Eksploatacja kotłów pyłowych, gazowych i olejowych.

ZARZĄDZENIE

MINISTRA GÓRNICTWA I ENERGETYKI

z dnia 14 czerwca 1972 r.

w sprawie eksploatacji kotłów pyłowych, gazowych i olejowych.

Na podstawie art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 maja 1962 r. o gospodarce paliwowo-energetycznej (Dz. U. z 1962 r. Nr 32, poz. 150 i z 1971 r. Nr 12, poz. 115 i 117) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy wspólne.

§  1.

1. Zarządzenie określa szczegółowe zasady eksploatacji w jednostkach gospodarki uspołecznionej, zwanych dalej "zakładami", następujących kotłów parowych o wydajności 1 t/h (0,3 kg/s) i większej oraz kotłów wodnych o wydajności 0,5 Gcal/h (0,6 MW) i większej:

1) z paleniskami pyłowymi, zwanych dalej "kotłami pyłowymi",

2) z paleniskami gazowymi, zwanych dalej "kotłami gazowymi",

3) z paleniskami na paliwa ciekłe, zwanych dalej "kotłami olejowymi".

2. Szczegółowe zasady eksploatacji kotłów pyłowych, gazowych i olejowych stanowią uzupełnienie ogólnych zasad eksploatacji, ustalonych zarządzeniem Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 1 września 1967 r. w sprawie ogólnych zasad eksploatacji urządzeń energetycznych (Monitor Polski Nr 51, poz. 254).

§ 2. Ilekroć w zarządzeniu jest mowa o kotle, należy przez to rozumieć także związane z ruchem kotła następujące urządzenia: zasilające, ciągu i podmuchu, przygotowania i podawania paliwa, odżużlania, odpopielania i odpylania oraz rurociągi.

Rozdział  2

Przyjmowanie kotłów do eksploatacji.

§ 3. Kocioł nowy lub zmodernizowany można przyjąć do eksploatacji po uruchomieniu urządzeń koniecznych do jego prawidłowej, bezpiecznej i ekonomicznej eksploatacji (urządzeń z zakresu gospodarki paliwowej, wodnej i ściekowej oraz ochrony powietrza atmosferycznego) oraz po zakończeniu ruchu próbnego.

§ 4. Kocioł po remoncie kapitalnym może być przyjęty do eksploatacji po:

1) zakończeniu ruchu próbnego,

2) dokonaniu uproszczonych pomiarów sprawności.

§  5.

1. Kotły przyjmowane do eksploatacji powinny posiadać:

1) urządzenia do regulacji automatycznej:

a) ilości paliwa i powietrza dostarczanego do palników,

b) temperatury pary przegrzanej w kotłach wyposażonych w schładzacze pary,

c) temperatury wody w kotłach wodnych,

d) ilości wody zasilającej dla kotłów o wydajności 10 t/h (2,8 kg/s) i większych lub 5 Gcal/h (6 MW) i większej;

2) urządzenia umożliwiające nieprzerwaną kontrolę:

a) poziomu wody (w kotłach walczakowych),

b) przepływu (w kotłach z wymuszonym obiegiem i przepływowych),

c) ciśnień, temperatur oraz ilości pary i wody zasilającej;

3) aparaturę pomiarową umożliwiającą wykonywanie pomiarów podczas ruchu kotła oraz taką ilość króćców i otworów za poszczególnymi powierzchniami ogrzewalnymi, przed i za odpylaczem i za wentylatorem ciągu, aby można było wykonać pomiary ciągu i temperatur oraz analizy spalin;

4) niezbędną ilość włazów i wzierników, zabezpieczonych przed samoczynnym otwieraniem się, umożliwiających:

a) kontrolę czystości komory paleniskowej i powierzchni ogrzewalnych,

b) wzrokową kontrolę procesu spalania,

c) dostęp do powierzchni ogrzewalnych w celu ich czyszczenia lub usuwania nieszczelności;

5) urządzenia do oczyszczania powierzchni ogrzewalnych od strony spalin;

6) urządzenia do poboru próbek wody kotłowej oraz w kotłach parowych - pary nasyconej i pary przegrzanej;

7) urządzenia umożliwiające dotrzymanie właściwej jakości wody kotłowej oraz w kotłach parowych - pary;

8) urządzenia umożliwiające odwadnianie komór wejściowych i wyjściowych przegrzewaczy w kotłach parowych.

2. Niezależnie od warunków ustalonych w ust. 1 kotły o wydajności 50 t/h (14 kg/s) i większej lub 25 Gcal/h (30 MW) i większej powinny posiadać:

1) urządzenia do regulacji automatycznej ciągu i powietrza wtórnego,

2) urządzenie umożliwiające zdalne regulowanie z wyznaczonego stanowiska:

a) ilości paliwa i powietrza dostarczanego do palników,

b) ciągu i powietrza wtórnego,

c) temperatury pary (lub wody - w kotłach wodnych),

d) ilości wody zasilającej;

3) urządzenia umożliwiające zdalne sterowanie:

a) parowej i wodnej armatury odcinającej kocioł i armatury rozruchowej,

b) stacji redukcyjno-schładzających w układach blokowych.

§ 6. Niezależnie od warunków ustalonych w § 5, kotły pyłowe powinny spełniać następujące warunki:

1) uruchamianie i wyłączanie z ruchu młynów, wentylatorów i podajników oraz regulacja wydajności i temperatury mieszanki za młynem powinny być możliwe z centralnego stanowiska, oprócz możliwości awaryjnego wyłączania ich napędów ze stanowiska obsługi,

2) podawanie paliwa do młynów powinno być automatycznie wstrzymane w razie zatrzymania się młyna lub wentylatora młynowego,

3) podawanie pyłu węglowego do paleniska powinno być automatycznie wstrzymane w razie braku odpowiedniego ciągu lub nadmiaru powietrza w komorze paleniskowej,

4) instalacja do przygotowania pyłu węglowego powinna być wyposażona w układ zabezpieczający przed skutkami wybuchu,

5) wydajność cieplna instalacji rozpałowej nie powinna być niższa od 20% wydajności cieplnej paleniska i powinna zapewnić właściwe warunki rozruchu i równomierne obciążenie powierzchni ogrzewalnych, w zależności od rodzaju węgla, sposobu jego suszenia, minimalnej wydajności młynów i stabilności pracy palników pyłowych,

6) powinny być wyposażone w zmechanizowane urządzenia do usuwania popiołu i żużla,

7) powinny być wyposażone w takie urządzenia do odpylania spalin, aby zapylenie terenu nie przekraczało dopuszczalnych granic ustalonych normatywami.

§  7.

1. Niezależnie od warunków ustalonych w § 5, kotły gazowe powinny spełniać następujące warunki:

1) na rurociągu gazowym zasilającym kocioł lub zespół kotłów powinna się znajdować awaryjna armatura odcinająca, zainstalowana w odległości co najmniej 20 m od budynku kotłowni;

2) na rurociągu gazowym, przed palnikami, powinny się znajdować zawory odcinające oraz automatyczne zawory szybkozamykające, odcinające dopływ gazu w razie:

a) nadmiernego wzrostu lub obniżenia ciśnienia gazu przed palnikami,

b) nadmiernego wzrostu ciśnienia w palenisku,

c) zatrzymania się wentylatorów ciągu lub podmuchu,

d) zaniku płomienia w palenisku,

a ponadto dla kotłów o wydajności mniejszej od 10 t/h (2,8 kg/s) lub 5 Gcal/h (6 MW),

e) spadku poziomu wody (w kotłach walczakowych) lub przepływu (w kotłach z wymuszonym obiegiem lub przepływowych) poniżej ustalonego minimum.

Odcięcie dopływu gazu powinno być poprzedzone sygnalizacją, a zawory szybkozamykające powinny posiadać blokadę uniemożliwiającą ich otwarcie bez uprzedniego przewietrzenia kotła.

3) powinny być wyposażone w urządzenia, zapewniające regulację ciśnienia gazu przed palnikami;

4) rurociągi gazowe powinny być wyposażone w instalację:

a) umożliwiającą usuwanie gazu z rurociągów oraz napełnianie rurociągów gazem,

b) odwadniającą;

5) rurociągi gazowe powinny być wyposażone w układ zabezpieczający przed skutkami wybuchu;

6) na rurociągu gazowym zasilającym (pkt 1) i na doprowadzeniach do kotłów powinny być zainstalowane urządzenia do pomiaru ilości, temperatury i ciśnienia gazu.

2. Warunki określone w ust. 1 nie dotyczą kotłów gazowych opalanych gazem wielkopiecowym.

§ 8. Niezależnie od warunków ustalonych w § 5, kotły olejowe powinny spełniać następujące warunki:

1) powinny być wyposażone w urządzenia zapewniające:

a) dopływ paliwa odwodnionego i o wymaganej lepkości,

b) możliwość przedmuchiwania rurociągów i opróżniania ich z paliwa;

2) powinny być wyposażone w urządzenia zabezpieczające, powodujące odcięcie dopływu paliwa w razie:

a) niezapewnienia warunków wymaganego rozpylenia paliwa,

b) obniżenia ciśnienia paliwa przed palnikami poniżej ustalonego minimum,

c) zaniku płomienia w palenisku,

d) nadmiernego wzrostu ciśnienia w palenisku,

e) zatrzymania się wentylatorów ciągu lub podmuchu,

a ponadto dla kotłów o wydajności mniejszej od 10 t/h (2,8 kg/s) lub 5 Gcal/h (6 MW),

f) spadku poziomu wody (w kotłach walczakowych) lub przepływu (w kotłach z wymuszonym obiegiem i przepływowych) poniżej ustalonego minimum;

3) odcięcie dopływu paliwa (pkt 2) powinno być poprzedzone sygnalizacją.

Rozdział  3

Prowadzenie eksploatacji kotłów.

§ 9. Przed rozpaleniem kotła powinny być przeprowadzone zewnętrzne oględziny stanu poszczególnych elementów kotła i niezbędne próby; zakres ich powinna określać instrukcja o eksploatacji.

§ 10. Rozpalenie kotła może nastąpić jedynie na polecenie osoby sprawującej dozór nad eksploatacją kotła.

§ 11. Bezpośrednio przed rozpaleniem kotła lub w razie zgaśnięcia palników i ponownego rozpalenia, komora paleniskowa i kanały spalinowe powinny być przewietrzone; czas przewietrzania powinna określać instrukcja o eksploatacji.

§ 12. Każde uruchomienie kotłowej instalacji gazowej powinno być poprzedzone kontrolą; zakres i sposób kontroli powinna określać instrukcja o eksploatacji.

§  13.

1. Rozpalanie kotła można rozpocząć po uzyskaniu podciśnienia w komorze paleniskowej.

2. W razie niestabilnej pracy palników rozpałowych zabrania się otwierania włazów, a kontrolę płomienia należy przeprowadzać przy odpowiednim zabezpieczeniu pracownika.

3. Palniki główne wolno włączać wówczas, gdy palniki rozpałowe dają stabilny płomień i palenisko zostało należycie nagrzane. Zapalenie palników głównych olejowych lub gazowych dozwolone jest tylko od palnika rozpałowego przeznaczonego dla danego palnika głównego.

§ 14. Obrotowe podgrzewacze powietrza powinny być uruchomione przed rozpaleniem kotła.

§ 15. Program uruchamiania kotła i szybkość wzrostu parametrów powinna określać instrukcja o eksploatacji. Podczas rozruchu należy zabezpieczyć właściwe chłodzenie przegrzewaczy pary oraz dbać o równomierne nagrzewanie powierzchni ogrzewalnych przez właściwe prowadzenie spalania.

§ 16. Włączenie kotła parowego do sieci powinno nastąpić po nagrzaniu i odwodnieniu głównego rurociągu parowego oraz po osiągnięciu znamionowych parametrów pary na wyjściu z przegrzewacza. Sposób włączania kotła do sieci powinien być określony w instrukcji o eksploatacji.

§ 17. Zabrania się uruchamiania kotła, jeżeli:

1) nie przeprowadzono uprzedniego przewietrzenia kotła,

2) poziom wody w kotle nie znajduje się na normalnej wysokości lub gdy nie ma pewności normalnego zasilania kotła i kontroli poziomu wody w kotle (przy czynnym tylko jednym z wodowskazów),

3) nie można skontrolować ciśnienia wody zasilającej lub nie można osiągnąć wymaganej wartości tego ciśnienia,

4) nastąpiło uszkodzenie pomp cyrkulacyjnych,

5) brak jest rezerwowych pomp przewałowych przy kotłach z wymuszonym obiegiem,

6) nie można skontrolować temperatury pary za przegrzewaczem oraz ciśnienia w walczaku,

7) nie są sprawne zawory bezpieczeństwa,

8) kocioł nie jest szczelny w części parowo-wodnej,

9) połączenia kotła z urządzeniami i instalacjami współpracującymi są nieszczelne,

10) paleniska lub dalsze części drogi spalin są uszkodzone,

11) chłodzenie przymusowo chłodzonych elementów kotła lub jego wyposażenia jest niedostateczne,

12) stan kotła lub jego urządzeń pomocniczych mógłby spowodować z innych przyczyn powstanie szkód w przypadku uruchomienia kotła,

13) nie jest czynne urządzenie do odpylania spalin; kierownik zakładu może zezwolić na pracę kotła bez czynnego urządzenia do odpylania spalin przez jedną dobę; na przedłużenie tego okresu do jednego miesiąca może zezwolić jednostka nadrzędna nad zakładem w porozumieniu z odpowiednim organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

§ 18. Prowadzenie eksploatacji kotła w warunkach odbiegających od znamionowych wymaga uzgodnienia z wytwórcą kotła.

§  19.

1. Zakres i częstotliwość:

1) badań wody zasilającej i kotłowej,

2) dokonywania odczytów i zapisów wskazań aparatury pomiarowej i rejestrującej - powinny być określone w instrukcji o eksploatacji wydanej na podstawie wytycznych Państwowego Inspektoratu Gospodarki Paliwowo-Energetycznej w tej sprawie.

2. Równocześnie z zapisami, o których mowa w ust. 1 pkt 2, należy prowadzić książki usterek kotła, automatyki i przyrządów pomiarowych.

§ 20. Działanie zaworów bezpieczeństwa kotła powinno być okresowo sprawdzane, a wynik sprawdzenia odnotowywany w książce ruchu kotła.

§ 21. Sposób prowadzenia ruchu kotła, dopuszczalne szybkości zmian parametrów oraz minimalne, maksymalne, trwałe i chwilowe wydajności kotła powinny być określone w instrukcji o eksploatacji.

§ 22. Kontrolę czystości i stanu powierzchni ogrzewalnych należy przeprowadzać:

1) po stronie spalin - podczas każdego postoju, po ostygnięciu kotła,

2) po stronie wody - co najmniej podczas kapitalnych remontów kotła.

§ 23. W kotłach gazowych należy sprawdzać co najmniej:

1) raz na dobę:

a) szczelność rurociągów gazowych i osprzętu,

b) stan odwodnień rurociągów gazowych,

c) stan zaworów i zamknięć wodnych,

d) stan klap wybuchowych;

2) raz na tydzień:

a) stan zaworów odpowietrzających,

b) działanie sygnalizacji oraz urządzeń samoczynnego zamykania dopływu gazu.

§ 24. W kotłach pyłowych doprowadzenie paliwa do czynnych palników powinno odbywać się bez przerw. Palniki wyłączone powinny być chłodzone.

§  25.

1. Pompy zasilające powinny być uruchamiane, regulowane i wyłączane - tak aby ciśnienie wody w kolektorze zasilającym było stałe.

2. Obsługa pomp powinna uprzedzać palaczy (operatorów) zarówno o planowanych, jak i przymusowych zmianach w ruchu pomp.

3. Pompy zasilające rezerwowe przewidziane do natychmiastowego uruchomienia powinny być zalane i nagrzane, a ich armatura przygotowana do włączenia pomp do ruchu. Działanie pomp rezerwowych powinno być okresowo sprawdzane.

§ 26. Źródło wody surowej oraz urządzenia do przygotowania wody powinny być w takim stanie, aby zapewnić pokrycie zapotrzebowania wody dodatkowej o odpowiedniej jakości.

§ 27. Energia cieplna zawarta w odsolinach i odmulinach kotłowych, w skroplinach i oparach odprowadzanych z odgazowywaczy, w podgrzewanych czystych wodach pomocniczych obiegów chłodzących oraz w ściekach technologicznych, powinna być w miarę możliwości wykorzystana.

§  28.

1. Straty odsalania powinny być utrzymane w ekonomicznie uzasadnionych granicach i tylko w szczególnych wypadkach mogą przekraczać 5% ilości wody zasilającej, jeżeli nie zakłóci to normalnej pracy kotła.

2. Ilość odmulin powinna być ustalana i korygowana w zależności od jakości wody kotłowej.

§ 29. Kocioł powinien być wyłączony z ruchu w razie stwierdzenia uszkodzeń lub zakłóceń uniemożliwiających normalną eksploatację, a w szczególności w razie:

1) widocznego lub stwierdzonego słuchowo uszkodzenia części ciśnieniowej kotła (wydostawanie się wody lub pary),

2) niemożliwości utrzymania dopuszczalnych temperatur pary w poszczególnych stopniach przegrzewacza,

3) nagłego spadku temperatury pary przegrzanej nasuwającego podejrzenia "plucia kotła", jeżeli przyczyny nie można niezwłocznie ustalić i usunąć,

4) nieszczelności armatury i rurociągów kotła,

5) niedziałania urządzeń odmulania lub odsalania,

6) występowania w częściach kotła ciśnień lub temperatur nie przewidzianych instrukcją o eksploatacji,

7) powstania uszkodzeń w urządzeniach podawania paliwa,

8) niemożności ustabilizowania płomienia w kotle,

9) nagłego wzrostu alkaliczności wody kotłowej, spowodowanego zaburzeniami w instalacji do przygotowania wody dodatkowej,

10) nagłego wzrostu twardości wody zasilającej, spowodowanego nieszczelnością skraplaczy turbin, wymienników ciepłowniczych bądź technologicznych, lub w razie nagłego pojawienia się w wodzie szkodliwych substancji.

§ 30. Kocioł należy natychmiast wyłączyć z ruchu, jeżeli:

1) ciśnienie pary w kotle wzrośnie powyżej dopuszczalnego, a zawory bezpieczeństwa nie zadziałają,

2) mimo intensywnego zasilania poziom wody w kotle obniży się poniżej najniższego dopuszczalnego poziomu wody oznaczonego na wodowskazie,

3) poziom wody wzrośnie powyżej widoczności w wodowskazie,

4) ulegną uszkodzeniu wodowskazy,

5) zatrzyma się awaryjnie pompa zasilająca, a istnieją trudności z uruchomieniem pompy rezerwowej,

6) stwierdzono niebezpieczne odkształcenia elementów ciśnieniowych kotła lub nieszczelności w obiegu wodnym uniemożliwiające utrzymanie normalnego poziomu wody,

7) przepływ wody w kotłach przepływowych i w kotłach z wymuszonym obiegiem spadnie poniżej ustalonego minimum,

8) obmurze lub konstrukcja nośna wykazują uszkodzenie bądź zmiany grożące awarią,

9) występuje powtarzające się "urywanie" płomienia z palników,

10) zapali się podgrzewacz powietrza,

11) przestaną działać urządzenia do pomiaru temperatury pary za przegrzewaczem lub ciśnienia w walczaku i nie ma możliwości ich natychmiastowego uruchomienia,

12) w innych wypadkach, gdy powstanie zagrożenie bezpieczeństwa obsługi i otoczenia.

§ 31. Każde uruchomienie i wyłączenie kotła z ruchu należy odnotować w książce ruchu kotła z podaniem przyczyn.

§ 32. Wyłączanie kotła z ruchu powinno być tak przeprowadzane, aby straty cieplne były ograniczone do minimum. Nie dotyczy to natychmiastowego wyłączenia kotła (§ 30).

§ 33. Kocioł po natychmiastowym wyłączeniu z ruchu (§ 30) podlega dwukrotnym oględzinom: bezpośrednio po wyłączeniu - w stanie gorącym oraz po ostygnięciu.

§ 34. Kocioł po wyłączeniu z ruchu powinien być zasilany wodą w sposób określony w instrukcji o eksploatacji.

§ 35. Studzenie kotła należy przeprowadzać w sposób nie zagrażający jego stanowi technicznemu.

§ 36. W kotle wyłączonym z ruchu należy zabezpieczyć przed zamarznięciem wszystkie te elementy, w których znajduje się lub może znajdować się woda.

§ 37. W razie wyłączenia kotła z ruchu na czas dłuższy powinny być zastosowane środki dla ochrony powierzchni wewnętrznej przed korozją.

§ 38. Nie należy dopuszczać do tworzenia się zależyn paliwa stałego w zasobnikach. Sposób i częstotliwość usuwania zależyn powinny być ustalone w instrukcji o eksploatacji.

Rozdział  4

Remonty.

§ 39. Zakres remontu bieżącego kotła powinien być określony instrukcją. Zakres ten powinien obejmować między innymi:

1) czyszczenie kotła, a w szczególności jego powierzchni ogrzewalnych,

2) sprawdzenie szczelności drogi spalin i powietrza oraz usunięcie stwierdzonych nieszczelności,

3) naprawę i konserwację urządzeń przygotowania i podawania paliwa,

4) naprawę obmurza kotła,

5) konserwację aparatury, osprzętu i armatury kotła,

6) oględziny kotła przy ciśnieniu wodnym równym roboczemu i usunięcie ewentualnych uszkodzeń i nieszczelności,

7) przegląd i naprawę wentylatorów i pomp,

8) naprawę lejów popiołowych i urządzeń odpopielania,

9) sprawdzenie i uzupełnienie izolacji termicznej kotła,

10) trawienie chemiczne kotła bądź odparowalnika, jeżeli ilość osadów przekracza 400 g/m² powierzchni ogrzewalnej.

§  40.

1. Remont kapitalny kotła powinien być poprzedzony uproszczonym pomiarem sprawności.

2. Zakres remontu kapitalnego powinien być określony w instrukcji. Zakres ten powinien obejmować między innymi prace wymienione w § 39, a ponadto:

1) oględziny przed i po czyszczeniu dostępnych wewnętrznych części ciśnieniowych kotła,

2) wycinanie odcinków rur przeznaczonych do badania dla określenia stopnia skorodowania oraz zanieczyszczenia osadami,

3) wymianę lub naprawę poszczególnych elementów kotła,

4) sprawdzanie i naprawę urządzeń pomocniczych kotła.

§  41.

1. Prace związane z czyszczeniem kotła po stronie spalin mogą być wykonywane tylko przy utrzymaniu odpowiedniego podciśnienia w komorze paleniskowej; prace te należy organizować zgodnie z obowiązującymi przepisami z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. Prace w komorze paleniskowej kotłów olejowych mogą być prowadzone, jeżeli stężenie pięciotlenku wanadu w powietrzu nie przekracza 0,0001 mg/l lub jeżeli pracownicy wyposażeni są w specjalne maski.

Rozdział  5

Przepisy końcowe.

§ 42. Kotły zainstalowane przed dniem wejścia w życie zarządzenia mogą być eksploatowane bez spełnienia warunków eksploatacyjnych określonych w §§ 5-8 do dnia 31 grudnia 1975 r., o ile nie narusza to przepisów z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

§ 43. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

• Identyfikator: M.P.1972.35.193
• Rodzaj: Zarządzenie
• Tytuł: Eksploatacja kotłów pyłowych, gazowych i olejowych.
• Data aktu: 14/06/1972
• Data ogłoszenia: 11/07/1972
• Data wejścia w życie: 11/07/1972