Odpowiedź:
Jeżeli osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą wyrejestruje się z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w dniu 12 marca 2015 r., a następnie przystąpi do tego ubezpieczenia od 1 kwietnia 2015 r., to zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa podstawę wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy, która wystąpi w maju 2015 r., będzie stanowił przychód za kwiecień 2015 r. Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego z tytułu porodu, który będzie miał miejsce w lipcu 2015 r., będzie stanowił przeciętny miesięcznych przychód uzyskany za okres kwiecień–czerwiec 2015 r.
Uzasadnienie:
Stosownie do art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 159) – dalej u.ś.p., zasadniczo podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego przedsiębiorcy stanowi przychód  za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.  W przypadku, gdy niezdolność do pracy przedsiębiorcy wystąpiła przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia chorobowego – zgodnie z art. 48 ust. 2 w zw. z art. 36 ust. 2 u.ś.p. - podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego przedsiębiorcy stanowi przeciętny miesięczny przychód za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia chorobowego. Z art. 48 ust. 2 w zw. z art. 36 ust. 4 u.ś.p. wynika, że w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego przedsiębiorcy uwzględnia się przychód uzyskany przez niego za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej. ZUS za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego uważa także kolejne okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu z tego samego tytułu, trwające bez przerwy albo gdy przerwa przypada na dzień ustawowo wolny od pracy (np. kolejne okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej) (poradnik "Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa dla osób prowadzących działalność pozarolniczą").
Dla potrzeb u.ś.p. za przychód uważa się  kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe. W przypadku przedsiębiorców – co wynika z art. 18 ust. 8 i art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121) – dalej u.s.u.s. – jest to kwota zadeklarowana, która nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego albo 30% minimalnego wynagrodzenia. Jednocześnie zgodnie z art. 20 ust. 3 u.s.u.s. podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy nie może być wyższa niż 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Z uwagi na brzmienie art. 52 u.ś.p. wyżej przedstawione zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującego przedsiębiorcy.
Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że jeżeli osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą wyrejestruje się z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w dniu 12 marca 2015 r., a następnie przystąpi do tego ubezpieczenia od 1 kwietnia 2015 r., to zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami u.ś.p. podstawę wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy, która wystąpi w maju 2015 r., będzie stanowił przychód za kwiecień 2015 r. Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego z tytułu porodu, który będzie miał miejsce w lipcu 2015 r., będzie stanowił przeciętny miesięcznych przychód uzyskany za okres kwiecień–czerwiec 2015 r.
Piotr Kostrzewa,
autor współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 16 marca 2015 r.