Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Usprawnienie legalnej i zorganizowanej migracji pracowników do UE (opinia z inicjatywy własnej)

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego Usprawnienie legalnej i zorganizowanej migracji pracowników do UE (opinia z inicjatywy własnej)
(C/2025/4204)

Sprawozdawca: Thomas WAGNSONNER
Doradczynie i doradcy Karol ZABAWA (z ramienia sprawozdawcy, Grupa II) Robert PLUMMER (z ramienia Grupy I)
Decyzja Zgromadzenia Plenarnego 5.12.2024
Podstawa prawna Art. 52 ust. 2 regulaminu wewnętrznego
Wniosek o konsultację Opinia z inicjatywy własnej
Sekcja odpowiedzialna Sekcja Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Obywatelstwa
Data przyjęcia przez sekcję 22.5.2025
Data przyjęcia na sesji plenarnej 18.6.2025
Sesja plenarna nr 597
Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) 181/0/4

1. Wnioski i zalecenia

1.1. EKES podkreśla, że wspieranie legalnej i zorganizowanej migracji pracowników do UE oraz powiązanych strategii politycznych i instrumentów UE musi opierać się na prawach człowieka, praworządności, integracji cudzoziemców na rynku pracy oraz ich roli w zaspokajaniu potrzeb UE w zakresie siły roboczej i umiejętności, poszanowaniu wspólnych wartości UE i zgodności z wiążącymi międzynarodowymi instrumentami prawnymi istotnymi dla migracji oraz praw człowieka i praw pracowniczych 1 .

1.2. Komitet wzywa do przyjęcia podejścia, które zapewni równowagę między UE a krajami pochodzenia we wszystkich obecnych i przyszłych ramach dotyczących migracji. Podkreśla wagę ograniczenia ryzyka drenażu mózgów poprzez tworzenie warunków sprzyjających wzrostowi gospodarczemu i godnej pracy w krajach pochodzenia, w tym za pośrednictwem polityki spójności UE. Apeluje o zinstytucjonalizowane zaangażowanie partnerów społecznych w krajach pochodzenia i krajach docelowych zgodnie z krajowymi uwarunkowaniami i praktykami w celu rozpoznania możliwości, zagrożeń i wyzwań dla krajowych rynków pracy, a także o ich włączenie w solidne ramy monitorowania wszystkich dwustronnych umów w sprawie migracji pracowników.

1.2.1. Skutecznym sposobem zmniejszenia ryzyka drenażu mózgów mogą być wprowadzenie szkoleń przed wyjazdem i po nim oraz organizacja programów w zakresie integracji społecznej i zawodowej i doskonalenia umiejętności w krajach pochodzenia dla pewnego odsetka pracowników przebywających w krajach pochodzenia, by przyczynić się do rozwoju społecznego i gospodarczego. Takie szkolenia powinny być elementem unijnej inicjatywy dotyczącej partnerstw w zakresie talentów oraz programów mobilności. EKES zwraca uwagę na partnerstwo w zakresie talentów między Włochami a Egiptem.

1.2.2. Komitet wzywa do zwiększenia wsparcia dla ośrodków szkoleniowych w krajach pochodzenia w celu zapewnienia szkoleń odpowiadających potrzebom rynku pracy z korzyścią dla krajowych i unijnych rynków pracy. Aby zapewnić korzyści dla zrównoważonego rozwoju i uniknąć doraźnych środków, szkolenia należy włączyć do krajowych systemów kształcenia. W procesie rekrutacji należy uwzględnić także grupy zmarginalizowane takie jak młodzież niekształcąca się, niepracująca ani nieszkoląca się (młodzież NEET), co może zmniejszyć presję na kraje pochodzenia, zaspokajając zarazem skutecznie potrzeby unijnego rynku pracy.

1.3. Częścią skutecznych programów cyrkulacji talentów musi być sprawnie funkcjonujący system reintegracji. Programy migracji cyrkulacyjnej 2  muszą gwarantować pracownikom migrującym prawa w krajach docelowych z uwzględnieniem niedawno zmienionej unijnej dyrektywy w sprawie jednego zezwolenia.

1.4. Zasadnicze znaczenie ma promowanie równych praw pracowników migrujących z państw trzecich na wszystkich poziomach umiejętności. Środki powinny zwiększać ich ochronę w całym cyklu migracji, w tym zapewniać możliwość zasięgania informacji przed wyjazdem i po przyjeździe, udział w kursach wprowadzających i szkoleniach oraz legalny dostęp do składania skarg i dochodzenia roszczeń. Należy zapewnić takie prawa jak wolność zrzeszania się, rokowania zbiorowe oraz dostęp do opieki zdrowotnej, mieszkań, kształcenia i szkolenia w kraju docelowym. Pracodawcy muszą również otrzymywać odpowiednie informacje podczas rekrutacji obywateli państw trzecich.

1.5. Międzynarodowe partnerstwa na rzecz umiejętności i mobilności mogą wzmacniać krajowe rynki pracy dzięki dopasowywaniu podaży pracy do popytu na nią, przekazywaniu umiejętności na wszystkich poziomach i maksymalizacji pozyskiwania mózgów. Mogą również pomagać w zaradzeniu drenażowi mózgów oraz zwiększać konkurencyjność i wzrost gospodarczy w krajach pochodzenia i krajach docelowych.

1.5.1. EKES zwraca uwagę, że w negocjacjach dotyczących partnerstw w zakresie talentów brakuje obecnie wspólnych ram oraz przejrzystości 3 . W związku z tym wzywa Komisję do przedstawienia planu działania nakreślającego kolejne etapy partnerstw w zakresie talentów, wnioski wyciągnięte z obecnych i wcześniejszych projektów, a także strategie polityczne mające na celu zwiększenie spójności oraz ułatwienie i usprawnienie mobilności. Podkreśla też, że w ramach tego rodzaju obecnych i przyszłych partnerstw istotne są rzetelne, jasne i wiążące kryteria identyfikacji, selekcji i oceny, które wspierałyby prawa człowieka oraz prawa pracownicze w krajach partnerskich.

1.6. EKES z zadowoleniem przyjmuje komunikat w sprawie unii umiejętności 4 , zwłaszcza uruchomienie wielofunkcyjnych biur prawnych (ang. Multipurpose Legal Gateway Offices) oraz zobowiązanie do lepszego uznawania kwalifikacji obywateli państw trzecich. EKES wzywa Komisję, by skorzystała z okazji do uwzględnienia wszystkich poziomów umiejętności w proponowanej strategii wizowej oraz w przeglądzie planu działania na rzecz integracji i włączenia społecznego.

1.7. Aby zapewnić sprawiedliwe i etyczne zatrudnianie pracowników migrujących, procedury powinny być zgodne z zasadami ogólnymi i wytycznymi operacyjnymi MOP dotyczącymi sprawiedliwej rekrutacji 5  oraz z inicjatywą na rzecz sprawiedliwej rekrutacji 6 . EKES sugeruje, by ocenić potrzebę wzmocnienia mechanizmów należytej staranności i wspólnej odpowiedzialności prywatnych agencji zatrudnienia i rekrutacji, oraz odnotowuje, że członkowie Światowej Konfederacji Pracy stosują kodeks postępowania 7  propagujący normy etyczne i zawodowe w służbach zatrudnienia. Komitet apeluje o ścisłą ochronę słabszych grup (np. kobiet, młodych pracowników, pracowników z niepełnospraw- nościami) oraz proponuje zastanowienie się, czy potrzebne są specjalne środki dla sektorów podatnych na nadużycia finansowe oraz dla sektorów o wysokim ryzyku wyzysku pracowników.

1.8. UE musi zmobilizować całą dostępną siłę roboczą, a zarazem ulepszyć politykę migracyjną, aby w sposób komplementarny przyciągnąć i zatrzymać pracowników wykwalifikowanych. EKES wzywa do położenia nacisku na aktywizację siły roboczej pochodzącej z UE, by zaspokoić długoterminowe potrzeby rynku pracy oraz zaradzić długoterminowym niedoborom ze szczególnym uwzględnieniem niedostatecznie zmobilizowanych grup takich jak młodzież, osoby z niepełnosprawnościami, kobiety, uchodźcy i migranci. Należy również mieć na uwadze, że w konkretnych przypadkach konieczne jest respektowanie interesów przedsiębiorstw starających się pilnie obsadzić wolne miejsca pracy pracownikami migrującymi.

2. Kontekst ogólny

2.1. Zakres niniejszej opinii dotyczącej ogranicza się do analizy migracji pracowników (zatrudnionych pracowników z krajów trzecich) z wyjątkiem pracowników sezonowych i delegowanych, a także uczniów, studentów i naukowców. Nacisk został położony na wymiar zewnętrzny migracji pracowników poprzez oszacowanie wpływu obecnej polityki oraz prawodawstwa na kraje trzecie i pracowników migrujących. Opinia opiera się na kilku opiniach EKES-u, z których najnowsze to SOC/794 8 , SOC/786 9  i SOC/733 10 .

2.2. W programie prac Komisji na 2025 r. 11  nie uwzględniono w wystarczającym stopniu legalnej oraz zorganizowanej migracji pracowników i skupiono się wyłącznie na kwestii migracji w kontekście europejskiej obronności i bezpieczeństwa. Komitet podkreśla potrzebę oddzielenia narracji na temat migracji pracowników od agendy bezpieczeństwa.

2.3. W opublikowanym w marcu 2025 r. komunikacie w sprawie unii umiejętności podkreślono wagę przyciągania i integrowania talentów z państw trzecich poprzez lepsze uznawanie kwalifikacji oraz pogłębianie współpracy z krajami partnerskimi. EKES z aprobatą przyjmuje komunikat, zwłaszcza uruchomienie wielofunkcyjnych biur prawnych (ang. Multipurpose Legal Gateway Offices) w krajach partnerskich oraz zobowiązanie do lepszego uznawania umiejętności obywateli państw trzecich, do realizacji nowej strategii wizowej oraz do przeglądu planu działania UE na rzecz integracji i włączenia społecznego. Wzywa Komisję do uwzględnienia wszystkich poziomów umiejętności w proponowanej strategii wizowej i w przeglądzie planu działania na rzecz integracji i włączenia społecznego oraz do zawarcia konkretnych środków przeciwdziałających drenażowi mózgów.

2.4. Celem nowego paktu o migracji i azylu 12  jest uregulowanie legalnej migracji i jej legalnych kanałów oraz zawieranie dostosowanych do potrzeb i wzajemnie korzystnych partnerstw z państwami trzecimi (zob. SOC/649 13 ). Ta podstawa lepszej koordynacji odpowiednich strategii politycznych UE z państwami trzecimi musi opierać się na praworządności, integracji obywateli państw trzecich na rynku pracy i ich roli w zaspokajaniu potrzeb UE w zakresie siły roboczej i umiejętności, a także na poszanowaniu wiążących międzynarodowych instrumentów prawnych istotnych dla migracji oraz praw człowieka i praw pracowniczych.

2.5. Komisja przedstawiła pakiet na rzecz mobilności umiejętności i talentów 14  oraz komunikat w sprawie mobilności umiejętności i talentów 15  z myślą o przekształceniu dyrektywy w sprawie jednego zezwolenia 16  i dyrektywy w sprawie rezydentów długoterminowych 17 , zawiązaniu partnerstw w zakresie talentów z najważniejszymi krajami partnerskimi oraz stworzeniu unijnej puli talentów 18 .

2.6. Komitet pochwala przyjęcie wersji przekształconej dyrektywy w sprawie jednego zezwolenia oraz wzywa do ambitnego i terminowego wdrożenia.

2.7. Przekształcenie dyrektywy w sprawie rezydentów długoterminowych oczekuje obecnie na pierwsze czytanie na posiedzeniu plenarnym Parlamentu. Komitet zachęca instytucje unijne do osiągnięcia porozumienia w sprawie tej dyrektywy i opowiada się za skróceniem okresu wymaganego do uzyskania statusu rezydenta długoterminowego zgodnie z postulatem zawartym w rezolucji Parlamentu w sprawie polityki i ustawodawstwa w dziedzinie legalnej migracji 19 .

2.8. EKES odnosi się przychylnie do unijnej puli talentów oraz ponownie podkreśla potrzebę zapewnienia pracownikom objętym tą pulą wszystkich informacji niezbędnych do uzyskania zezwolenia na pracę i pobyt oraz dostępu do opieki zdrowotnej, mieszkań, a także dalszego kształcenia i szkolenia w kraju docelowym. Ważne jest również, aby pracodawcy mieli dostęp do potrzebnych informacji na temat zatrudniania obywateli państw trzecich i powiązanych procesów wizowych.

2.9. Międzynarodowe modele partnerstwa na rzecz umiejętności i mobilności mogą przyczyniać się do rozwoju krajowych rynków pracy, gdyż zapewniają równowagę między podażą pracy i popytem na nią, zwiększają maksymalnie pozyskiwanie mózgów, zaradzają problemowi drenażu mózgów, podnoszą konkurencyjność i przyspieszają wzrost gospodarczy w krajach pochodzenia i krajach docelowych.

2.10. Partnerstwa w zakresie talentów są głównym narzędziem nowego paktu o migracji i mają na celu zapewnienie ram lepszej współpracy między UE, państwami członkowskimi i wybranymi krajami partnerskimi 20  w zakresie mobilności talentów i umiejętności ze szczególnym uwzględnieniem krajów rozwijających się. Te ramy będą łączyć programy mobilności w zakresie pracy i szkoleń z budowaniem zdolności w zakresie kapitału ludzkiego, rozwoju umiejętności, kształcenia i szkolenia zawodowego oraz programów wymiany opartych na pracy. Partnerstwa w zakresie talentów powinny przynosić wzajemne korzyści dla systemów edukacji i rozwoju gospodarczego w krajach partnerskich, a także zaradzać niedoborom umiejętności w sektorach gospodarki państw członkowskich. Mogą przyczyniać się do uznawania kwalifikacji między uczestniczącymi państwami członkowskimi a państwami trzecimi.

3. Uwagi ogólne

3.1. EKES odnotowuje, że według oceny adekwatności w zakresie legalnej migracji 21  unijny system legalnej migracji pracowników ma pewne wady, w tym cechuje się fragmentacją krajowych i unijnych ram, lukami między zakresem podmiotowym dyrektyw oraz jego nakładaniem się na siebie, a także wielowarstwowymi i niekiedy restrykcyjnymi procedurami legislacyjnymi i administracyjnymi. Kolejną przeszkodą, szczególnie trudną dla MŚP, jest zmienność procedur uznawania i procedur wizowych, która prowadzi do obciążeń administracyjnych, przedłużenia procedur oraz wysokich kosztów dla wszystkich zainteresowanych stron.

3.2. EKES z zadowoleniem przyjmuje wysiłki na rzecz poszerzenia legalnej i zorganizowanej migracji do UE i podkreśla potrzebę dalszej harmonizacji terminologii, wyjaśnienia pojęć oraz usprawnienia procedur, systemów wizowych i systemów zezwoleń, a także terminowych i przejrzystych wymogów i procesów, z jednoczesnym poszanowaniem kompetencji państw członkowskich, zwłaszcza odnośnie do wielkości napływu imigrantów.

3.3. UE musi zmobilizować całą dostępną siłę roboczą, a zarazem ulepszyć politykę migracyjną, aby w sposób komplementarny przyciągnąć i zatrzymać pracowników wykwalifikowanych. EKES wzywa do położenia nacisku na aktywizację siły roboczej pochodzącej z UE, by zaspokoić długoterminowe potrzeby rynku pracy oraz zaradzić obecnym niedoborom ze szczególnym uwzględnieniem niedostatecznie zmobilizowanych grup takich jak młodzież, kobiety, osoby z niepełnosprawnościami, uchodźcy i migranci.

3.4. Komitet apeluje o przyjęcie wyważonego podejścia do usprawnienia legalnej migracji pracowników z uwzględnieniem zagrożeń i korzyści dla państw trzecich oraz ryzyka drenażu mózgów. Wnosi o środki łagodzące negatywne skutki dla krajów rozwijających się, które tracą wykwalifikowanych pracowników wskutek migracji pracowników, takie jak strategie na rzecz wzmocnienia systemów kształcenia i szkolenia zawodowego w krajach pochodzenia, a także o wspieranie warunków sprzyjających wzrostowi gospodarczemu, ożywienie inwestycji, tworzenie godnych miejsc pracy oraz przyspieszenie rozwoju społecznego w krajach rozwijających się 22 . Ponadto podkreśla znaczenie spójnych krajowych strategii politycznych w zakresie migracji pracowników, zatrudnienia i edukacji w krajach pochodzenia, aby przyczynić się do cyrkulacji talentów. Należy przy tym zadbać o to, by migracja pracowników wspierała zrównoważony rozwój i przynosiła korzyści wszystkim zainteresowanym stronom.

3.4.1. EKES wnosi, by organizacje społeczeństwa obywatelskiego oraz partnerzy społeczni w UE, w państwach członkowskich i w krajach partnerskich zostali włączeni w rozpoznawanie możliwości, zagrożeń i wyzwań dla krajowych rynków pracy oraz w dalszą ukierunkowaną współpracę z krajami w sektorach, w których popyt na pracę w krajach docelowych i podaż pracy w krajach pochodzenia wzajemnie się uzupełniają. Powinno się to odbywać w sposób instytucjonalny z poszanowaniem krajowych uwarunkowań i praktyk. Istotne są odpowiednie i solidne ramy monitorowania wszystkich dwustronnych umów o migracji pracowników z udziałem społeczeństwa obywatelskiego oraz partnerów społecznych.

3.4.2. Organizacja szkoleń przed wyjazdem i po nim, również w zakresie integracji społecznej i zawodowej oraz programów rozwoju umiejętności w krajach pochodzenia, może przyczynić się do ograniczenia ryzyka drenażu mózgów. Te programy muszą obejmować pewien odsetek pracowników pozostających w krajach pochodzenia, by wspierać rozwój społeczny i gospodarczy, zgodnie z globalnym partnerstwem na rzecz umiejętności 23  oraz z partnerstwami Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) na rzecz mobilności umiejętności 24 . W procesie rekrutacji należy również uwzględniać grupy zmarginalizowane, takie jak młodzież NEET. To podejście zmniejsza obciążenie dla krajów pochodzenia i dostosowuje migrację do zrównoważonego rozwoju, zaspokajając zarazem potrzeby unijnego rynku pracy.

3.4.3. EKES wzywa do zwiększenia wsparcia dla ośrodków szkoleniowych w krajach pochodzenia w celu zapewnienia odpowiednich, wysokiej jakości usług szkoleniowych odpowiadających potrzebom rynku pracy i przygotowujących ludzi do krajowego i unijnego rynku pracy. Aby uzyskać długoterminowe korzyści dla rozwoju, to wsparcie należy włączyć do krajowych systemów kształcenia i szkolenia.

3.5. Aby zapewnić sprawiedliwe i etyczne zatrudnianie pracowników migrujących, procedury powinny być zgodne z zasadami ogólnymi i wytycznymi operacyjnymi MOP dotyczącymi sprawiedliwej rekrutacji oraz z inicjatywą na rzecz sprawiedliwej rekrutacji. Rekrutacja powinna odbywać się w sposób zapewniający poszanowanie, ochronę i przestrzeganie praw człowieka i odpowiednich międzynarodowych norm pracy.

3.6. Częścią skutecznych programów cyrkulacji talentów musi być sprawnie funkcjonujący system reintegracji przedstawiony w opinii SOC/684 25 . Programy migracji cyrkulacyjnej muszą gwarantować pracownikom migrującym prawa w krajach docelowych, zwłaszcza zezwolenia na pobyt i pracę, gdy przemieszczają się oni między krajem pochodzenia a krajem docelowym, z uwzględnieniem niedawno zmienionej dyrektywy w sprawie jednego zezwolenia.

3.7. EKES podkreśla, że praktyki międzynarodowej rekrutacji w państwach członkowskich UE muszą być stosowane w sposób sprawiedliwy i etyczny w oparciu o zasadę równego traktowania, i w związku z tym apeluje, by dokonywano oceny ryzyka związanego z dumpingiem płacowym i socjalnym. Usprawniona legalna i zorganizowana migracja pracowników nie może prowadzić do pogorszenia warunków pracy lub obniżenia wynagrodzeń.

3.8. Systemy kwalifikacji muszą być przejrzyste i łatwe do zrozumienia, aby zapobiec nadmiernym kwalifikacjom 26 , ułatwić mobilność specjalistów, zwiększyć możliwości dla osób poszukujących pracy i zapewnić godne zatrudnienie pracownikom migrującym. Uznawanie kwalifikacji należy wspierać poprzez nawiązywanie współpracy operacyjnej między właściwymi organami w krajach docelowych i krajach pochodzenia oraz wprowadzanie programów rozwoju umiejętności w oparciu o wymogi miejsca pracy. Terminowe dostarczanie informacji i ukierunkowane kojarzenie ofert, tak jak w przypadku unijnej puli talentów, będą bardzo pomocne dla pracowników migrujących i pracodawców.

3.9. EKES wzywa do usprawnienia procedur uznawania kwalifikacji obywateli państw trzecich. Niezbędne jest szybkie i przejrzyste ocenianie oraz uznawanie ich kwalifikacji bez względu na to, czy dostępna jest dokumentacja. Te procesy powinny powstawać we współpracy z partnerami społecznymi na szczeblu krajowym oraz z odpowiednimi międzynarodowymi i unijnymi zainteresowanymi stronami z uwzględnieniem utrwalonych praktyk krajowych i zalecenia Komisji Europejskiej w sprawie uznawania kwalifikacji uzyskanych w państwach trzecich.

3.10. Zasadnicze znaczenie ma promowanie równych praw pracowników migrujących z państw trzecich na wszystkich poziomach umiejętności. Te środki powinny obejmować poprawę usług służących ochronie pracowników migrujących przez cały cykl migracji, w tym udzielanie informacji przed wyjazdem/po przybyciu w zrozumiałym języku i przystępnej formie, kursy wprowadzające i szkolenie oraz dostęp do mechanizmów prawnych, takich jak zdolność składania skarg i dochodzenia roszczeń, wolność zrzeszania się oraz prawo do rokowań zbiorowych. Aby lepiej skoordynować podejście horyzontalne między wszystkimi państwami członkowskimi z poszanowaniem kompetencji krajowych, EKES wzywa do rozważenia uwzględnienia rozsądnych podstawowych zasad we wszystkich programach legalnej mobilności pracowników, w tym praw do warunków pracy i wynagrodzeń, kształcenia i szkolenia, dostępu do towarów i usług, a zwłaszcza odpowiednich warunków mieszkaniowych i zabezpieczenia społecznego.

3.11. Komitet podkreśla znaczenie spójności społecznej i włączenia społecznego jako elementu tworzenia przyjaznego otoczenia i warunków do rozwoju różnorodnych i pokojowych społeczeństw.

4. Uwagi szczegółowe

4.1. Partnerstwa w zakresie talentów nie opierają się obecnie na odpowiednich wspólnych ramach, negocjacje są pozbawione przejrzystości, brakuje też mechanizmów i instrumentów oceny umożliwiających identyfikację krajów uczestniczących. Aby rozwiązać te problemy i uniknąć fragmentacji ram, Komitet apeluje do Komisji o przedstawienie planu działania nakreślającego przyszłe kroki. Powinien on zawierać wnioski wyciągnięte z obecnych i wcześniejszych projektów, a także propozycje odpowiedniej polityki zwiększającej spójność i ułatwiającej mobilność.

4.1.1. EKES podkreśla zaangażowanie UE na rzecz przestrzegania praw człowieka i praw pracowniczych w jej stosunkach zewnętrznych. Niezwykle istotne jest, aby współpraca z krajami partnerskimi w ramach obecnych i przyszłych partnerstw w zakresie talentów oraz innych programów mobilności podlegała jasnym i wiążącym kryteriom oceny i selekcji stawiającym na pierwszym miejscu prawa człowieka oraz prawa pracownicze w krajach partnerskich.

4.1.2. Należy nieustannie włączać w sposób strukturalny wszystkie zainteresowane strony, w tym organizacje społeczeństwa obywatelskiego oraz partnerów społecznych, w stosowanie odpowiednio określonego mechanizmu monitorowania, ograniczania ryzyka i zapewniania jakości zgodnie z krajowymi uwarunkowaniami i praktykami. Punkty kompleksowej obsługi na szczeblu krajowym oraz wyspecjalizowane sieci doradcze dla pracowników migrujących, na które przeznaczono by finansowanie unijne, mogłyby znacznie przyczynić się do dostarczania obywatelom państw trzecich informacji i porad.

4.1.3. Niezwykle istotne jest zapoczątkowanie współpracy systemowej między sektorami szkolnictwa na szczeblu krajowym a rynkami pracy. Należy dążyć do wspierania zainteresowanych stron zajmujących się kształceniem i szkoleniem zawodowym oraz doskonaleniem umiejętności, w tym partnerów społecznych w krajach pochodzenia, aby byli bardziej zdolni do powiązania szkoleń z rynkiem pracy, oszacowania potrzeb i niedoborów na rynku pracy oraz składania sprawozdań w tym względzie, a także do rozwijania mechanizmów dialogu.

4.1.4. EKES wzywa do przeanalizowania przykładów dobrych praktyk w zakresie partnerstw międzynarodowych na rzecz mobilności pracowników i zwraca uwagę na partnerstwa w zakresie talentów między Włochami a Egiptem 27 .

4.2. Osoby poszukujące pracy z państw trzecich nie powinny ponosić żadnych kosztów uczestnictwa w unijnej puli talentów lub rekrutacji w ramach partnerstwa w zakresie talentów. Pracodawcy nie powinni pobierać opłaty za rekrutację, podróż, sprzęt roboczy czy też zakwaterowanie. EKES sugeruje, by ocenić potrzebę wzmocnienia mechanizmów należytej staranności i wspólnej odpowiedzialności prywatnych agencji zatrudnienia i rekrutacji, oraz odnotowuje, że członkowie Światowej Konfederacji Pracy stosują kodeks postępowania propagujący normy etyczne i zawodowe w służbach zatrudnienia.

4.3. Komitet apeluje o ścisłą ochronę słabszych grup (np. kobiet, młodych pracowników, pracowników z niepełnospraw- nościami) oraz o zastanowienie się, czy potrzebne są specjalne środki dla sektorów podatnych na nadużycia finansowe i sektory o wysokim ryzyku wyzysku pracowników.

4.4. EKES zauważa, że zmieniona dyrektywa w sprawie jednego zezwolenia, szczególnie przepis dotyczący zmiany pracodawcy, daje ludziom większą swobodę i zarazem sprzyja kojarzeniu ofert pracy z poszukującymi zatrudnienia. Jeżeli posiadacze jednego zezwolenia stracą pracę po dwóch latach, będą mieli sześć miesięcy na znalezienie nowego zatrudnienia, by kwalifikować się do przedłużenia zezwolenia. Pracownicy migrujący nie powinni być jednak nadmiernie związani z konkretnymi pracodawcami. Jeżeli zostali przyjęci do pracy w ramach unijnego lub krajowego programu migracji zarobkowej, powinni mieć uprzywilejowany dostęp do publicznych służb zatrudnienia.

4.5. EKES wzywa do rozważenia możliwości łączenia rodzin w przypadku rekrutacji migrantów zarobkowych w ramach programu mobilności pracowników.

4.6. Komitet odnotowuje, że tekst prawny dyrektywy w sprawie niebieskiej karty nie przewiduje środków mających na celu zwalczanie drenażu mózgów z krajów rozwijających się.

4.7. Korzyści płynące z modeli legalnej migracji zarobkowej dla krajów partnerskich nie powinny ograniczać się do przekazów pieniężnych. EKES wzywa do przyjęcia kompleksowego i spójnego podejścia, które zapewni równowagę między interesami UE i jej krajów partnerskich.

Bruksela, dnia 18 czerwca 2025 r.

1 IMPROVING HUMAN RIGHTS-BASED GOVERNANCE OF INTERNATIONAL MIGRATION (zob. strona 15).
2 Definicja migracji cyrkulacyjnej.
3 EC Talent Partnerships.
4 COM(2025) 90 final.
5 ILO General principles and operational guidelines for fair recruitment.
6 ILO Fair Recruitment Initiative.
7 World Employment Confederation Code of Conduct.
8 Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Analiza faktyczna i legislacyjna służąca skutecznej integracji obywateli państw trzecich na unijnym rynku pracy (opinia z inicjatywy własnej) (Dz.U. C, C/2025/764, 11.2.2025, ELI: http://data.europa.eu/ eli/C/2025/764/oj).
9 Opinia Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny - Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie mobilności umiejętności i talentów (COM(2023) 715 final) - Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego unijną pulę talentów (COM(2023) 716 final - 2023/0404 (COD)) - Wniosek dotyczący zalecenia Rady Europa w ruchu - mobilność edukacyjna dla wszystkich (COM(2023) 719 final) - Zalecenie Komisji w sprawie uznawania kwalifikacji obywateli państw trzecich (C(2023) 7700 final) (Dz.U. C, C/2024/4067, 12.7.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/4067/oj).
10 Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącej statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi" (COM(2022) 650 final) - "Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie procedury jednego wniosku o jedno zezwolenie dla obywateli państw trzecich na pobyt i pracę na terytorium państwa członkowskiego oraz w sprawie wspólnego zbioru praw dla pracowników z państw trzecich przebywających legalnie w państwie członkowskim" (COM(2022) 655 final) - "Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów »Przyciąganie umiejętności i talentów do UE«" (COM(2022) 657 final) (Dz.U. C 75 z 28.2.2023, s. 136).
11 COM(2025) 45 final.
12 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1351 z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie zarządzania azylem i migracją, zmiany rozporządzeń (UE) 2021/1147 i (UE) 2021/1060 oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 604/2013 (Dz.U. L, 2024/1351, 22.5.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/1351/oj).
13 Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów dotyczący nowego paktu o migracji i azylu" [COM(2020) 609 final] (Dz.U. C 123 z 9.4.2021, s. 15).
14 COM(2022) 657 final.
15 COM(2023) 715 final.
16 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1233 z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie procedury jednego wniosku o jedno zezwolenie dla obywateli państw trzecich na pobyt i pracę na terytorium państwa członkowskiego oraz w sprawie wspólnego zbioru praw dla pracowników z państw trzecich przebywających legalnie w państwie członkowskim (wersja przekształcona) (Dz.U. L, 2024/1233, 30.4.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2024/1233/oj).
17 COM(2022) 650 final.
18 COM(2023) 716 final.
19 Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie polityki i ustawodawstwa w dziedzinie legalnej migracji (2020/2255(INL)).
20 Obecnie Bangladesz, Egipt, Maroko, Pakistan i Tunezja (oceny dotyczące Nigerii i Senegalu).
21 Legal Migration Fitness Check.
22 MOP R195, Art. 21 zalecenia dotyczącego rozwoju zasobów ludzkich, 2004 (nr 195).
24 IOM Skills Mobility Partnerships.
25 Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady »Strategia UE na rzecz dobrowolnych powrotów i reintegracji«" (COM(2021) 120 final) (Dz.U. C 517 z 22.12.2021, s. 86).
26 Gdy dana osoba posiada wyższe kwalifikacje - pod względem rodzaju, poziomu lub doświadczenia zawodowego - niż wymaga tego jej obecna praca.
27 Zob. ZAŁĄCZNIK do SOC/824-EESC-2025-00142-00-00 (tylko w języku angielskim).

Zmiany w prawie

Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2025.4204

Rodzaj: Opinia
Tytuł: Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Usprawnienie legalnej i zorganizowanej migracji pracowników do UE (opinia z inicjatywy własnej)
Data aktu: 20/08/2025
Data ogłoszenia: 20/08/2025