związku z wyrokiem Sądu Okręgowego. – Z powodu niewyjaśnienia powyższego odkładamy sprawę ad acta – poinformował Zakład, dodając: - Jeśli złożą państwo wymagane wyjaśnienia wznowimy sprawę i ponownie rozpatrzymy.

Usiłowaliśmy się dowiedzieć, czy praktyka żądania wyjaśnień przez ZUS po otrzymaniu korekty ZUS RCA dotyczy całego kraju. - Złożenie dokumentów rozliczeniowych przez płatnika składek nie jest wystarczające do wypłaty wyrównania zasiłku ubezpieczonemu. Dlatego też ZUS może  prowadzić postępowanie wyjaśniające w celu ustalenia i wypłaty prawidłowej kwoty wyrównania zasiłku – zapewnia Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Sprawdź w LEX: Za jaki okres można żądać wypłaty zaległych świadczeń chorobowych?  >

Zapytaliśmy ZUS o to, ilu osobom na skutek braku współpracy ze strony pracodawców  Zakład nie wypłacił wyrównań w 2019 r. i w 2020 r., a także - na jaką kwotę. - Naszym zdaniem takie przypadki nie występują – twierdzi Paweł Żebrowski. I dodaje: - Jeśli wniosek o wypłatę wyrównania zasiłku, w związku z wyrokiem sądu zasądzającym zaległe wyrównanie wynagrodzenia zostanie do ZUS zgłoszony, to wypłata wyrównania zasiłku ma miejsce, ewentualnie po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego lub przeprowadzeniu kontroli u płatnika składek.

 

Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 3/2021

Sprawdź  

Między młotem a kowadłem

Eksperci, z którymi rozmawialiśmy, nie mają wątpliwości, że postępowanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest nieprawidłowe.

 – ZUS uzależnia sytuację  podmiotowo-majątkową pracownika od działań podjętych przez pracodawcę. Nie można przy tym wymagać, aby pracownik samodzielnie po raz kolejny dochodził swoich praw na gruncie cywilnoprawnym, w związku z brakiem wypłacenia mu przez ZUS wyrównania świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Należy pamiętać, że wiąże się to z licznymi kosztami, których pracownik może nie być w stanie ponieść – mówi Tomasz Klemt, radca prawny, właściciel kancelarii prawnej.
Zdaniem mec. Klemta, ZUS w takiej sytuacji ma dwie możliwości postępowania. Może albo skorzystać ze środków administracyjnych, by przymusić pracodawcę do złożenia wyjaśnień, albo wypłacić pracownikowi wyrównanie stosując informacje przewidziane w orzeczeniu sądu na jego korzyść. – A tak, na skutek działania ZUS pracownik znalazł się w pułapce. Jest zakładnikiem postępowania wyjaśniającego między ZUS a pracodawcą – podkreśla mec. Tomasz Klemt.

Także w opinii Pawła Korusa, radcy prawnego, partnera w kancelarii Sobczyk & Współpracownicy, byłego wieloletniego sędziego sądu pracy, postępowanie ZUS nie jest prawidłowe, bo – jak twierdzi – Zakład powinien wydać decyzję. - Nie wiem przy tym, jakich informacji potrzebuje ZUS od pracodawcy, skoro znana jest kwota – mówi mec. Korus. Przyznaje, że pewien problem może być wtedy, gdy świadczenie było egzekwowane przez komornika, bo w takim przypadku nie są ściągane składki – komornik „potrąca” tylko podatek. Tym niemniej problem dotyczy składek a nie wyrównania świadczenia.

- Od decyzji oczywiście służy odwołanie i w ramach postępowania sądowego wszystkie wątpliwości powinny zostać wyjaśnione, bo sąd ma odpowiednie narzędzia (grzywny) – podkreśla mec. Paweł Korus. Według niego, postępowanie ZUS jest „niepokojące”, chociaż – jak zaznacza - nie wyklucza, że jakieś dane są potrzebne.  - Ustawodawca przewidział sytuację, gdy ZUS nie wydaje decyzji (bezczynność). W takim przypadku, po upływie dwóch miesięcy, można wnieść odwołanie domagając się zobowiązania ZUS do wydania decyzji (sąd ma również możliwość orzec co do istoty sprawy – czyli ustalić wysokość świadczenia) – zaznacza mec. Korus wskazując na art. 477(9) par. 4 k.p.c. i art. 477(14) par. 3 k.p.c. - Niezależnie, jeżeli działanie byłego pracodawcy (w tym wypadku zaniechanie)  prowadzi do wyrządzenia szkody, można na zasadach ogólnych (415 i następny) domagać się jej naprawienia – zaznacza mec. Paweł Korus.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.