1 stycznia 2019 r. weszła w życie ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych. Wprowadza ona dobrowolny i powszechny system długoterminowego oszczędzania na emerytury. Do programu może przystąpić każda osoba zatrudniona, która podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Oszczędności tworzone będą wspólnie przez pracowników, pracodawców oraz państwo. Pierwsza tura "wejścia do systemu" dotyczy największych pracodawców, zatrudniających 250 osób lub więcej i odbędzie się już 1 lipca br.
Czytaj w LEX: Pracownicze Plany Kapitałowe - nowe obowiązki pracodawców >
Tymczasem z danych KNF, do których dotarło Prawo.pl wynika, że na przełomie 2018/2019 r. odnotowano, "ciągły i regularny wzrost liczby wniosków o wpis pracowniczych programów emerytalnych (PPE). Kumulacja liczby składanych wniosków o wpis programu do rejestru PPE nastąpiła w okresie od września 2018 r. do lutego br". KNF poinformowała, że do połowy czerwca tego roku do rejestru wpisano ponad 2 tys. PPE, podczas gdy już funkcjonujących jest tylko 1,5 tys.
Czytaj w LEX: Pracownicze Plany Kapitałowe - porównanie PPK a PPE >
Prawo.pl zapytało Bartosza Marczuka, wiceprezesa Polskiego Funduszu Rozwoju, który będzie nadzorował prowadzenie PPK, o komentarz do informacji, że cześć firm zdecydowała się na PPE. - Absolutnie nas to nie martwi, powiem więcej, że to pierwszy namacalny sukces PPK. Jeżeli dzięki ustawie PPK przyśpieszył proces tworzenia PPE, to dla nas jest to pozytywna informacja, bo na koniec okazuje się, że ludzie mają dodatkowe oszczędności. Należy pamiętać także o skali PPE. W 2019 r. do rejestru PPE wpisano 337 nowych programów. Jest ich obecne niewiele ponad 2 tys. Tymczasem samych wielkich firm jest ponad 4 tys. To jest kropla w morzu - mówi Marczuk. Więcej we wtorkowym wywiadzie dla Prawo.pl.>>
Ucieczka w PPE pomimo wyższych kosztów
Oskar Sobolewski z Instytutu Emerytalnego zwraca uwagę, że wielu pracodawców postanowiło założyć PPE licząc się z wyższymi kosztami (większe o 2 pkt. procentowe), ale za to otrzymali produkt który jest znany na rynku. - Ustawodawca przy okazji wprowadzania PPK, mimo wcześniejszych planów, wydłużył okres na zakładanie PPE do dnia, w którym dany podmiot ma obowiązek PPK, dzięki temu mniejsi pracodawcy cały czas mają możliwość skorzystania z tego rodzaju benefitu emerytalnego - przypomina.
Czytaj w LEX: Tworzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych krok po kroku >
Z kolei Przemysław Mazur z kancelarii Romanowscy i Wspólnicy uważa, że ucieczka od PPK może być powodowana m.in. dosyć powszechnym na rynku przypisywaniem PPK roli następcy OFE, co rodzi raczej negatywne skojarzenia, czy też ucieczką od rozwiązań nowych i nieznanych, do rozwiązań sprawdzonych oraz funkcjonujących od wielu lat. - Przyczyny znaczącego zainteresowania tworzeniem PPE można także doszukiwać się w pierwotnej wersji ustawy o PPK, która obowiązywała do 25 czerwca 2019 r. Wykładnia językowa pierwotnego brzmienia art. 133 ustawy o PPK prowadziła bowiem niektórych autorów do wniosku, że pracodawca, który raz utworzył PPE spełniające warunki wskazane w ustawie, już zawsze będzie zwolniony z obowiązku tworzenia PPK (nawet jeżeli zlikwiduje PPE) – niezależnie od tego, że wniosek ten był oczywiście sprzeczny z celem ustawy - wyjaśnia ekspert.
Czytaj w LEX: Wpłaty na PPK >
Podstawowy wariant składek na PPK przewiduje wpłatę w wysokości 2 proc. wynagrodzenia od pracownika i 1,5 proc. wynagrodzenia od pracodawcy. W sumie jest to zatem 3,5 proc. wynagrodzenia. Mechanizm wpłat na PPE jest odmienny: istnieje składka podstawowa finansowana wyłącznie przez pracodawcę oraz składka dobrowolna pracownika (która może być ale nie musi).
PPE jako benefit?
Radca prawny Tomasz Klemt, współpracujący z kancelarią Czublun Trębicki uważa, że PPE w niektórych przypadkach może być narzędziem motywacyjnym. - Zgodnie z art. 5 ust. 1c ustawy o PPE, można wprowadzić warunek uczestnictwa w PPE dla pracowników w postaci nie dłuższego niż 3 lata stażu pracy u danego pracodawcy. Dzięki temu w realiach rynku pracownika oraz wysokich kosztów rotacji pracowniczej, można zyskać dodatkowe narzędzie motywujące pracownika do rozwoju w ramach dotychczasowego pracodawcy. Ponadto dla pracowników łatwiejszym do przyjęcia rozwiązaniem jest PPE, gdzie nie zmniejszy się ich wynagrodzenie netto - wskazał.
Sprawdź w LEX: Jakie wynagrodzenie musi osiągnąć zleceniobiorca, żeby mógł przystąpić do PPK? >
Również Oskar Sobolewski zwraca uwagę, że PPE w firmie może wpłynąć na decyzję pracownika o podjęciu pracy. - Niewątpliwym pierwszym sukcesem PPK jest właśnie rozwój rynku PPE. Niestety jest to ostatni taki moment kiedy tylu pracodawców założy nowy program emerytalny. W kolejnych latach, kiedy PPK będzie już funkcjonować we wszystkich podmiotach, tylko najbogatsi zdecydują się na tworzenie PPE. Niemniej dopóki mamy rynek pracownika, dobre PPE ze składką nawet 7 proc. może przekonać wielu pracowników do zatrudnienia się właśnie w takim podmiocie - uważa.
Od PPK nie uciekniesz
Według przepisów do PPK zostaną automatycznie zapisani pracownicy w wieku od 18 do 55 lat. Pozostali, którzy przekroczyli 55. rok życia, mogą przystąpić do PPK na własny wniosek. Wszyscy mają prawo w dowolnym momencie zrezygnować z udziału w PPK, a także w dowolnym momencie do nich przystąpić.
Sprawdź w LEX: W jaki sposób ustalać liczbę pracowników na potrzeby ustalenia obowiązku tworzenia PPK >
Co do zasady złożenie przez wszystkich pracowników oświadczenia o rezygnacji z uczestnictwa w PPK nie zwalnia z obowiązku wprowadzenia PPK. PPK oparte jest bowiem na zasadzie przymusowości dla pracodawców oraz dobrowolności dla pracowników. - Pracownik może zatem w każdym momencie tak zrezygnować z uczestnictwa w PPK, jak i przystąpić do PPK. Aby pracownik miał realną możliwość ponownego przystąpienia do PPK konieczne jest zatem, aby pracodawca wprowadził PPK (zawarł umowę o zarządzanie PPK) - wskazuje Mazur.
- W przypadku, w którym u danego pracodawcy wszyscy pracownicy zrezygnują z uczestnictwa w PPK, na pracodawcy nie będą ciążyć obowiązki związane z odprowadzaniem składek. Pracodawcy nie powinni jednak zapominać, że w dalszym ciągu będą ciążyć na nich pozostałe obowiązki wynikające z ustawy o PPK - dodaje.
Tomasz Klemt zwraca uwagę, że aby pracodawca był zwolniony z PPK musi naliczać i odprowadzać składki podstawowe w wysokości co najmniej 3,5 proc. wynagrodzenia oraz do PPE przystąpi co najmniej 25 proc. osób zatrudnionych. - I tutaj zaczyna się kalkulacja: 3,5 proc. wynagrodzenia dla 25 proc. pracowników może stanowić mniej niż 1,5 proc. dla 100 proc. pracowników - mówi Tomasz Klemt.
Zaznaczył, że, aby uniknąć zakładania PPK należy spełniać warunki PPE niemalże cały czas. - Niektóre zdarzenia doprowadzą do konieczności wdrożenia PPK. Chodzi o zawieszenie naliczania i odprowadzania składek podstawowych do PPE w okresie przekraczającym 90 dni, ograniczenie wysokości składki podstawowej pracodawcy poniżej 3,5 proc. wynagrodzenia, likwidację PPE, opóźnienia w odprowadzaniu składek podstawowych do PPE przekraczającego 90 dni, które wynikło z celowego działania podmiotu zatrudniającego oraz spadek partycypacji w PPE poniżej 25 proc. osób zatrudnionych, gdzie stan ten sprawdzany jest na 1 stycznia oraz 1 lipca danego roku - wylicza.
Sprawdź w LEX: Czy Pracownicze Plany Kapitałowe mają wpływ na układy zbiorowe pracy? >
Ekspert zwraca uwagę, że ustawa przewiduje możliwości uniknięcia tworzenia PPK, ale tylko w nielicznych przypadkach. - Dla mikroprzedsiębiorców, jeśli wszystkie osoby zatrudnione złożą pracodawcy deklarację o rezygnacji z odprowadzania wpłat do PPK, dla osób fizycznych, występujących w obrocie jako konsumenci, niebędących przedsiębiorcami i niepodlegających wpisowi jako przedsiębiorca do CEIDG, jeżeli są jednocześnie podmiotami zatrudniającymi - wyjaśnia.
Sprawdź w LEX: Terminy wdrożenia Pracowniczych Planów Kapitałowych >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
