Dni wolne na opiekę nie dla wszystkich rodziców

Pracownik wychowujący dziecko lub dzieci ma prawo do dodatkowych dni wolnych. Jest to uprawnienie pracownika, którego realizacja nie jest uzależniona od wystąpienia zdarzeń typu: choroba dziecka, zamknięte przedszkole. Prawo nie przysługuje jednak wszystkim rodzicom.

Jeśli pracownik wychowuje przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat, ma prawo do zwolnienia od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 188 kodeksu pracy). Zwolnienie w wymiarze dwóch dni przysługuje pracownikowi zarówno na dziecko własne, jak i adoptowane. Warto pamiętać, że jeśli pracownik ma więcej dzieci to liczba dni zwolnienia się nie zwiększa. Nie ma także możliwości „przeniesienia uprawnienia” z jednego roku na kolejny rok.

Celem zwolnienia jest umożliwienie pracownikowi spędzenia dodatkowego czasu wolnego z dzieckiem. Przepisy nie wskazują, jak rodzic powinien wykorzystywać to zwolnienie. Określono jedynie, że aby otrzymać wolne, należy złożyć wniosek oraz oświadczyć, że drugi rodzic nie będzie z tych dni korzystał.

Wyżej przedstawione zasady są jasne jeśli rodzice korzystają z pełni praw rodzicielskich. Jak jednak pracodawca powinien postąpić, gdy władza rodzicielska rodziców lub jednego z nich jest ograniczona lub zawieszona oraz gdy rodzice są pozbawieni władzy rodzicielskiej na mocy wyroku sądowego?

W przypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka (art. 107 § 1 i 2 kodeksu rodzinno-opiekuńczego). Sąd musi wskazać, do jakiego rodzaju praw i obowiązków ogranicza władzę rodzicielską danego rodzica. W tym przypadku to, czy pracownikowi będą przysługiwały dwa dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem, zależy od zakresu ograniczenia w wykonywaniu władzy rodzicielskiej.

W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie. Jeśli przeszkoda wynika np. z poważnej choroby i konieczności leczenia lub rehabilitacji bądź też jest związana z wyjazdem jednego z rodziców za granicę, wówczas należy przyjąć, że są to przeszkody przemijające i w określonym czasie ustaną. W przypadku zawieszenia wykonywania władzy rodzicielskiej prawo do dwóch zwolnienia nie przysługuje. Dotyczy oczywiście rodzica w stosunku, do którego sąd orzekł zawieszenie wykonywania władzy rodzicielskiej.

Natomiast pozbawienie władzy rodzicielskiej rodzica całkowicie wyklucza jego możliwość skorzystania ze zwolnienia na opiekę nad dzieckiem.

 

Małgorzata Skibińska