Czy prasa hydrauliczna powinna mieć prowadzoną dokumentację przeprowadzonych przeglądów, napraw, konserwacji i remontów oraz zauważonych przez obsługę przypadków nieprawidłowego zadziałania? Gdzie są podane wzory takiej dokumentacji i jakie przepisy reguluję tę kwestię?
Do poruszonego problemu odnoszą się rozporządzenia dotyczące bezpieczeństwa użytkowania maszyn, w szczególności rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228) – dalej r.z.w.m. oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.), a ponadto rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).
Zgodnie z ww. regulacjami maszyny mogą być oddane do użytku, jeżeli po prawidłowym zainstalowaniu i konserwacji oraz zastosowaniu zgodnym z przeznaczeniem lub w warunkach, które można przewidzieć, nie stwarzają zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia obsługi oraz są wyposażone w instrukcje obsługi. Podstawowym bowiem dokumentem do prawidłowej obsługi i konserwacji maszyny jest instrukcja obsługi, dawniej nazywana “dokumentacją techniczno-ruchową” lub w skrócie DTR (“deteerką”), którą producent (lub sprzedawca) powinien dołączyć do każdego egzemplarza maszyny.
Zgodnie z r.z.w.m. (wchodzącym w życie z dniem 29 grudnia 2009 r.) treść instrukcji - w przypadku maszyn przeznaczonych do ogólnego stosowania, a do takich można zaliczyć prasy hydrauliczne – powinna być podana w języku użytkownika i zawierać co najmniej następujące informacje: określenie maszyny, deklarację zgodności WE (lub dokument przedstawiający treść deklaracji zgodności WE, wskazujący szczegółowe dane dotyczące maszyny), ogólny opis maszyny, rysunki, schematy, opisy i objaśnienia niezbędne do użytkowania, konserwacji i naprawy maszyny oraz sprawdzenia prawidłowości jej działania, opis stanowiska lub stanowisk pracy, które mogą zajmować operatorzy, opis zastosowania maszyny zgodnego z przeznaczeniem, ostrzeżenia dotyczące niedozwolonych sposobów użytkowania maszyny, instrukcję montażu oraz warunki oddania do użytku i eksploatacji maszyny, podstawowe parametry narzędzi, które można stosować w maszynie, sposób postępowania w razie wypadku lub awarii, opis czynności regulacyjnych i konserwacyjnych, jakie powinien wykonywać użytkownik, Oprócz opisu zastosowania zgodnego z przeznaczeniem, instrukcja powinna również uwzględniać możliwe do przewidzenia niewłaściwe użycie maszyny.
Przepisy stanowią, że maszyny oraz ich urządzenia ochronne powinny być utrzymywane w stanie sprawności technicznej i czystości zapewniającej użytkowanie ich bez szkody dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz stosowane tylko do prac i w warunkach, do których są przeznaczone. Zgodnie z r.z.w.m. o dostrzeżonych wadach lub uszkodzeniach maszyny pracownik powinien niezwłocznie zawiadomić przełożonego. W r.z.w.m. nie określono formy zawiadomienia - wystarczające powinno być zawiadomienie ustne, ale pracownik może to zrobić w formie notatki pisemnej.
Pracodawca powinien zapewnić, aby maszyny narażone na działanie warunków powodujących pogorszenie ich stanu technicznego, co może spowodować powstawanie sytuacji niebezpiecznych, poddawane były okresowej kontroli, a także badaniom, jeżeli zachodzi możliwość pogorszenia bezpieczeństwa związanego z maszyną, a będącego wynikiem np. prac modernizacyjnych, wydłużonego czasu postoju maszyny albo niebezpiecznych uszkodzeń oraz wypadków przy pracy. Przepisy r.z.w.m. stanowią również, że badania i kontrole określonych maszyn i urządzeń (tzw. poddozorowych - prasy do nich nie należą) powinny być przeprowadzane przez uprawnionych przedstawicieli jednostki nadzoru technicznego albo przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i upoważnione przez pracodawcę. Według wyjaśnienia b. Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej przez użyte w r.z.w.m. pojęcie „osoby upoważnionej” należy rozumieć “osoby prawne lub fizyczne znające przede wszystkim budowę kontrolowanych maszyn, zakres kontroli, sposoby jej dokonywania oraz kryteria oceny jej wyników. Mogą to być osoby zatrudnione w zakładzie pracodawcy, których niezbędne kwalifikacje do kompetentnego wykonywania czynności związanych z kontrolą najłatwiej jest sprawdzić. Nie dotyczy to przypadków, gdy osobami takimi są przedstawiciele instytucji państwowych, np. Urzędu Dozoru Technicznego, które sprawują nadzór nad określonymi grupami urządzeń z mocy obowiązujących przepisów prawnych.” Wyniki takiej kontroli rejestruje się i przechowuje do dyspozycji zainteresowanych organów, zwłaszcza nadzoru i kontroli warunków pracy, przez okres 5 lat od dnia zakończenia tych kontroli, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
Reasumując - żadne z wyżej podanych rozporządzeń nie określa formy i sposobu dokumentowania przeprowadzonych napraw i kontroli w odniesieniu do obrabiarek typu prasa hydrauliczna - wobec tego pracodawca decyduje o tym samodzielnie, polecając ten obowiązek np. służbom remontowym.
Do poruszonego problemu odnoszą się rozporządzenia dotyczące bezpieczeństwa użytkowania maszyn, w szczególności rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228) – dalej r.z.w.m. oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.), a ponadto rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).
Zgodnie z ww. regulacjami maszyny mogą być oddane do użytku, jeżeli po prawidłowym zainstalowaniu i konserwacji oraz zastosowaniu zgodnym z przeznaczeniem lub w warunkach, które można przewidzieć, nie stwarzają zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia obsługi oraz są wyposażone w instrukcje obsługi. Podstawowym bowiem dokumentem do prawidłowej obsługi i konserwacji maszyny jest instrukcja obsługi, dawniej nazywana “dokumentacją techniczno-ruchową” lub w skrócie DTR (“deteerką”), którą producent (lub sprzedawca) powinien dołączyć do każdego egzemplarza maszyny.
Zgodnie z r.z.w.m. (wchodzącym w życie z dniem 29 grudnia 2009 r.) treść instrukcji - w przypadku maszyn przeznaczonych do ogólnego stosowania, a do takich można zaliczyć prasy hydrauliczne – powinna być podana w języku użytkownika i zawierać co najmniej następujące informacje: określenie maszyny, deklarację zgodności WE (lub dokument przedstawiający treść deklaracji zgodności WE, wskazujący szczegółowe dane dotyczące maszyny), ogólny opis maszyny, rysunki, schematy, opisy i objaśnienia niezbędne do użytkowania, konserwacji i naprawy maszyny oraz sprawdzenia prawidłowości jej działania, opis stanowiska lub stanowisk pracy, które mogą zajmować operatorzy, opis zastosowania maszyny zgodnego z przeznaczeniem, ostrzeżenia dotyczące niedozwolonych sposobów użytkowania maszyny, instrukcję montażu oraz warunki oddania do użytku i eksploatacji maszyny, podstawowe parametry narzędzi, które można stosować w maszynie, sposób postępowania w razie wypadku lub awarii, opis czynności regulacyjnych i konserwacyjnych, jakie powinien wykonywać użytkownik, Oprócz opisu zastosowania zgodnego z przeznaczeniem, instrukcja powinna również uwzględniać możliwe do przewidzenia niewłaściwe użycie maszyny.
Przepisy stanowią, że maszyny oraz ich urządzenia ochronne powinny być utrzymywane w stanie sprawności technicznej i czystości zapewniającej użytkowanie ich bez szkody dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz stosowane tylko do prac i w warunkach, do których są przeznaczone. Zgodnie z r.z.w.m. o dostrzeżonych wadach lub uszkodzeniach maszyny pracownik powinien niezwłocznie zawiadomić przełożonego. W r.z.w.m. nie określono formy zawiadomienia - wystarczające powinno być zawiadomienie ustne, ale pracownik może to zrobić w formie notatki pisemnej.
Pracodawca powinien zapewnić, aby maszyny narażone na działanie warunków powodujących pogorszenie ich stanu technicznego, co może spowodować powstawanie sytuacji niebezpiecznych, poddawane były okresowej kontroli, a także badaniom, jeżeli zachodzi możliwość pogorszenia bezpieczeństwa związanego z maszyną, a będącego wynikiem np. prac modernizacyjnych, wydłużonego czasu postoju maszyny albo niebezpiecznych uszkodzeń oraz wypadków przy pracy. Przepisy r.z.w.m. stanowią również, że badania i kontrole określonych maszyn i urządzeń (tzw. poddozorowych - prasy do nich nie należą) powinny być przeprowadzane przez uprawnionych przedstawicieli jednostki nadzoru technicznego albo przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i upoważnione przez pracodawcę. Według wyjaśnienia b. Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej przez użyte w r.z.w.m. pojęcie „osoby upoważnionej” należy rozumieć “osoby prawne lub fizyczne znające przede wszystkim budowę kontrolowanych maszyn, zakres kontroli, sposoby jej dokonywania oraz kryteria oceny jej wyników. Mogą to być osoby zatrudnione w zakładzie pracodawcy, których niezbędne kwalifikacje do kompetentnego wykonywania czynności związanych z kontrolą najłatwiej jest sprawdzić. Nie dotyczy to przypadków, gdy osobami takimi są przedstawiciele instytucji państwowych, np. Urzędu Dozoru Technicznego, które sprawują nadzór nad określonymi grupami urządzeń z mocy obowiązujących przepisów prawnych.” Wyniki takiej kontroli rejestruje się i przechowuje do dyspozycji zainteresowanych organów, zwłaszcza nadzoru i kontroli warunków pracy, przez okres 5 lat od dnia zakończenia tych kontroli, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
Reasumując - żadne z wyżej podanych rozporządzeń nie określa formy i sposobu dokumentowania przeprowadzonych napraw i kontroli w odniesieniu do obrabiarek typu prasa hydrauliczna - wobec tego pracodawca decyduje o tym samodzielnie, polecając ten obowiązek np. służbom remontowym.