Zalecenie Rady z dnia 8 lipca 2025 r. w sprawie polityki gospodarczej, polityki społecznej, polityki zatrudnienia, polityki strukturalnej i polityki budżetowej Niemiec

ZALECENIE RADY
z dnia 8 lipca 2025 r.
w sprawie polityki gospodarczej, polityki społecznej, polityki zatrudnienia, polityki strukturalnej i polityki budżetowej Niemiec
(C/2025/3979)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 121 ust. 2 i art. 148 ust. 4,

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1263 z dnia 29 kwietnia 2024 r. w sprawie skutecznej koordynacji polityk gospodarczych i w sprawie wielostronnego nadzoru budżetowego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 1 , w szczególności jego art. 3 ust. 3,

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania 2 , w szczególności jego art. 6 ust. 1,

uwzględniając zalecenie Komisji Europejskiej,

uwzględniając rezolucje Parlamentu Europejskiego,

uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej,

uwzględniając opinię Komitetu ds. Zatrudnienia,

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Finansowego,

uwzględniając opinię Komitetu Ochrony Socjalnej,

uwzględniając opinię Komitetu Polityki Gospodarczej,

a także mając na uwadze, co następuje:

Kwestie ogólne

(1) W rozporządzeniu (UE) 2024/1263, które weszło w życie w dniu 30 kwietnia 2024 r., wskazano, że celem ram zarządzania gospodarczego jest wspieranie zdrowych i stabilnych finansów publicznych oraz zrównoważonego i inkluzywnego wzrostu i odporności poprzez reformy i inwestycje, a także zapobieganie nadmiernym deficytom publicznym. Rozporządzenie stanowi, że Rada i Komisja prowadzą wielostronny nadzór w kontekście europejskiego semestru zgodnie z celami i wymogami określonymi w TFUE. Europejski semestr obejmuje, w szczególności, formułowanie zaleceń dla poszczególnych krajów i nadzór nad ich wdrażaniem. Rozporządzenie promuje także poczucie odpowiedzialności za politykę budżetową na szczeblu krajowym i koncentruje się na perspektywie średniookresowej tej polityki, a jednocześnie na skuteczniejszym i spójniejszym egzekwowaniu przepisów. Każde państwo członkowskie ma obowiązek przedłożyć Radzie i Komisji krajowy średniookresowy plan budżetowo- strukturalny zawierający jego zobowiązania dotyczące polityki budżetowej, reform i inwestycji, obejmujący okres cztero- lub pięcioletni, w zależności od długości kadencji parlamentarnej w tym państwie członkowskim. Ścieżka wydatków netto 3  przewidziana w tych planach musi spełniać wymogi określone w rozporządzeniu, w tym wymogi dotyczące wprowadzenia lub utrzymania prawdopodobnej tendencji spadkowej długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do końca okresu dostosowawczego lub utrzymania długu na ostrożnym poziomie poniżej 60 % produktu krajowego brutto (PKB) oraz sprowadzenia lub utrzymania deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej określonej w Traktacie wartości odniesienia wynoszącej 3 % PKB, w średnim okresie. W przypadku gdy państwo członkowskie zobowiąże się do wdrożenia odpowiedniego pakietu reform i inwestycji zgodnie z kryteriami określonymi w rozporządzeniu, okres dostosowawczy może zostać przedłużony o maksymalnie trzy lata. Państwa członkowskie miały obowiązek przedłożyć swoje krajowe średniookresowe plany budżetowo-strukturalne do dnia 20 września 2024 r., chyba że uzgodniły z Komisją przedłużenie tego terminu o rozsądny okres. Komisja umożliwiła Niemcom przedstawienie planu opartego na zdecydowanym zobowiązaniu politycznym, zgodziła się na późniejsze przedłożenie planu i oczekuje, że Niemcy przedstawią plan średniookresowy do końca lipca 2025 r.

(2) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 4 , którym ustanowiono Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności ("RRF"), weszło w życie w dniu 19 lutego 2021 r. RRF zapewnia państwom członkowskim wsparcie finansowe służące realizacji reform i inwestycji, tworząc w ten sposób impuls fiskalny finansowany przez Unię. Zgodnie z priorytetami europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej RRF przyczynia się do odbudowy gospodarczej i społecznej, pobudzając jednocześnie zrównoważone reformy i inwestycje, które promują w szczególności zieloną i cyfrową transformację oraz zwiększają odporność gospodarek państw członkowskich. Pomaga również wzmocnić finanse publiczne oraz pobudzić wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy w średnim i długim okresie, a także zwiększyć spójność terytorialną wewnątrz Unii i wspierać dalsze wdrażanie Europejskiego filaru praw socjalnych.

(3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/435 5  ("rozporządzenie w sprawie REPowerEU"), które zostało przyjęte w dniu 27 lutego 2023 r., ma na celu stopniowe redukowanie zależności Unii od importu paliw kopalnych z Rosji. Pomaga to osiągać bezpieczeństwo energetyczne i dywersyfikować dostawy energii w Unii przy jednoczesnym zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, zdolności magazynowania energii oraz efektywności energetycznej. Niemcy dodały do swojego krajowego planu odbudowy i zwiększania odporności nowy rozdział REPowerEU w celu finansowania kluczowych reform i inwestycji, które pomogą w osiągnięciu celów REPowerEU.

(4) W dniu 28 kwietnia 2021 r. Niemcy przedłożyły Komisji swój krajowy plan odbudowy i zwiększania odporności, zgodnie z art. 18 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/241. Na podstawie art. 19 tego rozporządzenia Komisja oceniła adekwatność, skuteczność, efektywność oraz spójność planu odbudowy i zwiększania odporności, zgodnie z wytycznymi dotyczącymi oceny określonymi w załączniku V. W dniu 13 lipca 2021 r. Rada przyjęła decyzję wykonawczą zatwierdzającą ocenę planu odbudowy i zwiększania odporności Niemiec 6 , którą to decyzję zmieniono dnia 8 grudnia 2023 r. na podstawie przepisów art. 18 ust. 2 w celu zaktualizowania maksymalnego wkładu finansowego z tytułu bezzwrotnego wsparcia finansowego, a także w dniu 9 lipca 2024 r. w celu włączenia rozdziału REPowerEU 7 . Uruchomienie transz jest uzależnione od przyjęcia przez Komisję decyzji - zgodnie z art. 24 ust. 5 - stwierdzającej, że Niemcy osiągnęły w zadowalający sposób odpowiednie kamienie milowe i wartości docelowe określone w decyzji wykonawczej Rady. Osiągnięcie w zadowalający sposób wymaga, aby działania związane z uprzednio osiągniętymi kamieniami milowymi i wartościami docelowymi dotyczącymi tej samej reformy lub inwestycji nie zostały odwrócone.

(5) W dniu 26 listopada 2024 r. Komisja przyjęła opinię w sprawie projektu planu budżetowego Niemiec na 2025 r. W tym samym dniu, działając na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1176/2011, Komisja przyjęła sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania na 2025 r., w którym wskazała Niemcy jako jedno z państw członkowskich, w przypadku których potrzebna będzie szczegółowa ocena sytuacji. Komisja przyjęła również zalecenie dotyczące zalecenia Rady w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro oraz wniosek dotyczący wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu 2025, w którym przeanalizowano wdrażanie wytycznych dotyczących zatrudnienia i zasad Europejskiego filaru praw socjalnych. Rada przyjęła zalecenie w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro w dniu 13 maja 2025 r. 8 , a wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu - 10 marca 2025 r.

(6) W dniu 29 stycznia 2025 r. Komisja opublikowała Kompas konkurencyjności - strategiczne ramy mające na celu zwiększenie globalnej konkurencyjności UE w ciągu najbliższych pięciu lat. W dokumencie tym wskazano trzy wymogi transformacyjne dotyczące zrównoważonego wzrostu gospodarczego: (i) innowacje, (ii) dekarbonizację i konkurencyjność oraz (iii) bezpieczeństwo. Aby zlikwidować lukę innowacyjną, UE dąży do wspierania innowacji przemysłowych, rozwoju przedsiębiorstw typu startup za pomocą inicjatyw, takich jak unijna strategia na rzecz przedsiębiorstw typu startup i scale-up, oraz promowania wykorzystania zaawansowanych technologii, takich jak sztuczna inteligencja i informatyka kwantowa. Z myślą o bardziej zielonej gospodarce Komisja nakreśliła kompleksowy Plan działania na rzecz przystępnej cenowo energii oraz Pakt dla czystego przemysłu, dbając o to, aby przejście na czystą energię było racjonalne pod względem kosztów oraz sprzyjało konkurencyjności, zwłaszcza w sektorach energochłonnych, a także aby było motorem wzrostu. Aby ograniczyć nadmierne zależności i zwiększyć bezpieczeństwo, Unia dąży z determinacją do wzmocnienia globalnych partnerstw handlowych, dywersyfikacji łańcuchów dostaw oraz zapewnienia dostępu do surowców krytycznych i źródeł czystej energii. Priorytety te opierają się na horyzontalnych czynnikach sprzyjających, którymi są uproszczenie regulacyjne, pogłębienie jednolitego rynku, finansowanie konkurencyjności oraz unia oszczędności i inwestycji, promowanie umiejętności i wysokiej jakości miejsc pracy, a także lepsza koordynacja polityk UE. Kompas konkurencyjności został skoordynowany z europejskim semestrem i dzięki temu zapewniono spójność polityk gospodarczych państw członkowskich ze strategicznymi celami Komisji oraz jednolite podejście do zarządzania gospodarczego, wspierając tym samym zrównoważony wzrost, innowacje i odporność w całej Unii.

(7) W 2025 r. europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej nadal przebiega równolegle z wdrażaniem RRF. Pełne wdrożenie planów odbudowy i zwiększania odporności pozostaje nieodzowne do realizacji priorytetów politycznych w ramach europejskiego semestru, ponieważ plany te przyczyniają się do skutecznego sprostania wszystkim wyzwaniom wskazanym w odpowiednich zaleceniach dla poszczególnych krajów wydanych w ostatnich latach lub znacznej części tych wyzwań. Te zalecenia dla poszczególnych krajów pozostają aktualne również w odniesieniu do oceny planów odbudowy i zwiększania odporności, które są zmieniane zgodnie z art. 21 rozporządzenia (UE) 2021/241.

(8) Zalecenia dla poszczególnych krajów na 2025 r. obejmują główne wyzwania w zakresie polityki gospodarczej, którym nie sprostano w wystarczający sposób poprzez działania ujęte w planach odbudowy i zwiększania odporności - z uwzględnieniem odpowiednich wyzwań wskazanych w zaleceniach dla poszczególnych krajów z lat 2019-2024.

(9) W dniu 4 czerwca 2025 r. Komisja opublikowała sprawozdanie krajowe na 2025 r. dotyczące Niemiec. Oceniła w nim postępy Niemiec we wdrażaniu stosownych zaleceń dla tego kraju oraz podsumowała realizację planu odbudowy i zwiększania odporności przez Niemcy. Na podstawie tej analizy w sprawozdaniu krajowym wskazano najpilniejsze wyzwania, przed którymi stoją Niemcy. Oceniono w nim również postępy Niemiec we wdrażaniu Europejskiego filaru praw socjalnych oraz w realizacji głównych celów Unii na 2030 r. dotyczących zatrudnienia, umiejętności oraz ograniczania ubóstwa i wykluczenia społecznego, a także postępy w realizacji celów ONZ w zakresie zrównoważonego rozwoju.

(10) Komisja przeprowadziła szczegółową ocenę sytuacji w odniesieniu do Niemiec na podstawie art. 5 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011. Główne ustalenia z oceny podatności Niemiec na zagrożenia makroekonomiczne, którą Komisja przeprowadziły do celów tego rozporządzenia, opublikowano w dniu 13 maja 2025 r. 9  W dniu 4 czerwca 2025 r. Komisja stwierdziła, że w Niemczech nie występują już zakłócenia równowagi makroekonomicznej. W szczególności na przestrzeni lat zmniejszyły się podatności na zagrożenia związane z dużą nadwyżką obrotów bieżących, która miała znaczenie transgraniczne, przy czym niedawno ogłoszono znaczne postępy w realizacji polityki. Nadwyżka obrotów bieżących utrzymywała się w ostatnich latach na poziomie poniżej 6 % PKB, po tym jak w 2022 r. osiągnęła najniższy poziom ze względu na wyjątkowo wysokie ceny energii. Zmniejszenie salda obrotów bieżących w dużej mierze odzwierciedla niekorzystne otoczenie zewnętrzne, podczas gdy ogólna podatność na zagrożenia związana ze znaczną luką oszczędnościowo-inwestycyjną nie zmieniła się zasadniczo. Zapotrzebowanie na inwestycje wzrasta od lat, głównie w związku z inwestycjami publicznymi na szczeblu regionalnym oraz inwestycjami przedsiębiorstw, podczas gdy rzeczywiste inwestycje w ostatnich latach uległy zmniejszeniu w ujęciu realnym. W połączeniu z innymi wyzwaniami strukturalnymi niskie inwestycje publiczne i prywatne miały jeden z najniższych udziałów we wzroście potencjalnego PKB w UE. Płace realne osiągnęły poziom sprzed pandemii w 2024 r. po umiarkowanym wzroście płac nominalnych. Na początku marca 2025 r. po wyborach parlamentarnych zapowiedziano jednak istotne zmiany polityczne, w tym przegląd konstytucyjnych ram budżetowych. Ten pakiet strategiczny stanowi ważny krok i wyraźne przyspieszenie w stosunku do ostatnich tendencji i jeśli zostanie wdrożony, doprowadzi do znacznego wzrostu wydatków na obronę oraz inwestycji w infrastrukturę.

Ocena rocznego sprawozdania z postępów

(11) W dniu 25 kwietnia 2025 r. Niemcy przedłożyły swoje roczne sprawozdanie z postępów 10  zawierające odpowiednie dane i prognozy dotyczące wyniku budżetowego oraz informacje na temat realizacji reform i inwestycji odpowiadających na główne wyzwania zidentyfikowane w zaleceniach dla poszczególnych krajów w ramach europejskiego semestru. Roczne sprawozdanie z postępów odzwierciedla również półroczną sprawozdawczość Niemiec z postępów w realizacji planu odbudowy i zwiększania odporności, zgodnie z art. 27 rozporządzenia (UE) 2021/241.

(12) Rosyjska wojna napastnicza przeciwko Ukrainie i jej reperkusje stanowią dla Unii Europejskiej wyzwanie egzystencjalne. Komisja zaleciła uruchomienie, w skoordynowany sposób, krajowej klauzuli wyjścia przewidzianej w pakcie stabilności i wzrostu, aby wspierać wysiłki UE mające na celu osiągnięcie szybkiego i znaczącego wzrostu wydatków na obronę, i propozycja ta została pozytywnie przyjęta przez Radę Europejską w dniu 6 marca 2025 r. Na wniosek Niemiec z dnia 24 kwietnia 2025 r. Rada, na zalecenie Komisji, mogła przyjąć zalecenie zezwalające Niemcom na odchylenie od zalecanych maksymalnych stóp wzrostu wydatków netto i ich przekroczenie - po ustaleniu tych wartości przez Radę na zalecenie Komisji.

(13) Według danych zweryfikowanych przez Eurostat 11  deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych Niemiec, który w 2023 r. wynosił 2,5 % PKB, wzrósł do 2,8 % w 2024 r., a dług sektora instytucji rządowych i samorządowych zmalał z poziomu 62,9 % PKB na koniec 2023 r. do 62,5 % na koniec 2024 r. Zgodnie z obliczeniami Komisji zmiany te odpowiadają stopie wzrostu wydatków netto równej 4,0 % w 2024 r. W rocznym sprawozdaniu z postępów za 2025 r. Niemcy oszacowały wzrost wydatków netto w 2024 r. na 3,8 %. Według szacunków Komisji kurs polityki fiskalnej 12 , który uwzględnia zarówno wydatki finansowane ze środków krajowych, jak i unijnych, był w 2024 r. neutralny.

(14) Według rocznego sprawozdania z postępów scenariusz makroekonomiczny, na którym oparto prognozy budżetowe Niemiec, przewiduje wzrost realnego PKB na poziomie 0,3 % w 2025 r. oraz inflację, której miernikiem jest deflator PKB 13 , na poziomie 2,1 % w 2025 r. Według prognozy Komisji z wiosny 2025 r. realny PKB pozostanie neutralny na poziomie 0 % w 2025 r. i wzrośnie o 1,1 % w 2026 r., a inflacja HICP wyniesie 2,4 % w 2025 r. i 1,9 % w 2026 r.

(15) W rocznym sprawozdaniu z postępów przewiduje się, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych zmaleje do 2^% PKB w 2025 r., natomiast relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB ma wzrosnąć do 62%% do końca 2025 r. Zmiany te odpowiadają wzrostowi wydatków netto o 2^% w 2025 r. W prognozie Komisji z wiosny 2025 r. przewiduje się deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w wysokości 2,7 % PKB w 2025 r. Według obliczeń Komisji zmiany te odpowiadają wzrostowi wydatków netto o 2,1 % w 2025 r. Różnica między wynikami sektora instytucji rządowych i samorządowych prognozowanymi przez Komisję i Niemcy wynika z nieco bardziej pesymistycznych danych liczbowych dotyczących dochodów budżetowych w prognozie Komisji. Na podstawie szacunków Komisji przewiduje się, że w 2025 r. kurs polityki fiskalnej, który obejmuje wydatki finansowane zarówno ze środków krajowych, jak i unijnych, będzie restrykcyjny, na poziomie 0,4 % PKB. Relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB ma wzrosnąć do 63,8 % do końca 2025 r. Wzrost relacji długu do PKB w 2025 r. stanowi głównie odzwierciedlenie niskiego wzrostu nominalnego PKB.

(16) Według prognozy Komisji z wiosny 2025 r. wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych wynoszące 0,1 % PKB mają być finansowane w 2025 r. za pomocą bezzwrotnego wsparcia ("dotacji") z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności; w 2024 r. finansowane w ten sposób wydatki także wynosiły 0,1 % PKB. Wydatki finansowane za pomocą bezzwrotnego wsparcia w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności umożliwiają realizację wysokiej jakości inwestycji i reform zwiększających produktywność bez wywierania bezpośredniego wpływu na saldo i dług sektora instytucji rządowych i samorządowych Niemiec.

(17) Wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych na obronę w Niemczech wyniosły 1,0 % PKB w 2021 r., 1,0 % PKB w 2022 r. oraz 1,1 % PKB w 2023 r. 14  Według prognozy Komisji z wiosny 2025 r. wydatki na obronę mają wynieść 1,3 % PKB w 2024 r. i w 2025 r. Stanowi to wzrost o 0,3 punktu procentowego PKB w porównaniu z 2021 r. Okres, w którym uruchomiona zostanie krajowa klauzula wyjścia (2025-2028), umożliwiałby Niemcom zmianę priorytetów wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych lub zwiększenie dochodów sektora instytucji rządowych i samorządowych, tak aby trwale wyższe wydatki na obronę nie zagrażały stabilności finansów publicznych w perspektywie średniookresowej.

(18) Roczne sprawozdanie z postępów za 2025 r. nie zawiera prognoz budżetowych na okres po 2025 r. Przy uwzględnieniu środków z zakresu polityki znanych w dniu, w którym przypada data graniczna prognozy, deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2026 r. przewidziany w prognozie Komisji z wiosny 2025 r. ma wynieść 2,9 % PKB. Wzrost deficytu w 2026 r. stanowi odzwierciedlenie malejącego wzrostu dochodów w związku z niższym wzrostem płac i wysokim wzrostem wydatków. Zmiany te odpowiadają wzrostowi wydatków netto o 3,2 % w 2026 r. W przypadku Niemiec nie można jeszcze przeprowadzić pełnej oceny zgodności ze względu na brak planu średniookresowego. Na podstawie szacunków Komisji przewiduje się, że w 2026 r. kurs polityki fiskalnej, który obejmuje wydatki finansowane zarówno ze środków krajowych, jak i unijnych, będzie nieco ekspansywny, na poziomie 0,2 % PKB. Prognozowana przez Komisję relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych do PKB ma wzrosnąć do 64,7 % do końca 2026 r. Wzrost relacji długu do PKB w 2026 r. stanowi głównie odzwierciedlenie malejącego wzrostu dochodów.

Główne wyzwania polityczne

(19) Pomimo nieznacznego wzrostu inwestycji publicznych, wyrażonych jako udział w PKB w ostatnich latach, nadal inwestycje te nie zaspokajają rzeczywistych potrzeb inwestycyjnych. Niemcy usprawniły swoje procedury planowania i zatwierdzania w odniesieniu do energii ze źródeł odnawialnych, rozbudowy sieci i infrastruktury transportowej, ale utrzymują się wąskie gardła i konieczne są dodatkowe środki. Dwa dziesięciolecia niskich inwestycji publicznych znacznie ograniczyły zdolności planowania w kluczowych sektorach, takich jak budownictwo. Złożoność struktur federalnych i rozdrobnienie odpowiedzialności mogą utrudniać terminową i skuteczną realizację projektów. Brak jasnego planowania, strategicznego kierunku i zdefiniowanych celów wcześniej ograniczył napływ inwestycji w infrastrukturę. Partnerstwa publiczno-prywatne mogą pomóc w zmobilizowaniu wiedzy fachowej i finansowania sektora prywatnego, przy jednoczesnym usprawnieniu świadczenia usług publicznych. Nowy fundusz inwestycji infrastrukturalnych mógłby przyczynić się do zmniejszenia braków w inwestycjach publicznych.

(20) Starzenie się społeczeństwa i niedobory siły roboczej wywierają presję na współczynnik obciążenia demograficznego osobami starszymi, stabilność systemu emerytalnego i adekwatność emerytur. W rezultacie oczekuje się wzrostu ogólnych wydatków na emerytury. W ostatnich latach transfery z budżetu federalnego do systemu emerytalnego stale przekraczały 100 mld EUR (około 25 % wydatków rządu federalnego), co pozostawiało mniej miejsca na bardziej produktywne wydatki. Ponadto próby dalszego rozwoju filaru emerytalnego sektora prywatnego są opóźnione i ograniczają możliwości ukierunkowania oszczędności na możliwe rozwiązania w zakresie długoterminowego finansowania gospodarki.

(21) Inne działania, które mogłyby poprawić stabilność systemu emerytalnego, obejmują ograniczenie zachęt do wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, dostosowanie indeksacji emerytur i zmianę pułapów składek. Takie działania mogłyby również pomóc ograniczyć potrzebę transferów budżetowych i zwiększenia składek na ubezpieczenia społeczne. Można również poprawić ogólną efektywność wydatków publicznych, na przykład poprzez przeprowadzanie dalszych przeglądów wydatków oraz stopniowe wycofywanie lub zastępowanie dotacji innych niż niezbędne.

(22) Optymalna struktura podatkowa ma kluczowe znaczenie dla bardziej inkluzywnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz dla zwiększenia konkurencyjności. W Niemczech pracownicy podlegają drugiemu co do wielkości klinowi podatkowemu (opodatkowanie dochodów z pracy) w UE. Wysokie podatki w połączeniu z rygorystycznymi przepisami dotyczącymi świadczeń (takimi jak obniżone świadczenia w miarę wzrostu dochodów) zmniejszają zachęty do zwiększenia liczby przepracowanych godzin, zwłaszcza w przypadku pracowników nisko uposażonych i drugich żywicieli rodziny. Są to często kobiety, o czym świadczy bardzo wysoki odsetek kobiet zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy. Niemcy mają również jedną z najwyższych w UE stawek podatku dochodowego od osób prawnych, w tym lokalnego podatku od działalności gospodarczej (Gewerbesteuer). System opodatkowania osób prawnych zapewnia niewiele zachęt do inwestowania i innowacji. Tymczasowe zwiększenie możliwości amortyzacji i oferowanie ulg podatkowych na badania naukowe i rozwój - zgodnie z planem zawartym w umowie koalicyjnej - może być opłacalnym sposobem stymulowania inwestycji. Co więcej, rząd federalny postanowił stopniowo obniżać stawkę podatku dochodowego od osób prawnych o pięć punktów procentowych w okresie 2028-2032. Ogólnie istnieje możliwość większego wykorzystania podatków ekologicznych i innych podatków o mniej zakłócającym charakterze.

(23) Zgodnie z art. 19 ust. 3 lit. b) rozporządzenia (UE) 2021/241 i kryterium 2.2 określonym w załączniku V do tego rozporządzenia plan odbudowy i zwiększania odporności zawiera obszerny zestaw wzajemnie wzmacniających się reform i inwestycji, które mają zostać wdrożone do 2026 r. Spodziewane jest, że przyczynią się one do skutecznego sprostania wszystkim wyzwaniom wskazanym w odpowiednich zaleceniach dla poszczególnych krajów lub znacznej części tych wyzwań. Ze względu na te napięte ramy czasowe dokończenie skutecznej realizacji planu odbudowy i zwiększania odporności, w tym rozdziału REPowerEU, jest nieodzowne dla zwiększenia długoterminowej konkurencyjności Niemiec dzięki zielonej i cyfrowej transformacji, przy jednoczesnym zapewnieniu sprawiedliwości społecznej. W komunikacie Komisji pt. "NextGenerationEU - droga do 2026 r." przyjętym dnia 4 czerwca 2025 r. sprecyzowano harmonogram mający zastosowanie w kontekście zakończenia funkcjonowania Instrumentu i - aby zmaksymalizować wdrażanie do dnia 31 sierpnia 2026 r. - przedstawiono wskazówki dla państw członkowskich, m.in. co do możliwości dalszego usprawniania krajowych RRP, określono warianty do rozważenia przy zmianach tych planów oraz podkreślono, jak ważne jest, by starannie wspólnie zaplanować z wyprzedzeniem przedłożenie ostatnich wniosków o płatność w 2026 r. Systematyczne angażowanie władz lokalnych i regionalnych, partnerów społecznych, społeczeństwa obywatelskiego i innych odpowiednich zainteresowanych stron pozostaje nieodzowne do zapewnienia szerokiego poczucia odpowiedzialności za pomyślną realizację planu odbudowy i zwiększania odporności.

(24) W Niemczech przyspieszyło wdrażane programów polityki spójności, które obejmują wsparcie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) i Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+). Ważne jest kontynuowanie wysiłków, aby zapewnić szybkie wdrożenie tych programów i zarazem zmaksymalizować ich skutki w praktyce. Niemcy podejmują już działania w ramach swoich programów polityki spójności, aby pobudzać konkurencyjność i wzrost przy jednoczesnym zwiększaniu spójności społecznej. Jednocześnie Niemcy nadal stoją w obliczu wyzwań, w tym związanych ze zwiększaniem konkurencyjności w kontekście transformacji przemysłowej, dostępnością przystępnych cenowo mieszkań, z kwestiami umiejętności i aktywnego włączenia, a także ze zwiększaniem odporności wodnej. Zgodnie z art. 18 rozporządzenia (UE) 2021/1060 w ramach przeglądu śródokresowego programów polityki spójności Niemcy są zobowiązane dokonać przeglądu poszczególnych programów, biorąc pod uwagę między innymi wyzwania wskazane w zaleceniach krajowych z 2024 r. We wnioskach Komisji przyjętych w dniu 1 kwietnia 2025 r. 15  przedłużono - w odniesieniu do każdego programu - termin przedłożenia oceny wyników przeglądu śródokresowego na okres po dniu 31 marca 2025 r. Zapewniono w nich także mechanizmy elastyczności, aby pomóc przyspieszyć wdrażanie programów i zachęcić państwa członkowskie do przeznaczania zasobów polityki spójności na pięć strategicznych obszarów priorytetowych dla Unii, którymi są konkurencyjność w dziedzinie technologii strategicznych, obronność, mieszkalnictwo, odporność wodna i transformacja energetyczna, a także na inwestycje w umiejętności w sektorach priorytetowych, przy czym programy EFS+ powinny nadal koncentrować się na osobach znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji.

(25) Platforma na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy (STEP) zapewnia możliwość inwestowania w kluczowe priorytety strategiczne UE przez zwiększanie konkurencyjności UE. Środki ze STEP są przekazywane za pośrednictwem 11 istniejących funduszy UE. Państwa członkowskie też mogą wnosić wkład do programu InvestEU, wspierając inwestycje w obszarach priorytetowych. Niemcy mogą optymalnie wykorzystać te inicjatywy, aby wspierać rozwój lub tworzenie technologii krytycznych, w tym czystych i zasobooszczędnych technologii.

(26) Oprócz wyzwań gospodarczych i społecznych uwzględnionych w planie odbudowy i zwiększania odporności oraz w ramach innych funduszy UE Niemcy powinny skutecznie zająć się pozostałymi wyzwaniami, które dotyczą konieczności rozwiązania problemu wąskich gardeł hamujących inwestycje i innowacje, znacznego niedoboru pracowników z odpowiednimi umiejętnościami, cyfryzacji i zielonej transformacji. Dalsze inwestycje pomogłyby zmniejszyć lukę między oszczędnościami a inwestycjami.

(27) Innowacje w sektorze prywatnym są w znacznym stopniu skoncentrowane w dużych przedsiębiorstwach i konkretnych regionach. Wydatki małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) na badania naukowe i rozwój utrzymują się na niskim poziomie (0,20 % w 2021 r. w porównaniu ze średnią unijną wynoszącą 0,42 %). Malejący udział MŚP zaangażowanych w działalność innowacyjną grozi spowolnieniem wzrostu wydajności i szerszego przyjmowania nowych technologii. W ostatnich latach wydatki publiczne na badania naukowe i rozwój również utrzymywały się na stałym poziomie (0,92 % PKB w 2023 r., 0,90 % w 2015 r.). Środowisko innowacji mogłoby skorzystać z większego finansowania publicznego na rzecz innowacji typu "deep tech" i innowacji transformacyjnych. Efektywność badań naukowych i rozwoju mierzona udziałem w najczęściej cytowanych publikacjach i zgłoszeniach patentowych zmniejszyła się. Niemcy mają trudności z przekształceniem doskonałych badań naukowych w udane produkty, częściowo ze względu na fakt, że transfer wiedzy nie jest postrzegany jako całościowy i ciągły proces.

(28) Rotacja przedsiębiorstw w Niemczech jest słaba, co stanowi wyzwanie dla transformacji gospodarczej, o czym świadczy malejący wskaźnik zakładania przedsiębiorstw i słaba ekspansja przedsiębiorstw w prawie wszystkich sektorach gospodarki. Aby wspierać innowacje, kluczowe znaczenie ma stworzenie bardziej sprzyjającego otoczenia dla tworzenia przedsiębiorstw, innowacji i ekspansji. Finansowanie pozostaje kluczowym wyzwaniem dla młodych przedsiębiorców, w szczególności dla przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up. Wzmocnienie roli inwestorów instytucjonalnych jako podmiotów wnoszących kapitał mogłoby przyczynić się do pogłębienia rynków kapitałowych oraz poprawy efektywności i wzrostu inwestycji.

(29) Jak wskazano w Kompasie konkurencyjności, wszystkie instytucje unijne, krajowe i lokalne muszą dołożyć wszelkich starań, aby tworzyć prostsze przepisy i przyspieszyć procedury administracyjne. Komisja wyznaczyła ambitne cele dotyczące ograniczenia obciążenia administracyjnego: o co najmniej 25 %, a w przypadku MŚP - o co najmniej 35 %; stworzyła również nowe narzędzia służące osiąganiu tych celów, między innymi mechanizm testowania całego prawodawstwa UE w warunkach skrajnych oraz wzmocnione dialogi z zainteresowanymi stronami. Aby sprostać tym ambitnym celom, Niemcy również muszą podjąć działania. 64 % przedsiębiorstw uważa, że złożoność procedur administracyjnych stanowi dla nich problem podczas prowadzenia działalności w Niemczech 16 . Biurokracja i rygorystyczne przepisy stanowią poważne bariery dla inwestycji, przy czym 90 % przedsiębiorstw zgłasza to jako przeszkodę. Uważa się, że obciążenie biurokratyczne jest wysokie i stale rośnie, a obawy budzą m.in. długotrwałe procedury administracyjne, konieczność wielokrotnego wprowadzania danych oraz brak komunikacji między organami.

(30) Niemcy podjęły dalsze działania na rzecz poprawy cyfryzacji swoich usług publicznych, ale wdrażanie przebiega powoli. Niemcy pozostają w tyle za średnią unijną w zakresie kluczowych celów cyfrowej dekady dotyczących świadczenia cyfrowych usług publicznych na rzecz obywateli. Wykorzystanie identyfikacji elektronicznej i połączonych rejestrów danych na potrzeby usług publicznych jest słabo rozwinięte. Wprowadzenie usług cyfrowych w całym kraju napotyka szczególne trudności ze względu na brak finansowania na szczeblu gminnym. Podział odpowiedzialności prawnej i finansowej między różnymi szczeblami rządowymi doprowadził do niespójnego wdrażania usług między szczeblem federalnym, krajowym i gminnym, przy niewystarczającej koordynacji i współpracy na wszystkich szczeblach administracji. Zwiększenie stopnia standaryzacji usług cyfrowych w celu ułatwienia ponownego wykorzystywania oraz dalsze wytyczne ze strony rządu federalnego będą miały kluczowe znaczenie dla przyspieszenia wprowadzania usług i umożliwienia obywatelom korzystania z tych usług w całym kraju.

(31) Niemcy nadal czynią znaczne postępy we wdrażaniu światłowodowych połączeń szerokopasmowych (FTTP), ale ogólny poziom zasięgu w tym kraju (36,8 %) pozostał w 2024 r. drugim najniższym w UE. Poziom zasięgu światłowodowego (33,9 % gospodarstw domowych) i poziom połączeń z siecią o bardzo dużej przepustowości (45,2 %) były nadal niskie na obszarach wiejskich. Te luki w zasięgu osłabiają konkurencyjność i wzrost wydajności, zwłaszcza w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Dla szybszego zwiększania zasięgu światłowodowego niezwykle istotna jest poprawa warunków ramowych realizacji, na przykład przez zwiększenie zdolności w zakresie planowania i wdrażania w sektorze publicznym. Aby osiągnąć cele dotyczące sieci, Niemcy mogą usprawnić procedury administracyjne związane ze składaniem wniosków i wydawaniem zezwoleń, a także działać na rzecz normalizacji alternatywnych, mniej czasochłonnych technik instalacyjnych.

(32) Inwestycje mieszkaniowe w Niemczech spadły w 2024 r. czwarty rok z rzędu, co doprowadziło do niedoboru szacowanego na 600 000 mieszkań. Niedobór mieszkań pogłębia wyzwania związane z przystępnością cenową i wywołuje skutki makroekonomiczne, ponieważ utrudnia mobilność pracowników. Sprostanie temu wyzwaniu wymaga innowacji w budownictwie, uproszczenia przepisów, lepszego planowania użytkowania gruntów i lepszych połączeń transportowych. Zbyt rygorystyczne kontrole wysokości czynszów mogą zniechęcać do bardzo potrzebnych inwestycji prywatnych.

(33) Niemcy nadal czynią postępy w transformacji energetycznej, w szczególności poprzez zwiększanie produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych i dywersyfikację dostaw gazu. Paliwa kopalne nadal stanowią jednak znaczną część koszyka energetycznego. Aby osiągnąć swoje cele klimatyczne, Niemcy powinny jeszcze bardziej przyspieszyć stopniowe wycofywanie paliw kopalnych we wszystkich sektorach, w szczególności w sektorze mieszkaniowym i transportowym, a jednocześnie wspierać racjonalne pod względem kosztów wprowadzanie energii ze źródeł odnawialnych.

(34) Pomimo poczynionych postępów nadal istnieją wyzwania strukturalne związane z efektywnym włączaniem nowych ilości energii ze źródeł odnawialnych do systemu elektroenergetycznego. Przeciążenie sieci spowodowane brakiem dopasowania geograficznego między ośrodkami wytwarzania energii odnawialnej a ośrodkami popytu ogranicza pełne wykorzystanie energii odnawialnej i podnosi koszty systemu. Niemcy kontynuują prace nad rozbudową sieci przesyłowej, ale postępy powinny przyspieszyć, aby zapewnić co najmniej 70 % technicznej transgranicznej zdolności przesyłowej dostępnej do obrotu. Pomimo niedawnych wysiłków w tym zakresie wyższe opłaty sieciowe w regionach bogatych w odnawialne źródła energii zniechęcają do lokowania przemysłu w pobliżu zakładów wytwarzania energii. Niemcy podjęły działania w ramach RRP i środków krajowych w celu przyspieszenia wydawania pozwoleń i wsparcia rozwiązań w zakresie elastyczności. Korzystne byłoby jednak zwiększenie zakresu, ambicji i tempa działań na rzecz rozbudowy i cyfryzacji sieci elektroenergetycznej.

(35) Emisje z sektora mieszkalnictwa i sektora transportowego, które wchodzą w zakres unijnego rozporządzenia w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego, są nadal znaczne. Niemcy powinny przyspieszyć działania na rzecz dekarbonizacji tych sektorów, aby osiągnąć swoje cele klimatyczne i zwiększyć efektywność energetyczną. W sektorze budowlanym Niemcy rozszerzyły swoje środki regulacyjne i finansowe, ale konieczne są dalsze przekrojowe działania na rzecz efektywności energetycznej, w tym ograniczenie zużycia energii pierwotnej, aby osiągnąć cele na 2030 r. W sektorze transportowym obserwuje się wzrost popularności pojazdów elektrycznych o napędzie akumulatorowym, czemu sprzyjają dotacje i zachęty podatkowe. Postępy są jednak nadal niewystarczające, w szczególności w zakresie rozbudowy infrastruktury ładowania w miarę potrzeb. Inwestycje w modernizację i rozbudowę sieci kolejowej są również potrzebne w celu wsparcia przesunięcia międzygałęziowego z transportu drogowego na kolejowy, w szczególności transportu towarowego, w którym dominują przewozy drogowe. Pomimo prowadzonych działań finansowanych w ramach RRF i innych inicjatyw krajowych nadal występują znaczne opóźnienia w realizacji dużych projektów.

(36) Niedobory pracowników z odpowiednimi umiejętnościami stanowią istotne wąskie gardło dla wzrostu gospodarczego, produktywności oraz cyfrowej i zielonej transformacji. Na początku 2025 r. około jedna trzecia przedsiębiorstw zgłosiła, że zmaga się z problemem niedoboru siły roboczej, a wskaźnik wakatów utrzymuje się powyżej średniej unijnej. Chociaż wskaźnik zatrudnienia jest wysoki, średnia liczba przepracowanych godzin należy do najniższych w UE i nadal spada. Czynnikiem pogłębiającym problem niedoboru siły roboczej jest niedobór umiejętności. Na przykład jedynie nieco ponad połowa wszystkich dorosłych posiada co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe, czyli znacznie poniżej krajowego celu cyfrowej dekady wynoszącego 80 % do 2030 r. W związku z tym niedobory siły roboczej są szczególnie dotkliwe w sektorach opieki i IT, w sektorze budowlanym oraz w zawodach naukowych i technicznych. Niedobory siły roboczej wywierają również wpływ na sektory o kluczowym znaczeniu dla zielonej transformacji, takie jak zaopatrzenie w wodę, kanalizacja, gospodarowanie odpadami i energia. Ponadto istnieje niewykorzystany potencjał w zakresie przyciągania i zatrzymywania talentów, na przykład poprzez przyspieszenie procedur administracyjnych dotyczących migracji pracowników.

(37) Niskie i pogarszające się wyniki kształcenia, zwłaszcza w przypadku grup defaworyzowanych, oraz znaczna liczba osób wcześnie kończących naukę jeszcze dodatkowo pogłębiają problem niedoboru pracowników o odpowiednich umiejętnościach. Według Programu międzynarodowej oceny umiejętności uczniów OECD (PISA) w ciągu ostatnich dziesięciu lat odsetek uczniów osiągających dobre wyniki w nauce spadł, natomiast odsetek uczniów osiągających słabe wyniki wzrósł niemal dwukrotnie. Około 3 na 10 uczniów w Niemczech nie posiada minimalnego poziomu biegłości w zakresie matematyki, a 1 na 4 - w czytaniu ze zrozumieniem i naukach przyrodniczych. Wpływ pochodzenia społecznoekonomicznego i migracyjnego na wyniki edukacyjne wzrósł od czasu opublikowania wyników badania PISA w 2018 r.

(38) Wzmocnienie wysokiej jakości wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem oraz całodziennych szkół mogłoby umożliwić pełnoetatowe zatrudnienie opiekunów, często kobiet, a także promować równe szanse dla wszystkich dzieci. Połowa wszystkich zatrudnionych kobiet pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy, co stanowi jeden z najwyższych poziomów w UE. Opieka nad dziećmi i starszymi krewnymi jest częstą przyczyną podejmowania pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy, częściowo z powodu braku dostępu do wysokiej jakości, elastycznej wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem oraz całodziennych szkół. Dostęp do wysokiej jakości wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem oraz całodziennych szkół może również pomóc w łagodzeniu niedogodności wynikających ze statusu społecznoekonomicznego i braków językowych. Obecnie dzieci z zamożniejszych gospodarstw domowych zapisywane są do placówek wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem prawie dwa razy częściej niż ich mniej zamożni rówieśnicy.

(39) W kontekście bliskich powiązań między gospodarkami państw członkowskich należących do strefy euro i ich wspólnego wkładu w funkcjonowanie unii gospodarczej i walutowej Rada zaleciła w 2025 r. państwom członkowskim będącym członkami strefy euro podjęcie działań, w tym poprzez ich plany odbudowy i zwiększania odporności, w celu wdrożenia zalecenia dla strefy euro na 2025 r. W przypadku Niemiec zalecenia 1, 2, 3, 4 i 5 mają pomóc we wdrożeniu pierwszego zalecenia dla strefy euro, które dotyczy konkurencyjności, zalecenia 1, 3, 4 i 5 - we wdrożeniu drugiego zalecenia dla strefy euro, które dotyczy odporności, a zalecenie 1 ma pomóc we wdrożeniu trzeciego zalecenia dla strefy euro, które dotyczy stabilności makroekonomicznej i finansowej, określonych w zaleceniu na 2025 r.,

NINIEJSZYM ZALECA Niemcom podjęcie w latach 2025 i 2026 działań mających na celu:

1. Zwiększenie ogólnych wydatków na obronę i bezpieczeństwo i wzmocnienie ogólnej gotowości obronnej, przy zapewnieniu stabilności długu zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej z dnia 6 marca 2025 r. Przedłożenie średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego do końca lipca 2025 r., zgodnie z harmonogramem. Ograniczenie - zgodnie z wymogami zreformowanego paktu stabilności i wzrostu - wzrostu wydatków netto w 2025 r. i 2026 r. do wskaźnika umożliwiającego zapewnienie, aby dług sektora instytucji rządowych i samorządowych wykazywał prawdopodobną tendencję spadkową w średnim okresie, oraz utrzymanie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej określonej w Traktacie wartości odniesienia wynoszącej 3 % PKB, przy jednoczesnym wykorzystaniu, w ramach krajowej klauzuli wyjścia, możliwości zwiększonych wydatków na obronę. Zwiększenie inwestycji publicznych przez podjęcie problemu wąskich gardeł w planowaniu i realizacji na wszystkich szczeblach administracji rządowej. Poprawę jakości finansów publicznych dzięki ograniczeniu transferów z budżetu federalnego do systemu emerytalnego oraz przeglądowi efektywności wydatków publicznych. Ochronę długoterminowej stabilności systemu emerytalnego, przy jednoczesnym utrzymaniu adekwatności świadczeń emerytalnych, w tym poprzez promowanie dłuższego życia zawodowego i ograniczenie zachęt do wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. Poprawę struktury podatkowej w celu wspierania inkluzywnego wzrostu i zrównoważonej konkurencyjności, w tym przez ograniczenie czynników zniechęcających do zwiększania liczby przepracowywanych godzin, w szczególności w odniesieniu do drugich żywicieli rodziny.

2. Zapewnienie skutecznej realizacji planu odbudowy i zwiększania odporności, w tym rozdziału REPowerEU, z uwagi na terminy na dokończenie reform i inwestycji mające zastosowanie na mocy rozporządzenia (UE) 2021/241. Przyspieszenie wdrażania programów polityki spójności (EFRR, FST i EFS+), w stosownych przypadkach z wykorzystaniem możliwości wynikających z przeglądu śródokresowego. Optymalne wykorzystanie unijnych instrumentów, w tym możliwości poprawy konkurencyjności, jakie oferują Program InvestEU i Platforma na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy.

3. Pobudzanie innowacji poprzez ułatwianie komercjalizacji badań naukowych i zwiększenie finansowania publicznego innowacji transformacyjnych. Ułatwienie dywersyfikacji gospodarki i rotacji przedsiębiorstw oraz pobudzenie inwestycji prywatnych poprzez wspieranie przedsiębiorczości, poprawę dostępu do finansowania dla przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scale-up, uproszczenie przepisów i zmniejszenie obciążeń administracyjnych. Przyspieszenie cyfryzacji administracji publicznej, w tym przez zwiększenie geograficznego zasięgu cyfrowych usług publicznych i ułatwienie współpracy między szczeblami rządowymi. Przyspieszenie wdrażania sieci komunikacji cyfrowej o bardzo dużej przepustowości, również z udziałem sektora prywatnego. Poprawę warunków inwestycji mieszkaniowych przez uproszczenie przepisów i procedur, przegląd prawa najmu i udostępnienie dodatkowych terenów budowlanych, przy jednoczesnym dążeniu do podjęcia problemów związanych z przystępnością cenową mieszkań.

4. Dalsze zmniejszenie ogólnego stopnia zależności od paliw kopalnych i ułatwienie rozwoju energii ze źródeł odnawialnych. Ukierunkowanie inwestycji na wydajne i zintegrowane systemy energetyczne, w tym przez modernizację sieci elektroenergetycznej, zapewnienie racjonalnej pod względem kosztów rozbudowy i elastyczności w celu wspierania integracji energii ze źródeł odnawialnych oraz dostosowania się do wahań popytu i podaży, aby zaspokajać zwiększone potrzeby w zakresie bilansowania. Przyspieszenie procesu dekarbonizacji sektora budowlanego i sektora transportowego, w tym przez renowację sieci kolejowej.

5. Zwiększenie podaży pracy i podjęcie problemu niedoboru wykwalifikowanych pracowników, w szczególności poprzez zwiększenie liczby przepracowywanych godzin, podniesienie umiejętności podstawowych, ekologicznych i cyfrowych oraz skuteczniejsze przyciąganie i zatrzymywanie talentów z państw spoza UE. Poprawę wyników kształcenia, w tym przez promowanie doskonałości i zapewnianie ukierunkowanego wsparcia grupom defaworyzowanym. Poprawę dostępności i jakości wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem oraz całodziennych szkół w celu zachęcania opiekunów, często kobiet, do pracy, a także promowanie równych szans dla wszystkich dzieci.

Sporządzono w Brukseli dnia 8 lipca 2025 r.

1 Dz.U. L, 2024/1263, 30.4.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/1263/oj.
2 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 25, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2011/1176/oj.
3 Wydatki netto zgodnie z definicją w art. 2 pkt 2 rozporządzenia (UE) 2024/1263: "wydatki netto" oznaczają wydatki publiczne po skorygowaniu o: (i) wydatki z tytułu odsetek, (ii) działania dyskrecjonalne po stronie dochodów, (iii) wydatki na programy unijne w pełni kompensowane dochodami z funduszy unijnych, (iv) krajowe wydatki na współfinansowanie programów finansowanych przez Unię, (v) cykliczne elementy wydatków na zasiłki dla bezrobotnych oraz (vi) działania jednorazowe i inne działania tymczasowe.
4 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Dz.U. L 57 z 18.2.2021, s. 17, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2021/241/oj).
5 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/435 z dnia 27 lutego 2023 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) 2021/241 w odniesieniu do rozdziałów REPowerEU w planach odbudowy i zwiększania odporności oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1303/2013, (UE) 2021/1060 i (UE) 2021/1755 oraz dyrektywy 2003/87/WE (Dz.U. L 63 z 28.2.2023, s. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2023/435/oj).
6 Decyzja wykonawcza Rady z dnia 13 lipca 2021 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Niemiec (ST 10158/2021).
7 Decyzja wykonawcza Rady z dnia 9 lipca 2024 r. zmieniająca decyzję wykonawczą z dnia 13 lipca 2021 r. w sprawie zatwierdzenia oceny planu odbudowy i zwiększania odporności Niemiec (ST 11674/2024).
8 Zalecenie Rady z dnia 13 maja 2025 r. w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro (Dz.U. C, C/2025/2782, 22.5.2025, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2025/2782/oj).
9 SWD(2025) 69 final.
10 Roczne sprawozdania z postępów za 2025 r. są dostępne na stronie: https://economy-finance.ec.europa.eu/economic-and-fiscal- governance/stability-and-growth-pact/preventive-arm/annual-progress-reports_en.
11 Eurostat-Euro Indicators [Wskaźniki dotyczące euro, Eurostat], 22.4.2025 r.
12 Kurs polityki fiskalnej jest zdefiniowany jako miara rocznej zmiany sytuacji budżetowej sektora instytucji rządowych i samorządowych. Służy on do oceny impulsu dla gospodarki wynikającego z polityk fiskalnych, zarówno tych finansowanych ze środków krajowych, jak i z budżetu UE. Miernikiem kursu polityki fiskalnej jest różnica między (i) potencjalnym wzrostem w perspektywie średnioterminowej a (ii) zmianą poziomu wydatków pierwotnych po skorygowaniu o działania dyskrecjonalne po stronie dochodów oraz z uwzględnieniem wydatków finansowanych z bezzwrotnego wsparcia (dotacji) w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz innych funduszy unijnych.
13 W rocznym sprawozdaniu z postępów nie uwzględnia się inflacji mierzonej zharmonizowanym indeksem cen konsumpcyjnych (HICP).
14 Eurostat, wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych według klasyfikacji funkcji sektora instytucji rządowych i samorządowych (COFOG). Ze względu na różnice metodyczne między definicjami stosowanymi przez COFOG i NATO wydatki oparte na definicji COFOG mogą różnić się od wydatków opartych na definicji NATO.
15 Wniosek dotyczący ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniającego rozporządzenia (UE) 2021/1058 i (UE) 2021/1056 w odniesieniu do środków szczególnych mających na celu sprostanie strategicznym wyzwaniom w kontekście przeglądu śródokresowego - COM(2025) 123 final.
16 "Businesses" attitudes towards corruption in the EU' [Postrzeganie korupcji przez przedsiębiorstwa w UE], badanie Eurobarometr Flash (kwiecień 2024 r.).

Zmiany w prawie

Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2025.3979

Rodzaj: Zalecenie
Tytuł: Zalecenie Rady z dnia 8 lipca 2025 r. w sprawie polityki gospodarczej, polityki społecznej, polityki zatrudnienia, polityki strukturalnej i polityki budżetowej Niemiec
Data aktu: 08/07/2025
Data ogłoszenia: 20/08/2025