W tym roku lato jest naprawdę gorące. I o ile ci, którzy wybierają się właśnie na wakacje, cieszą się z takiej pogody, o tyle ci, którzy muszą pracować - szczególnie na powietrzu lub w nieklimatyzowanych pomieszczeniach - są w trudnej sytuacji. Badania dowodzą, że najlepiej pracujemy, gdy temperatura wynosi 18-20°C. Wysoka temperatura na stanowisku pracy ma negatywny wpływ na bezpieczeństwo zatrudnionych, ich stan psychofizyczny, a także wydajność. Dlatego pracodawca ma obowiązek zadbać o to, by skutki upałów nie były zbyt uciążliwe dla pracowników.
Brak limitu temperatury dla pracowników, ale wodę trzeba zapewnić
Przepisy nie regulują, co prawda, maksymalnej temperatury, w której dopuszcza się wykonywanie pracy, ale w pewnych sytuacjach pracownik może odmówić wykonywania pracy, jeśli jest za gorąco.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy* pracodawca ma obowiązek zapewnić dostateczną ilość wody do picia lub inne napoje. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników, co szczegółowo określono w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów*.
Pracodawca ma obowiązek zapewnienia nieodpłatnie zimnych napojów, gdy temperatura w pomieszczeniach pracy przekracza 28 stopni C, a na otwartej przestrzeni 25 stopni C. Napoje powinny być dostępne stale, w ilości zaspokajającej potrzeby zatrudnionych.
Przy pracach brudzących wykonywanych na otwartej przestrzeni, bez dostępu do wody bieżącej, pracodawca zobowiązany jest zapewnić do celów higienicznych co najmniej 90 l wody dziennie na każdego pracownika.
Czytaj też: Przerwij urlop i wracaj do pracy - czy pracodawca może tego żądać? >
Apele o krótszy czas pracy
Pod koniec lipca, z uwagi na nadzwyczajną falę upałów Główny Inspektor Pracy Wiesław Łyszczek zaapelował do pracodawców o skracanie czasu pracy pracownikom, w szczególności tym, których dzienny wymiar czasu pracy przekracza 8 godzin. W piątek, w związku z zapowiedziami kolejnej fali upałów, z podobnym apelem zwróciła się do firm minister Rafalska. - Obowiązują ogólne regulacje prawne, które wskazują na konieczność podejmowania przez pracodawców różnych działań mających na celu zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, np. poprzez zmianę organizacji pracy - napisała minister i dodała, że istotne jest rozwiązanie powyższej kwestii środkami pozalegislacyjnymi. W społeczeństwie ważnym elementem jest kultura kształtowana nie tylko poprzez wprowadzanie regulacji prawnych, ale także różnego rodzaju kampanie społeczne podnoszące świadomość i empatię. - Dlatego przyłączam się do apelu Pana Wiesława Łyszczka – Głównego Inspektora Pracy skierowanego do pracodawców, o skracanie czasu pracy pracownikom w związku z falą upałów - zakończyła minister. Pracodawcy mogą podjąć decyzję o skróceniu dnia pracy, ale nie muszą tego robić - jest to ich dobra wola, a nie obowiązek.
Pracownik się poskarży, inspektor przyjdzie na kontrolę
Pracownicy, którzy czują, że pracodawcy nie wywiązują się z nałożonych na nich przez przepisy obowiązków w związku z wysokimi temperaturami, mogą złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. Jak wynika z ostatnich danych PIP, coraz częściej z takiej możliwości korzystają. Warto oczywiście wcześniej zgłosić swoje uwagi pracodawcy, ale nie jest to konieczne dla podjęcia kontroli przez inspektora pracy. Rzecznik Głównego Inspektora Pracy mówi, że skargi dotyczą głównie wysokiej temperatury i braku zimnych napojów w miejscu pracy. Można je zgłaszać anonimowo, a inspektor, który w ich wyniku wybiera się do pracodawcy na kontrolę, nie ujawnia, że ma ona miejsce w związku ze skargą pracownika, chyba że ten wyrazi na to pisemną zgodę.
Więcej na ten temat w LEX Kadry i LEX BHP:
Letnia odzież ochronna i robocza - jak zadbać o bezpieczeństwo pracowników w upały* >>
Czy pracodawca, który zapewnia pracownikom wodę źródlaną w dystrybutorach ma obowiązek zapewnić dodatkowe napoje?* >>
Jakie warunki pracy należy zapewnić zatrudnionym na budowie w okresie wysokich temperatur?* >>
----------------------------------------------------------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.