Wydanie nowego rozporządzenia ws. szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych to efekt uchwalonej ponad trzy lata temu nowelizacji prawa geologicznego i górniczego. Chodzi też o dostosowanie przepisów do współczesnych potrzeb i realiów – obowiązujące obecnie rozporządzenie w tej sprawie pochodzi z 2002 r.
Dyrektor departamentu górnictwa w Ministerstwie Gospodarki Maciej Kaliski ocenił w środę, że rozporządzenie jest jednym z kluczowych dokumentów, regulujących procedury i zasady bezpieczeństwa pracy w górnictwie. Projekt liczącego blisko 400 stron dokumentu jest już gotowy; był konsultowany z przedstawicielami Wyższego Urzędu Górniczego, jednostek naukowo-badawczych oraz górniczych firm. Otrzymali go też związkowcy.
„Termin wejścia rozporządzenia w życie zależy od tempa prac Rządowego Centrum Legislacji, gdzie obecnie znajduje się ten projekt” – powiedział PAP dyr. Kaliski. Przedstawiciele ministerstwa liczą, że dokument będzie mógł wejść w życie możliwie szybko, zaraz po wyczerpaniu ścieżki legislacyjnej.
Projekt precyzuje rygory, jakie muszą spełniać firmy górnicze w wielu szczegółowych kwestiach - m.in. bezpieczeństwa pożarowego, organizacji i higieny pracy, prawidłowego prowadzenia robót górniczych czy zwalczania podziemnych zagrożeń, w tym metanowego oraz zagrożenia tąpaniami. Rozporządzenie określi też zasady i częstotliwość przeglądów kontroli rozmaitych urządzeń, maszyn i elementów podziemnej infrastruktury i szybów.
„W propozycjach MG główny nacisk położony został na systemowe rozwiązania związane ze zwalczaniem zagrożeń” – wskazał resort gospodarki w środowym komunikacie.
Rzeczniczka Wyższego Urzędu Górniczego (WUG) Jolanta Talarczyk oceniła, że potrzebne jest stałe dostosowywanie przepisów do zmieniających się realiów górniczej pracy.
"Wraz z rosnącą głębokością eksploatacji zmieniają się warunki geologiczne, potęgują się zagrożenia - zmienia się też charakter tych zagrożeń. Zmienia się również technika górnicza oraz sposoby eksploatacji; pojawiają się urządzenia nowej generacji. To wszystko oznacza konieczność odpowiednich zmian w przepisach" - powiedziała Talarczyk.
Do największych zagrożeń w górnictwie węgla kamiennego należy metan – bezwonny gaz, towarzyszący złożom węgla. Projekt rozporządzenia zawiera szczegółowe wytyczne dot. przewietrzania wyrobisk oraz składu atmosfery pod ziemią. Utrzymuje też dotychczasowe rygory, nakazujące przerwanie pracy, gdy stężenie metanu (wybucha on w stężeniu od 5 do 15 proc.) staje się niebezpieczne.
Zgodnie z projektem, w wyrobisku, gdzie stężenie metanu w powietrzu przekracza 2 proc., niezwłocznie wyłącza się sieć elektryczną, unieruchamia maszyny i urządzenia, zawiadamia najbliższą osobę z dozoru ruchu i dokonuje się dodatkowych pomiarów, by ustalić przyczynę powstania przekroczenia stężenia, rozmiarów nagromadzenia metanu i miejsc jego wypływu. Należy też rozpocząć aktywne zwalczanie zagrożenia.
Gdy stężenie metanu przekracza 3 proc., należy wycofać ludzi z zagrożonych wyrobisk i zabezpieczyć wejście do nich. Powrót górników do wyrobisk i wznowienie przerwanych robót dopuszcza się wyłącznie w przypadku, gdy stężenie metanu w powietrzu spadnie poniżej 2 proc.
W projekcie mowa też o zwalczaniu zagrożenia tąpaniami oraz o zasadach podziemnego transportu ludzi i materiałów – wypadki przy transporcie to jedna z częstych przyczyn górniczych tragedii.
Sporo miejsca w projekcie poświęcono ochronie środowiska, procedurom związanym z odpadami itp. Rozporządzenie dopuszcza też do stosowania nowe rozwiązania techniczne, wynikające z osiągnięć nauki i techniki górniczej w ostatnich latach. Dzięki temu łatwiej będzie wdrożyć do praktyki nowe, bezpieczne rozwiązania.
Inną intencją dokumentu jest uproszczenie niektórych procedur i regulacji – tam, gdzie nie będzie to miało negatywnego wpływu na bezpieczeństwo pracy. Chodzi m.in. o umożliwienie zgłaszania wypadków przy użyciu różnych dostępnych środków łączności (wcześniej było to zawężone), zniesienie obowiązku posiadania planu rozmieszczenia podręcznego sprzętu gaśniczego czy obowiązku powiadamiania właściwego organu nadzoru górniczego o zamiarze zastosowania po raz pierwszy nowych typów maszyn, urządzeń, materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych.
Wśród zmian jest rezygnacja z przepisów sztywno określających zawartość kompleksowego projektu eksploatacji, uproszczenie przepisów regulujących działalność kopalń rud miedzi oraz uproszczenie regulacji w zakresie pobierania próbek pyłu.
W projekcie rozporządzenia zrezygnowano z ujmowania zagadnień dotyczących robót strzałowych w kopalniach. Zaproponowano, by zostały one ujęte w nowym rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad przechowywania i używania w zakładach górniczych środków strzałowych i sprzętu strzałowego. Ma to zwiększyć przejrzystość przepisów związanych z szeroko pojętą tematyką robót strzałowych. (PAP)