(2011/241/UE)(Dz.U.UE L z dnia 15 kwietnia 2011 r.)
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o przystąpieniu Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty, Polski, Słowenii i Słowacji,
uwzględniając Akt przystąpienia Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, Łotwy, Litwy, Węgier, Malty, Polski, Słowenii i Słowacji, w szczególności rozdział 3 załącznika XIV,
uwzględniając wniosek złożony przez Słowację,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) W Akcie przystąpienia z 2003 r. przewidziano, że Słowacja może utrzymać w mocy - na warunkach określonych w przedmiotowym akcie - przez okres siedmiu lat od daty przystąpienia do UE, który wygasa z dniem 30 kwietnia 2011 r., zakazy w zakresie nabywania gruntów rolnych przez osoby fizyczne i prawne z innych państw członkowskich UE niemające siedziby, niezarejestrowane ani nieposiadające oddziałów czy agencji na Słowacji. Jest to tymczasowy wyjątek od zasady swobodnego przepływu kapitału gwarantowanej art. 63-66 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Przedmiotowy okres przejściowy może zostać przedłużony tylko raz, najwyżej o trzy lata.
(2) Dnia 20 stycznia 2011 r. Słowacja złożyła wniosek o przedłużenie okresu przejściowego dotyczącego nabywania gruntów rolnych o trzy lata.
(3) Główną przesłanką dla okresu przejściowego była potrzeba chronienia warunków społeczno-ekonomicznych prowadzenia działalności rolniczej po wprowadzeniu jednolitego rynku i przejściu na zasady wspólnej polityki rolnej na Słowacji. Jego celem było w szczególności zażegnanie obaw dotyczących możliwego wpływu na sektor rolny liberalizacji praw do nabywania gruntów rolnych, które wynikały ze znacznej początkowo rozbieżności w cenach gruntów i w dochodach w porównaniu z Austrią, Belgią, Danią, Finlandią, Francją, Grecją, Hiszpanią, Irlandią, Luksemburgiem, Niderlandami, Niemcami, Portugalią, Szwecją, Włochami i Zjednoczonym Królestwem (zwanymi dalej "UE-15"). Okres przejściowy miał również na celu ułatwienie restytucji majątków i prywatyzacji gruntów rolnych. W sprawozdaniu z dnia 16 lipca 2008 r. w sprawie "Przeglądu środków przejściowych dotyczących nabywania nieruchomości rolnych przewidzianych w traktacie o przystąpieniu z 2003 r." (zwanym dalej "przeglądem śródokresowym") Komisja podkreśliła wagę realizacji wspomnianej reformy rolnej do końca przewidzianego okresu przejściowego(1).
(4) Według danych, jakimi dysponuje Eurostat, ceny gruntów rolnych na Słowacji są niższe niż w innych krajach UE. Co prawda, całkowitej konwergencji cen gruntów rolnych ani nie przewidywano, ani nie uznawano za konieczny warunek wstępny zakończenia okresu przejściowego. Niemniej widoczne różnice w cenach gruntów rolnych na Słowacji i w krajach UE-15 mogą stać na przeszkodzie w płynnej ewolucji w kierunku konwergencji cen. Ryzyko działalności spekulacyjnej w odniesieniu do nisko wycenianych gruntów jest niebagatelne.
(5) Podobnie jak w przypadku różnic poziomów cen gruntów dane Eurostatu wskazują, że utrzymuje się nadal rozbieżność w przeciętnym PKB na głowę obliczonym zgodnie ze standardem siły nabywczej dla Słowacji i UE-15. Tym samym obecne ceny gruntów rolnych są wysokie w stosunku do wskaźników siły nabywczej na Słowacji.
(6) Według Eurostatu struktura własności nieruchomości ziemskich na Słowacji charakteryzuje się dominacją małych gospodarstw rodzinnych o powierzchni poniżej 2 ha, które w większości nie są producentami zorientowanymi rynkowo. Proces scalania rozproszonej w małych gospodarstwach własności przebiega bardzo wolno, a przeciętna wielkość uprawianych przez każde gospodarstwo do 2 ha gruntów w latach 2001-2007 wzrosła nieznacznie, z 0,5 ha do 0,6 ha. Chociaż w rolnictwie znajduje zatrudnienie tylko 4,56 % całkowitej liczby pracujących Słowaków, na terenach wiejskich zamieszkuje niemal połowa populacji. Zdaniem słowackich władz w rękach prywatnych znajduje się znaczna ilość gruntów rolnych, które nie są obecnie uprawiane.
(7) Konsolidowanie własności gruntów rolnych powstrzymywane jest również przez niezakończony proces przywracania praw własności w związku z nierozstrzygniętymi dotychczas roszczeniami. Co więcej, ponad 360 000 ha prywatnych gruntów rolnych zostało zabezpieczone przez Słowacki Fundusz Gruntów - do czasu ustalenia ich prawnych właścicieli. Około 130 000 ha gruntów rolnych należących do państwa pozostaje również pod opieką Słowackiego Funduszu Gruntów. Ziemie te, łącznie z wszystkimi innymi gruntami o niewyjaśnionym statusie prawnym, stanowią łącznie niemal jedną czwartą całkowitej powierzchni gruntów rolnych na terytorium Republiki Słowackiej. Niewyjaśnione kwestie związane z prawem własności w oczywisty sposób stoją na przeszkodzie w transakcjach i konsolidacji majątków rolnych. Rozdrobnienie gruntów z kolei przyczynia się do obniżenia konkurencyjności i tym bardziej utrudnia gospodarstwom działalność o charakterze rynkowym.
(8) W tej sytuacji można przewidzieć - zgodnie ze stanowiskiem władz słowackich - że zniesienie istniejących ograniczeń z dniem 1 maja 2011 r. miałoby znaczący wpływ na ceny gruntów na Słowacji. Dlatego też istnieje niebezpieczeństwo wystąpienia poważnych zakłóceń na słowackim rynku gruntów rolnych wraz z wygaśnięciem okresu przejściowego.
(9) Należy zatem zapewnić przedłużenie okresu przejściowego, o którym mowa w rozdziale 3 załącznika XIV do Aktu przystąpienia z 2003 r., o trzy lata.
(10) Aby w pełni przygotować rynek do procesu liberalizacji, w dalszym ciągu jest rzeczą niezwykłej wagi - nawet w obliczu niekorzystnych okoliczności gospodarczych - aby wspierać poprawę takich czynników jak mechanizmy kredytowe i ubezpieczeniowe dla rolników oraz ukończenie reform rolnych w okresie przejściowym, co podkreślono już wcześniej w przeglądzie śródokresowym.
(11) Zważywszy, że otwarty i jednolity rynek był zawsze istotny dla dobrobytu całej Europy, zwiększony napływ kapitału zagranicznego na słowacki rynek gruntów rolnych niesie ze sobą także potencjalne korzyści dla tego rynku. Jak podkreślono w przeglądzie śródokresowym z 2008 r., inwestycje zagraniczne w sektorze rolnym mogą również wnieść długoterminowy wkład w zapewnienie kapitału i wiedzy fachowej oraz w funkcjonowanie rynków gruntów i wydajność produkcji rolnej. Stopniowe rozluźnianie ograniczeń dotyczących praw własności dla zagranicznych podmiotów jeszcze w trakcie obowiązywania okresu przejściowego pomogłoby przygotować rynek na pełną liberalizację.
(12) W trosce o pewność prawną i w celu zapobieżenia zaistnieniu próżni prawnej w słowackim systemie prawnym własności gruntów rolnych wraz z wygaśnięciem bieżącego okresu przejściowego niniejsza decyzja powinna wejść w życie z dniem jej publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Sporządzono w Brukseli dnia 14 kwietnia 2011 r.
|
W imieniu Komisji |
|
José Manuel BARROSO |
|
Przewodniczący |
______
(1) COM(2008) 461 wersja ostateczna z dnia 16 lipca 2008 r.
