Cytowane rozstrzygnięcie zapadło w następujących okolicznościach: powód z uwagi na brak obowiązku przekazywania informacji ZUS IWA za trzy kolejne lata był zobowiązany do samodzielnego ustalenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z tytułu wypadków przy pracy. Za miesiąc kwiecień 2012 r. płatnik błędnie ustalił stopę procentową składki na to ubezpieczenie na poziomie 1,47%. Za pozostałe miesiące wartość tę samodzielnie skorygował i ustalił prawidłowo. Zakład Ubezpieczeń Społecznych z powodu zaniżenia stopy procentowej składki podwyższył ją jednak o 50% w roku składkowym od 1 kwietnia 2012 r. do 31 marca 2013 r. Decyzję tę zmienił Sąd Okręgowy, stwierdzając, że stopa procentowa składki powinna zostać na niezmienionym poziomie.
W ocenie Sądu, błędnie określona stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe za kwiecień 2012 r. nie wynikała z błędnych danych przekazanych przez płatnika składek co do elementów, od których zależy wysokość tej stopy. Przeciwnie – powód poprawnie ustalił liczbę ubezpieczonych i prawidłowo wskazał rodzaj przeważającej działalności gospodarczej wg PKD. Tymczasem, jak wynika z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) – dalej u.u.s.w.p. jedynie nieprzekazanie danych lub przekazanie nieprawdziwych danych, o których mowa w art. 31 u.u.s.w.p. powodujące zaniżenie stopy procentowej składki powoduje odpowiedzialność wymienioną w tym przepisie. W rozpoznawanej sprawie płatnik składek nie zaniechał przekazania składek, ani nie przekazał nieprawdziwych danych, toteż sankcja w postaci podniesienia stopy procentowej składki nie może być zastosowana automatycznie.
Argumentację tę podzielił gdański Sąd Apelacyjny, do którego ZUS wniósł apelację. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia przypomniano, iż składając deklarację powód nie podał żadnych nieprawdziwych informacji, o których mowa w art. 31 ust. 6 u.u.s.w.p., które skutkowałyby zaniżeniem stopy procentowej. Samo jej zaniżenie nie wchodzi w zakres regulacji powołanego przepisu, przez co brak było podstaw do zastosowania wobec wnioskodawcy swoistej kary polegającej na podwyższeniu o 50% stopy procentowej składki. Co więcej, informacja przekazana przez powoda zawierała dane nieprawidłowe, a nie dane nieprawdziwe. Podlegały one korekcie przez płatnika albo przez organ rentowy w trybie art. 31 ust. 10-12 u.u.s.w.p.
Rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego wpisuje się w ugruntowane stanowisko orzecznictwa (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 listopada 2008 r. III AUa 753/2008 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 września 2012 r., II UK 39/12, M.P.Pr. 2013, nr 1, s. 49-50) i doktryny. Odpowiada on także intencjom ustawodawcy. Świadczy o tym nie tylko sam przepis dotyczący konieczności opłaty odsetek jedynie za zwłokę, ale także przepis art. 219 k.k., który to statuuje umyślny czyn zabroniony polegający na niedopełnieniu obowiązków związanych z ubezpieczeniami społecznymi. Jeśli zatem płatnik składek przekazał obiektywnie nieprawdziwe dane, będąc przekonanym o ich zgodności z rzeczywistością, odpada podstawa dla naliczenia mu stopy procentowej składki na cały rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych.
Mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił apelację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.