- uwzględniając art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),
- uwzględniając art. 9, 121, 148 i 149 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
- uwzględniając Europejski filar praw socjalnych proklamowany i podpisany przez Radę, Parlament i Komisję 17 listopada 2017 r.,
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 4 marca 2021 r. pt. "Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych" (COM(2021)0102) oraz proponowane w nim główne cele na 2030 r. dotyczące zatrudnienia, umiejętności i ograniczania ubóstwa,
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 17 grudnia 2024 r. pt. "Europejski semestr 2025 - pakiet jesienny" (COM(2024)0700),
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 26 listopada 2024 r. pt. "Europejski semestr 2025: urzeczywistnienie nowych ram zarządzania gospodarczego" (COM(2024)0705),
- uwzględniając wniosek Komisji z dnia 17 grudnia 2024 r. w sprawie wspólnego sprawozdania Komisji i Rady o zatrudnieniu (COM(2024)0701),
- uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 17 grudnia 2024 r. dotyczące zalecenia Rady w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro (COM(2024)0704),
- uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 17 grudnia 2024 r. pt. "Sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania na 2025 r." (COM(2024)0702),
- uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 26 listopada 2024 r. pt. "Fiscal statistical tables providing relevant background data for the assessment of the 2025 draft budgetary plans" [Fiskalne tabele statystyczne zawierające istotne dane ogólne na potrzeby oceny projektów planów budżetowych na 2025 r.] (SWD(2024)0950),
- uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 17 grudnia 2024 r. w sprawie zmian tabeli wskaźników do celów procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej w kontekście regularnego przeglądu (SWD(2024)0702),
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 października 2024 r. w sprawie stanowiska Rady dotyczącego projektu budżetu korygującego Unii Europejskiej nr 4/2024 na rok budżetowy 2024 - aktualizacja dochodów (zasoby własne) i dostosowania w odniesieniu do niektórych agencji zdecentralizowanych 1 ,
- uwzględniając raport Maria Draghiego z dnia 9 września 2024 r. pt. "The future of European competitiveness" [Przyszłość europejskiej konkurencyjności],
- uwzględniając raport Enrica Letty z kwietnia 2024 r. na temat przyszłości jednolitego rynku 2 ,
- uwzględniając deklarację z La Hulpe w sprawie przyszłości Europejskiego filaru praw socjalnych podpisaną przez Parlament, Komisję, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Radę 16 kwietnia 2024 r.,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/955 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ustanowienia Społecznego Funduszu Klimatycznego i zmieniające rozporządzenie (UE) 2021/1060 3 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1263 z dnia 29 kwietnia 2024 r. w sprawie skutecznej koordynacji polityk gospodarczych i w sprawie wielostronnego nadzoru budżetowego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 4 , w szczególności art. 3, 4, 13 i 27,
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 17 stycznia 2023 r. pt. "Wykorzystanie potencjału talentów w regionach Europy" (COM(2023)0032),
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 marca 2024 r. pt. "Niedobory pracowników i umiejętności w UE: plan działania" (COM(2024)0131),
- uwzględniając europejski program na rzecz umiejętności z 2020 r.,
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 7 września 2022 r. w sprawie europejskiej strategii w dziedzinie opieki (COM(2022)0440),
- uwzględniając zalecenie Rady w sprawie dostępu do przystępnej cenowo i dobrej jakościowo opieki długoterminowej 5 ,
- uwzględniając tablicę wskaźników społecznych UE oraz jej wskaźniki główne i dodatkowe,
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2021 r. pt. "Unia równości: strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030" (COM(2021)0101),
- uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 19 września 2024 r. pt. "Employment and Social Developments in Europe (ESDE): upward social convergence in the EU and the role of social investment" [Zatrudnienie i kwestie społeczne w Europie: pozytywna konwergencja społeczna w UE i rola inwestycji społecznych],
- uwzględniając decyzję Rady w sprawie wytycznych dotyczących zatrudnienia, przyjętą przez Radę ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów 2 grudnia 2024 r., w której ustanawia się priorytety w zakresie zatrudnienia i priorytety społeczne dostosowane do zasad Europejskiego filaru praw socjalnych,
- uwzględniając Deklarację trójstronną na rzecz prężnego europejskiego dialogu społecznego oraz przyszły pakt na rzecz dialogu społecznego,
- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej 6 (dyrektywa o płacach minimalnych),
- uwzględniając Europejską kartę społeczną, o której mowa w preambule Europejskiego filaru praw socjalnych,
- uwzględniając unijne ramy strategiczne na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów na lata 2020-2030,
- uwzględniając cele zrównoważonego rozwoju (CZR) Organizacji Narodów Zjednoczonych,
- uwzględniając strategię na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020-2025,
- uwzględniając unijny plan działania przeciwko rasizmowi na lata 2020-2025,
- uwzględniając strategię na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020-2025,
- uwzględniając art. 55 Regulaminu,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A10-0023/2025),
A. mając na uwadze, że poczyniono postępy w realizacji celów UE w dziedzinie zatrudnienia, mianowicie w zakresie celu, zgodnie z którym do 2030 r. co najmniej 78 % osób w wieku 20-64 lat powinno mieć zatrudnienie, pomimo niepewności spowodowanej rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie i skutków wysokiej inflacji; mając na uwadze, że zgodnie z jesienną prognozą gospodarczą Komisji na 2025 r. wskaźnik zatrudnienia w UE osiągnął poziom 75,3 %; mając na uwadze, że w 2023 r. wzrost zatrudnienia w UE utrzymywał się na wysokim poziomie; mając na uwadze, że w dwóch trzecich państw członkowskich wzrost zatrudnienia w 2023 r. był na dobrej drodze do osiągnięcia krajowego celu na 2030 r.; mając jednak na uwadze, że nadal istnieją poważne wyzwania, takie jak wysoka stopa bezrobocia w niektórych państwach członkowskich, zwłaszcza wśród osób młodych i osób z niepełnosprawnościami, a także znaczne nierówności między sektorami i regionami, co może negatywnie wpłynąć na spójność społeczną i dobrobyt obywateli Europy w perspektywie długoterminowej;
B. mając na uwadze, że w ramach europejskiego semestru połączono ze sobą różne instrumenty, które tworzą zintegrowane ramy wielostronnej koordynacji i nadzoru polityki gospodarczej, polityki zatrudnienia i polityki społecznej w UE, i że musi się on stać kluczowym narzędziem wspierania pozytywnej konwergencji społecznej; mając na uwadze, że ramy konwergencji społecznej to kluczowe narzędzie oceny wyzwań społecznych i pozytywnej konwergencji w europejskim semestrze oraz monitorowania dysproporcji społecznych w państwach członkowskich, które pozwalają sprostać wyzwaniom zidentyfikowanym we wspólnym sprawozdaniu o zatrudnieniu (JER);
C. mając na uwadze, że Unia przyjęła cel, zgodnie z którym do 2030 r. liczba osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym ma zmniejszyć się o co najmniej 15 mln w porównaniu z 2019 r., w tym o co najmniej 5 mln dzieci; mając na uwadze, że w prawie połowie państw członkowskich tendencja ta zmierza w przeciwnym kierunku; mając na uwadze, że co czwarte dziecko w Unii Europejskiej jest nadal zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym; mając na uwadze, że obecna tendencja nie umożliwi osiągnięcia celu w 2030 r.; mając na uwadze, że nie należy postrzegać wydatków publicznych na dzieci i młodzież wyłącznie jako wydatki socjalne, lecz jako inwestycję w przyszłość; mając na uwadze, że promowanie silnego i trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu może się udać tylko wtedy, gdy następne pokolenie będzie w stanie rozwinąć swój pełny potencjał edukacyjny, aby przygotować się na zmiany na rynku pracy; mając na uwadze, że aby osiągnąć cele barcelońskie na 2030 r. w zakresie wczesnej edukacji i opieki nad dziećmi, UE powinna zainwestować dodatkowe 11 mld EUR rocznie 7 ;
D. mając na uwadze, że mimo minimalnego zmniejszenia liczby osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w UE w 2023 r. co piąta osoba nadal boryka się z tym problemem, przy czym występują znaczne dysproporcje w przypadku dzieci, osób młodych i starszych, osób z niepełnosprawnościami, osób LGBTI, osób urodzonych poza UE i społeczności romskich;
E. mając na uwadze, że obserwuje się znaczące dysproporcje wśród dzieci pochodzących z mniejszości etnicznych lub ze środowisk migracyjnych oraz dzieci z niepełnosprawnościami; mając na uwadze, że 83 % dzieci romskich mieszkało w gospodarstwach domowych zagrożonych ubóstwem; mając na uwadze, że obecnie wykorzystywane zasoby unijne i krajowe w żadnym razie nie wystarczają, aby sprostać wyzwaniu, jakim jest ubóstwo dzieci w UE, w związku z czym podstawowe znaczenie mają specjalny instrument finansowania europejskiej gwarancji dla dzieci oraz synergie z innymi funduszami europejskimi i krajowymi;
F. mając na uwadze, że Europejski filar praw socjalnych powinien być busolą dla polityki społecznej i gospodarczej UE, a Komisja powinna monitorować postępy za pomocą tablicy wskaźników społecznych i ram konwergencji społecznej;
G. mając na uwadze, że niska jakość zatrudnienia osób samozatrudnionych jest nieproporcjonalnie rozpowszechniona, podczas gdy wskaźnik samozatrudnienia spada, w tym wśród ludzi młodych;
H. mając na uwadze, że 1,4 mln osób w UE przebywa w instytucjach pomocy społecznej; mając na uwadze, że osoby przebywające w takich instytucjach są odizolowane i nie mają wystarczającej kontroli nad swoim życiem i decyzjami, które ich dotyczą; mając na uwadze, że choć Unia Europejska od dawna angażuje się w proces deinstytu- cjonalizacji, nadal potrzebne są działania zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym, aby umożliwić grupom szczególnie wrażliwym samodzielne życie w środowisku społecznym;
I. mając na uwadze, że wyzwania demograficzne, w tym starzenie się społeczeństwa, niski współczynnik urodzeń i wyludnianie się obszarów wiejskich, skąd zwłaszcza młodzież przenosi się do miast, głęboko wpływają na dynamikę gospodarczą i atrakcyjność regionów UE, rynki pracy, a w konsekwencji na stabilność systemów opieki społecznej, a także jeszcze bardziej pogłębiają dysproporcje regionalne w UE, a tym samym stanowią wyzwanie strukturalne dla gospodarki UE; mając na uwadze, że jak podkreślono w raporcie Draghiego, trwały wzrost gospodarczy i konkurencyjność w Europie zależą w dużej mierze od dostosowania systemów kształcenia i szkolenia do zmieniających się potrzeb w zakresie umiejętności, od nadania priorytetu edukacji dorosłych oraz kształceniu i szkoleniu zawodowemu, integracji ludności aktywnej zawodowo na rynku pracy oraz od solidnego systemu ochrony socjalnej;
J. mając na uwadze, że 70 % pracowników w Europie ma dobrej jakości zatrudnienie, 30 % ma wymagającą pracę, gdzie wymagania są większe niż dostępne zasoby, co prowadzi do ogólnie niskiej jakości zatrudnienia; mając na uwadze, że w wielu zawodach dotkniętych utrzymującymi się niedoborami siły roboczej udział niskiej jakości zatrudnienia przekracza 30 %;
K. mając na uwadze, że w raporcie Letty stwierdzono, że spada współczynnik urodzeń i podkreślono, jak ważne jest wsparcie dla rodzin jako element strategii wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu zgodnie z Europejskim filarem praw socjalnych; mając na uwadze, że w raporcie zauważono, że swobodny przepływ osób pozostaje najsłabiej rozwiniętą z czterech swobód, i postulowano zmniejszenie barier w wewnątrzunijnej mobilności zawodowej przy jednoczesnym zajęciu się społecznymi, gospodarczymi i politycznymi wyzwaniami stojącymi przed wysyłającymi państwami członkowskimi i ich regionami znajdującymi się w najtrudniejszej sytuacji, a także zagwarantowanie prawa do pobytu; mając na uwadze, że istnieje potrzeba promowania polityki sprzyjającej rodzinie i równowadze między życiem zawodowym a prywatnym, zapewniającej dostęp do profesjonalnej opieki, a także wysokiej jakości edukacji publicznej, urlopów ze względów rodzinnych i elastycznych warunków pracy zgodnie z europejską strategią w dziedzinie opieki;
L. mając na uwadze, że inflacja zwiększyła obciążenia ekonomiczne gospodarstw domowych, szczególnie negatywnie wpływając na grupy znajdujące się w trudnej sytuacji, jak osoby samotnie wychowujące dzieci, rodziny wielodzietne, osoby starsze lub osoby z niepełnosprawnościami, a wydatki mieszkaniowe i ubóstwo energetyczne pozostają głównymi problemami; mając na uwadze coraz bardziej rosnącą nieprzystępność cenową mieszkań dla osób w gospodarstwach domowych, w których wydatki mieszkaniowe stanowią 40 % ich całkowitego dochodu do dyspozycji; mając na uwadze, że inwestycje w usługi społeczne, podaż mieszkań - w tym mieszkań socjalnych - oraz strategie polityczne ułatwiające dostęp do mieszkań i zwiększające ich przystępność cenową odgrywają kluczową rolę w ograniczaniu ubóstwa wśród gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji;
M. mając na uwadze, że unijne mikro- oraz małe i średnie przedsiębiorstwa stoją przed szczególnymi wyzwaniami, takimi jak konkurencja z podmiotami z państw trzecich, utrzymanie poziomu produkcji przy coraz wyższych kosztach energii oraz znalezienie pracowników o odpowiednich kwalifikacjach niezbędnych w czasie transformacji ekologicznej i cyfrowej; mając na uwadze, że potrzebują one wsparcia finansowego i technicznego, aby spełnić wymogi regulacyjne i skorzystać z możliwości oferowanych przez podwójną transformację;
N. mając na uwadze, że niedobory siły roboczej i kwalifikacji nadal stanowią problem na wszystkich szczeblach i są zgłaszane przez przedsiębiorstwa różnej wielkości i niezależnie od sektora; mając na uwadze, że niedobory siły roboczej i kwalifikacji nadal stanowią problem na wszystkich szczeblach i że pogłębia je brak kandydatów na kluczowe stanowiska w tak ważnych sektorach jak edukacja, zdrowie, transport, nauka, technologia, inżynieria i budownictwo, zwłaszcza na obszarach, które się wyludniają; mając na uwadze, że niedobory mogą wynikać z szeregu czynników, takich jak trudne warunki pracy, nieatrakcyjne wynagrodzenia, zapotrzebowanie na nowe zestawy umiejętności i niedobór odpowiednich szkoleń, brak usług publicznych, bariery w dostępie do szkolnictwa średniego i wyższego oraz nieuznawanie kwalifikacji i dyplomów;
O. mając na uwadze, że Unia przyjęła cel, zgodnie z którym do 2030 r. co najmniej 60 % dorosłych powinno co roku uczestniczyć w szkoleniach; mając na uwadze, że państwa członkowskie zobowiązały się do realizacji celów krajowych, aby osiągnąć ten cel główny, oraz mając na uwadze, że większość państw członkowskich poniosła porażkę w dążeniu do realizacji celów krajowych; mając na uwadze, że konieczne są dalsze starania, aby zaoferować wysokiej jakości szkolenia i dostęp do nich, tak aby promować uczenie się przez całe życie; mając na uwadze, że programy podnoszenia i zmiany kwalifikacji oraz programy szkoleniowe muszą być powszechnie dostępne, w tym pracownikom z niepełnosprawnościami, oraz powinny być ponadto dostosowane do potrzeb i możliwości pracowników;
P. mając na uwadze, że w 2022 r. w Programie międzynarodowej oceny umiejętności uczniów (PISA) średni wynik w OECD w zakresie umiejętności podstawowych (czytanie, matematyka i nauki przyrodnicze) 15-latków spadł o 10 punktów w porównaniu z poprzednią edycją w 2018 r.; mając na uwadze, że słabe wyniki w nauce są powszechne wśród osób uczących się znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, co wskazuje na pogłębianie się nierówności edukacyjnych; mając na uwadze, że to niepokojące pogorszenie wymaga reform i inwestycji w dziedzinie kształcenia i szkolenia;
Q. mając na uwadze, że zdolność UE do radzenia sobie z przyszłymi wstrząsami, kryzysami i polikryzysami w trakcie transformacji demograficznej, cyfrowej i ekologicznej będzie w dużym stopniu zależeć od warunków, w których pracownicy o krytycznym znaczeniu będą wykonywać swoją pracę; mając na uwadze, że zaradzenie niedoborom i zatrzymanie talentów wymaga godnych warunków pracy, dostępu do systemów ochrony socjalnej i możliwości rozwoju umiejętności dostosowanych do potrzeb; mając na uwadze, że rozwiązanie problemu niedoboru kwalifikacji ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia transformacji cyfrowej i ekologicznej, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz zwiększenia konkurencyjności UE;
R. mając na uwadze, jak ważne jest propagowanie mobilności w UE i przyciągnięcie wykwalifikowanych pracowników z państw trzecich, z poszanowaniem i egzekwowaniem praw pracowniczych i socjalnych oraz kierowanie obywateli państw trzecich trafiających do UE legalnie do zawodów, w których występują niedobory, przy wsparciu skutecznej polityki integracyjnej i zapewnieniu pełnej komplementarności z potencjałem talentów wewnątrz Unii;
S. mając na uwadze, że luki płacowe między kobietami a mężczyznami pozostają znaczne w większości państw członkowskich UE, a także mając na uwadze, że obowiązki opiekuńcze nadal ograniczają kobiety, zmuszając je do pracy w niepełnym wymiarze lub prowadząc do ich wykluczenia z rynku pracy, co skutkuje większą luką w zatrudnieniu między kobietami a mężczyznami;
T. mając na uwadze, że w JER położono nacisk na prawo do bycia offline, w szczególności w kontekście telepracy, uznając kluczową rolę tego prawa w zapewnianiu równowagi między życiem zawodowym a prywatnym w kontekście coraz większej cyfryzacji i coraz częstszej pracy zdalnej;
U. mając na uwadze, że w 2024 r. uwidoczniły się wyzwania stojące przed kilkoma sektorami, takimi jak motoryzacja i branże energochłonne, a niektóre przedsiębiorstwa ogłosiły restrukturyzację na dużą skalę;
V. mając na uwadze, że istnieją rozbieżności w usługach społecznych, w tym w zakresie opieki długoterminowej, ochrony dzieci, wsparcia dla ofiar przemocy domowej i pomocy dla osób w kryzysie bezdomności, które to rozbieżności należy uwzględnić w europejskim semestrze;
W. mając na uwadze, że obecnie nie gromadzi się w Unii regularnie danych na temat inwestycji w usługi społeczne i ich zasięgu; mając na uwadze, że gromadzenie takich danych ma kluczowe znaczenie dla empirycznej analizy krajowych polityk społecznych w kontekście europejskiego semestru; mając na uwadze, że problem należy rozwiązać za pomocą wspólnie uzgodnionych kryteriów i norm gromadzenia danych dotyczących inwestycji w usługi społeczne i ich zasięgu w państwach członkowskich; mając na uwadze, że indeks usług społecznych Europejskiej Sieci Społecznej jest przykładem tego, jak gromadzenie danych może wnieść wkład w analizę w kontekście europejskiego semestru;
X. mając na uwadze, że kryzys wymiany pokoleń, zmiany demograficzne i brak dostatecznych inwestycji w usługi publiczne doprowadziły do wzrostu zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym, na które narażone są zwłaszcza dzieci i osoby starsze, gospodarstwa domowe osób samotnie wychowujących dzieci i rodziny wielodzietne, pracujący biedni, osoby z niepełnosprawnościami i osoby ze środowisk marginalizowanych; mając na uwadze, że ambitna strategia UE na rzecz walki z ubóstwem będzie miała zasadnicze znaczenie dla odwrócenia tej tendencji i zapewnienia reakcji na wielowymiarowe zjawisko, jakim jest ubóstwo;
Y. mając na uwadze, że badania Eurofoundu pokazują, że liczba samobójstw rośnie od 2021 r., choć wcześniej przez dekady spadała; mając na uwadze, że należy zrobić więcej, aby zaradzić problemom ze zdrowiem psychicznym związanym z warunkami pracy i życia (szczególnie w kwestii włączenia społecznego), a także poprawić dostęp do wsparcia dla osób w złym stanie psychicznym;
Z. mając na uwadze, że w UE-27 w 2021 r. doszło do ponad 3,3 tys. wypadków śmiertelnych i prawie 3 mln wypadków bez skutku śmiertelnego; mając na uwadze, że ponad 200 tys. pracowników umiera każdego roku z powodu chorób zawodowych; mając na uwadze, że powyższe dane nie uwzględniają wszystkich wypadków przy pracy osób nierejestrowanych, w związku z czym przypuszczalnie liczby mogą być znacznie wyższe od oficjalnych; mając na uwadze, że według Eurofoundu w 2017 r. 20 % miejsc pracy w Europie było niskiej jakości i stwarzało większe ryzyko dla zdrowia fizycznego lub psychicznego pracowników; mając na uwadze, że 14 % pracowników było narażonych na wysoki poziom ryzyka psychospołecznego; mając na uwadze, że 23 % europejskich pracowników uważa, że ich bezpieczeństwo lub zdrowie jest zagrożone z powodu pracy;
AA. mając na uwadze wyniki badania Eurobarometru z kwietnia 2024 r., w których podkreślono, że 88 % obywateli Unii uważa Europę socjalną za ważną dla nich osobiście; mając na uwadze, że potwierdziło się to w unijnym badaniu po wyborach z 2024 r., w którym Europejczycy jako główne tematy, które zmotywowały ich do udziału w wyborach, wskazali rosnące ceny i koszty utrzymania (42 %) oraz sytuację gospodarczą (41 %);
AB. mając na uwadze, że zgodnie z art. 3 TUE postęp społeczny w UE jest jednym z celów społecznej gospodarki rynkowej o wysokiej konkurencyjności, podobnie jak pełne zatrudnienie, wysoki poziom ochrony i poprawa jakości środowiska; mając na uwadze, że w art. 3 TUE stwierdzono także, że UE "[z]walcza wykluczenie społeczne i dyskryminację oraz wspiera sprawiedliwość społeczną i ochronę socjalną, równość kobiet i mężczyzn, solidarność między pokoleniami i ochronę praw dziecka";
AC. mając na uwadze, że nowe ramy zarządzania gospodarczego UE weszły w życie w kwietniu 2024 r. i mają na celu promowanie trwałego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, a także zapewnienie większej przestrzeni na inwestycje społeczne i realizację celów Europejskiego filaru praw socjalnych; mając na uwadze, że przegląd po raz pierwszy obejmuje ramy konwergencji społecznej jako zintegrowaną część europejskiego semestru;
AD. mając na uwadze, że zgodnie z nowymi ramami zarządzania gospodarczego UE wszystkie państwa członkowskie muszą uwzględnić reformy i inwestycje w swoich planach średniookresowych dotyczących wspólnych priorytetów UE i wyzwań określonych w zaleceniach dla poszczególnych krajów w kontekście europejskiego semestru; mając na uwadze, że wspólne priorytety UE obejmują odporność społeczną i gospodarczą, w tym Europejski filar praw socjalnych;
AE. mając na uwadze, że oczekuje się, że inwestycje publiczne wzrosną w 2025 r. w prawie wszystkich państwach członkowskich, przy znacznym wkładzie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) będącego częścią NextGenerationEU oraz funduszy UE, i przyczynią się do wydatków socjalnych, które stanowią około 25 % łącznych szacowanych wydatków w ramach RRF, zapewniając wzrost gospodarczy i odporność gospodarczą 8 ; mając na uwadze, że inwestycje społeczne i reformy w kluczowych obszarach mogą zwiększyć zatrudnienie, włączenie społeczne, konkurencyjność i wzrost gospodarczy 9 ; mając na uwadze, że partnerzy społeczni mają zasadnicze znaczenie w opracowywaniu i wdrażaniu strategii wspierających trwały wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, godną i wysokiej jakości pracę oraz sprawiedliwą transformację i muszą być zaangażowani na wszystkich szczeblach zarządzania zgodnie z TFUE;
AF. mając na uwadze, że według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) średnio w krajach OECD zawody najbardziej zagrożone automatyzacją reprezentują około 28 % zatrudnienia 10 ; mając na uwadze, że dialog społeczny i rokowania zbiorowe mają w takim kontekście kluczowe znaczenie dla partycypacyjnego podejścia do zarządzania zmianami wynikającymi z rozwoju technologicznego i dla rozwiązywania potencjalnych problemów, przy jednoczesnym wspieraniu adaptacji pracowników (w tym poprzez zapewnianie umiejętności); mając na uwadze, że cyfryzacja, robotyzacja, automatyzacja i sztuczna inteligencja (AI) muszą przynieść korzyści pracownikom i społeczeństwu przez poprawę warunków pracy i jakości życia, zapewnienie należytej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, stworzenie lepszych możliwości zatrudnienia oraz przyczynienie się do konwergencji społeczno-gospodarczej; mając na uwadze, że pracownicy i ich związki zawodowe odegrają kluczową rolę w przewidywaniu zagrożeń wynikających z tych wyzwań i ich pokonywaniu;
AG. mając na uwadze, że dialog społeczny i rokowania zbiorowe mają zasadnicze znaczenie dla unijnej konkurencyjności, wydajności pracy i spójności społecznej;
1. uważa, że Komisja i Rada powinny podwoić wysiłki w celu wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych zgodnie z planem działania z marca 2021 r. oraz deklaracją z La Hulpe, aby umożliwić osiągnięcie celów głównych na 2030 r.; wzywa Komisję do dopilnowania, aby w JER 2026 przeanalizowano wdrożenie wszystkich zasad Europejskiego filaru praw socjalnych zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2024/1263, oraz włączono do niego analizy społecznego wymiaru krajowych średniookresowych planów budżetowo-strukturalnych związanego z odpornością społeczną, w tym Europejskim filarem praw socjalnych; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje ogłoszenie nowego planu działania na rzecz wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych 11 na 2025 r. w celu nadania nowego impulsu postępowi społecznemu; z zadowoleniem stwierdza, że prawie wszystkie państwa członkowskie mają zwiększyć inwestycje publiczne w 2025 r., co jest niezbędne, aby zagwarantować dostęp do wysokiej jakości usług publicznych i osiągnąć cele Europejskiego filaru praw socjalnych; przypomina, że państwa członkowskie mogą uruchomić RRF w zakresie określonym w rozporządzeniu (UE) 2021/241 12 do 31 grudnia 2026 r. w sprawie strategii politycznych na rzecz zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz następnego pokolenia;
2. podkreśla znaczenie korzystania z tablicy wskaźników społecznych i ram konwergencji społecznej w celu identyfikacji zagrożeń i monitorowania postępów w zmniejszaniu nierówności, wzmacnianiu systemów ochrony socjalnej i propagowaniu dobrych warunków pracy oraz działań wspierających pracowników w radzeniu sobie z przemianami; podkreśla w związku z tym, że konieczne jest stworzenie zrównoważonej, sprawiedliwej i sprzyjającej włączeniu społecznemu Europy, w której prawa socjalne są w pełni chronione na tym samym poziomie co swobody gospodarcze; przypomina, że obywatele UE uznają Europę socjalną za jeden z priorytetów;
3. ubolewa nad brakiem danych i analiz dotyczących nierówności majątkowych i koncentracji bogactwa w UE, ponieważ jest to jeden z głównych czynników determinujących ubóstwo; wskazuje, że - jak wynika z Distributional Wealth Accounts, zbioru danych opracowanego przez Europejski System Banków Centralnych - w czwartym kwartale 2023 r. najbogatsze 10 % ludności posiadało aż 56 % całego majątku, podczas gdy najbiedniejsza połowa populacji posiadała zaledwie 5 %;
4. z zadowoleniem przyjmuje uwzględnienie w JER 2025 analizy pozytywnego wkładu CZR i europejskich strategii na rzecz równouprawnienia i wzywa Komisję do dopilnowania, by JER 2026 zawierało zarówno sekcję dotyczącą analizy postępów w realizacji CZR związanych z zatrudnieniem i polityką społeczną, jak i sekcję dotyczącą postępów w eliminowaniu dyskryminacji społecznej i w pracy zgodnie ze strategią na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020-2025, z unijnym planem działania przeciwko rasizmowi na lata 2020-2025, unijnymi ramami strategicznymi na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów na lata 2020-2030, strategią na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020-2025 oraz strategią na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030;
5. wzywa państwa członkowskie do wdrożenia zaktualizowanych wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia, z naciskiem na kształcenie i szkolenie dla wszystkich, nowe technologie takie jak AI, a także niedawne inicjatywy polityczne dotyczące pracy za pośrednictwem platform internetowych, przystępnych cenowo i godnych warunków mieszkaniowych oraz rozwiązania problemu niedoboru siły roboczej i kwalifikacji, z myślą o wzmocnieniu demokratycznego procesu decyzyjnego;
6. ponownie podkreśla, jak ważne jest inwestowanie w rozwój umiejętności siły roboczej i szkolenia zawodowego oraz wysokiej jakości zatrudnienia, z naciskiem na indywidualne prawo do szkolenia i uczenia się przez całe życie; wzywa państwa członkowskie, aby opracowały środki podnoszenia i zmiany kwalifikacji we współpracy z lokalnymi zainteresowanymi stronami, w tym instytucjami oferującymi kształcenie i szkolenie oraz partnerami społecznymi, w celu wzmocnienia powiązań między systemami kształcenia i szkolenia a rynkiem pracy oraz prognozowania potrzeb rynku pracy; z zadowoleniem stwierdza, że wskaźnik zatrudnienia świeżych absolwentów instytucji kształcenia i szkolenia zawodowego (VET) nieustannie się poprawiają w całej UE; jest zaniepokojony pogarszającymi się wynikami edukacyjnymi młodych ludzi, zwłaszcza w zakresie umiejętności podstawowych; w tym względzie z zadowoleniem przyjmuje ogłoszenie planu działania w zakresie umiejętności podstawowych i strategicznego planu w dziedzinie kształcenia STEM; wzywa państwa członkowskie do inwestowania w programy, które mają na celu wyposażenie osób uczących się w umiejętności podstawowe, cyfrowe i przekrojowe potrzebne w świecie pracy i w dobie jego cyfryzacji oraz które pomagają im wnosić znaczący wkład społeczny; przypomina o ważnej roli, jaką Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji dla zwalnianych pracowników może odegrać we wspieraniu i przekwalifikowaniu pracowników zwolnionych w wyniku dużych akcji restrukturyzacyjnych;
7. z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź planu działania na rzecz wysokiej jakości zatrudnienia z myślą o zapewnienia sprawiedliwej transformacji; wzywa Komisję, aby uwzględniła w planie działania rozważania na temat sposobów wykorzystania AI i zarządzania algorytmicznego w świecie pracy, tak aby nowe technologie służyły poprawie warunków pracy i wydajności, przy jednoczesnym poszanowaniu praw pracowników i równowagi między życiem zawodowym a prywatnym zgodnie z JER 13 ;
8. podkreśla, że odpowiedź na niedobory siły roboczej w Unii Europejskiej obejmuje również poprawę i ułatwienie mobilności pracownikom w Unii; wzywa państwa członkowskie, by umacniały i ułatwiały uznawanie umiejętności i kwalifikacji w Unii, w tym w odniesieniu do obywateli państw trzecich; wzywa Komisję do analizy skuteczności portalu europejskiej sieci służb zatrudnienia (EURES) w celu ewentualnego przeglądu jego funkcjonowania;
9. zauważa, że liczba osób przedwcześnie kończących naukę, osób o niższym poziomie wykształcenia, młodzieży niekształcącej się, niepracującej ani nieszkolącej się (NEET), a wśród nich słabszych grup społecznych, w tym Romów, kobiet, osób starszych, osób o niskich i średnich kwalifikacjach, osób z niepełnosprawnościami oraz osób ze środowisk migracyjnych lub mniejszościowych, w zależności od kontekstu danego kraju, pozostaje wysoka w niektórych państwach członkowskich pomimo tendencji spadkowej w Unii Europejskiej; wzywa państwa członkowskie do wzmocnienia gwarancji dla młodzieży zgodnie z zasadą 4 Europejskiego filaru praw socjalnych w celu wspierania młodych ludzi w potrzebie w ich rozwoju osobistym i zawodowym; podkreśla kluczową rolę kształcenia i szkolenia zawodowego w oferowaniu wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych osobom młodym wchodzącym na rynek pracy; podkreśla potrzebę inwestowania w jakość i atrakcyjność kształcenia i szkolenia zawodowego za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+); przypomina w związku z tym o potrzebie zajęcia się sytuacją i opracowania rozwiązań, które zatrzymają młodzież w szkole, na szkoleniach lub na rynku pracy oraz o znaczeniu zapewnienia jej dostępu do staży i praktyk zawodowych, umożliwienia jej zdobycia pierwszego doświadczenia zawodowego i ułatwienia jej przejścia ze szkoły na rynek pracy, a także stworzenia warunków pracy umożliwiających starzejącym się pracownikom pozostanie na rynku pracy;
10. uważa, że choć nastąpiła poprawa, osoby z niepełnosprawnością, zwłaszcza kobiety, nadal napotykają wiele przeszkód na rynku pracy, w związku z czym potrzebne są szkolenia zawodowe i cyfrowe, przy jednoczesnym promowaniu integracji osób z niepełnosprawnościami, ukierunkowane na bierną zawodowo siłę roboczą i grupy o niskim współczynniku aktywności zawodowej, w tym kobiety, młodzież, pracowników starszych i osoby cierpiące na choroby przewlekłe; wzywa Komisję, aby zaktualizowała unijną strategii w sprawie niepełnosprawności o nowe inicjatywy przewodnie i działania od 2025 r., takie jak europejska gwarancja zatrudnienia i umiejętności dla osób z niepełnosprawnościami oraz wymiana najlepszych praktyk, takich jak karta osoby z niepełnosprawnością, w szczególności w celu uwzględnienia kwestii włączenia społecznego i autonomii osób z niepełnosprawnościami, a także zapewnienia im dostępu do wysokiej jakości kształcenia, szkolenia i zatrudnienia dzięki wytycznym dotyczącym tego, jak zachować świadczenia z tytułu niepełnosprawności;
11. wyraża zaniepokojenie, że społeczność romska nadal napotyka poważne przeszkody w zatrudnieniu, a utrzymujące się uprzedzenia ograniczają jej perspektywy; zauważa, że w unijnych ramach strategicznych na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów uwypuklono brak postępów w dostępie do zatrudnienia i rosnący odsetek młodych Romów, którzy nie pracują, nie kształcą się ani nie szkolą; podkreśla cel ram, jakim jest redukcja o połowę luki w zatrudnieniu między Romami a ogółem ludności i zapewnienie, by do 2030 r. co najmniej 60 % Romów wykonywało pracę zarobkową; wzywa państwa członkowskie do przyjęcia zintegrowanego, ukierunkowanego na kwestie równouprawnienia podejścia oraz do zapewnienia, aby publiczne polityki i usługi skutecznie docierały do Romów, również mieszkających na oddalonych obszarach wiejskich;
12. podkreśla, że trzeba zwrócić uwagę na społeczne i środowiskowe aspekty konkurencyjności, ze szczególnym uwzględnieniem inwestycji w powszechny dostęp do kształcenia i szkolenia, tak aby zapewnić powszechny dostęp do wysokiej jakości edukacji w szkołach publicznych i do programów szkoleń zawodowych, a także zrównoważonych praktyk w celu wspierania wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu; podkreśla, że partnerzy społeczni powinni odgrywać kluczową rolę w identyfikacji i zaspokajaniu zapotrzebowania na umiejętności w UE;
13. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by uwzględniły w europejskim semestrze konkretne zalecenia dotyczące przystępności cenowej mieszkań i promowały inwestycje w mieszkalnictwo; wzywa państwa członkowskie do zadbania, by inwestycje mieszkaniowe wspierały długoterminowe rozwiązania mieszkaniowe wysokiej jakości, które są faktycznie przystępne cenowo dla gospodarstw domowych o niskich i średnich dochodach, z naciskiem na fakt, że inwestycje w przystępne cenowo budownictwo socjalne są kluczowe z punktu widzenia dobrostanu i poprawy jakości życia; podkreśla konieczność lepszego wykorzystania funduszy UE, np. za pośrednictwem instrumentów finansowych Europejskiego Banku Inwestycyjnego, w szczególności aby wspierać inwestycje, które mają na celu zwiększenie efektywności energetycznej budynków; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zdecydowanych kroków, które uwzględnią ocenę unijnych strategii politycznych, funduszy i wąskich gardeł oraz ułatwią budowę, przebudowę i renowację dostępnych, przystępnych cenowo i energooszczędnych mieszkań, w tym mieszkań socjalnych, zaspokajających potrzeby młodych ludzi, osób o ograniczonej sprawności ruchowej, grup o niskich i średnich dochodach, rodzin zagrożonych oraz osób znajdujących się w trudniejszej sytuacji, przy jednoczesnej ochronie właścicieli domów i osób zainteresowanych kupnem nieruchomości przed dalszym zmniejszeniem podaży;
14. z zadowoleniem przyjmuje ogłoszony niedawno europejski plan na rzecz przystępnych cenowo mieszkań, który ma wspierać państwa członkowskie w walce z kryzysem mieszkaniowym oraz gwałtownie rosnącymi cenami najmu; wzywa Komisję do oceny i opublikowania, które przepisy dotyczące pomocy publicznej stanowią barierę i wpływają na dostępność mieszkań; przypomina, że Społeczny Fundusz Klimatyczny od 2026 r. oferuje pomoc finansową państwom członkowskim na rzecz gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji w postaci środków i inwestycji, które mają na celu poprawę efektywności energetycznej budynków, dekarbonizację systemów ciepłowniczych i chłodniczych w budynkach oraz integrację wytwarzania energii odnawialnej i jej magazynowanie;
15. uważa, że bezdomność jest dramatycznym problemem społecznym w UE; wzywa do przyjęcia w UE jednolitej definicji bezdomności, co pozwoliłoby na prowadzenie systematycznych porównań i ocenę skali bezdomności w różnych państwach członkowskich UE; wzywa Komisję, aby opracowała strategię i działania na rzecz wyeliminowania do 2030 r. bezdomności w UE dzięki promowaniu dostępu do przystępnych cenowo i godnych mieszkań, a także dostępu do wysokiej jakości usług społecznych; wzywa państwa członkowskie, aby lepiej wykorzystywały dostępne instrumenty UE, w tym EFS+ 14 ;
16. wzywa państwa członkowskie do opracowania krajowych strategii przeciwdziałania bezdomności; z zadowoleniem przyjmuje zamiar przygotowania zalecenia Rady w sprawie bezdomności 15 ; wzywa Komisję do dalszego podnoszenia poziomu ambicji europejskiej platformy na rzecz przeciwdziałania bezdomności;
17. uważa, że pilnie potrzebne są działania UE, aby zaradzić utrzymującemu się wysokiemu poziomowi ubóstwa i wykluczenia społecznego w UE, zwłaszcza wśród dzieci, osób młodych i starszych, osób z niepełnosprawnościami, osób urodzonych poza UE, osób LGBTI i społeczności romskich; podkreśla, że należy nadać priorytet dostępowi do wysokiej jakości usług społecznych oraz zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego gospodarstwom domowym znajdującym się w trudnej sytuacji; wzywa Komisję do przyjęcia pierwszej w historii strategii UE na rzecz walki z ubóstwem;
18. przypomina o unijnym celu, jakim jest przejście z opieki instytucjonalnej do opieki środowiskowej lub rodzinnej; wzywa Komisję do przedstawienia planu działania na rzecz deinstytucjonalizacji; podkreśla, że plan działania powinien obejmować wszystkie grupy wciąż przebywające w instytucjach, w tym dzieci, osoby z niepełnosprawnościami, osoby cierpiące na problemy ze zdrowiem psychicznym lub osoby w kryzysie bezdomności oraz osoby starsze; wzywa państwa członkowskie, aby maksymalnie wykorzystały środki z EFS+ oraz innych odpowiednich funduszy europejskich i krajowych w celu ukończenia procesu deinstytucjonalizacji, tak aby każdy obywatel Unii mógł żyć w środowisku rodzinnym lub społeczności lokalnej;
19. wzywa Komisję, aby przedstawiła europejski plan działania na rzecz zdrowia psychicznego, zgodnie z jej niedawnymi zaleceniami 16 ; wzywa państwa członkowskie do zwiększenia dostępu do usług w zakresie zdrowia psychicznego i programów wsparcia emocjonalnego, zwłaszcza dla dzieci, młodzieży i osób starszych; apeluje o lepsze wykorzystanie tablicy wyników i jej wskaźników społecznych w celu uwzględnienia wpływu niepewnych warunków życia i niestabilności na zdrowie psychiczne;
20. wzywa Komisję do zajęcia się problemem samotności poprzez promowanie całościowej strategii UE dotyczącej samotności i dostępu do profesjonalnej opieki; apeluje, by w europejskiej strategii zająć się społeczno-gospodarczym wpływem samotności na wydajność i dobrostan oraz problemem izolacji na wsi; wzywa państwa członkowskie do dalszego wdrażania zalecenia Rady w sprawie dostępu do przystępnej cenowo opieki długoterminowej wysokiej jakości, aby zapewnić dostęp do opieki wysokiej jakości, a jednocześnie zadbać o godne warunki pracy personelu sektora opieki, a także opiekunów nieformalnych;
21. dostrzega, że 44 mln Europejczyków często świadczy nieformalną opiekę długoterminową, a większość z nich to kobiety 17 ;
22. docenia wyjątkową rolę opiekunów w społeczeństwie, jednak choć w sektorze opieki długoterminowej zatrudnionych jest 6,4 mln osób w całej UE, definicja opiekunów formalnych nie jest zharmonizowana;
23. wyraża zaniepokojenie, że w 2023 r. 94,6 mln osób w UE wciąż było zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym; podkreśla, że bez zmiany paradygmatu w podejściu do walki z ubóstwem Unia Europejska i jej państwa członkowskie nie osiągną swoich celów w zakresie ograniczania ubóstwa; uważa, że ogłoszenie pierwszej w historii strategii UE na rzecz walki z ubóstwem jest krokiem we właściwym kierunku w dążeniu do odwrócenia tej tendencji, ale należy zapewnić kompleksowe podejście do zmagania się z wielowymiarowymi aspektami ubóstwa i wykluczenia społecznego za pomocą konkretnych działań, zdecydowanego wdrażania i monitorowania; apeluje o objęcie tą strategią wszystkich osób doświadczających ubóstwa i wykluczenia społecznego, przede wszystkim osób znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji, ale także uwzględnienie w niej konkretnych środków dla poszczególnych grup, takich jak osoby doświadczające ubóstwa pracujących, osoby w kryzysie bezdomności, osoby z niepełnosprawnościami, rodziny monoparentalne, a przede wszystkim dzieci, w celu trwałego przerwania cyklu ubóstwa; podkreśla, że transpozycja dyrektywy o płacach minimalnych będzie miała zasadnicze znaczenie w zapobieganiu zagrożeniu ubóstwem wśród pracowników i zwalczania tego zagrożenia, przy jednoczesnym wzmacnianiu zachęt do pracy, i z zadowoleniem stwierdza, że kilka państw członkowskich zmieniło lub planuje zmienić swoje ramy wynagrodzenia minimalnego; wyraża zaniepokojenie wzrostem liczby niestandardowych umów o pracę, które narażają pracowników na ubóstwo i brak odpowiedniej ochrony prawnej;
24. ponownie wzywa Komisję do uważnego monitorowania wdrażania gwarancji dla dzieci we wszystkich państwach członkowskich w ramach europejskiego semestru i zaleceń dla poszczególnych krajów; ponawia apel o zwiększenie finansowania europejskiej gwarancji dla dzieci za pomocą specjalnego budżetu w wysokości co najmniej 20 mld EUR oraz o przeznaczenie przez wszystkie państwa członkowskie co najmniej 5 % przydzielonych im środków z EFS+ na walkę z ubóstwem dzieci i promowanie dobrostanu dzieci; uważa, że zalecenia dla poszczególnych krajów powinny odzwierciedlać zgodność budżetu państw członkowskich z minimalnym wymogiem przydziału środków na zwalczanie ubóstwa dzieci określonym w rozporządzeniu w sprawie EFS+ 18 ; wzywa Komisję do zapewnienia w kolejnych WRF ambitnego budżetu na gwarancję dla dzieci, aby odpowiedzieć na rosnące wyzwania związane z ubóstwem i wykluczeniem społecznym dzieci;
25. jest zaniepokojony politykami krajowymi, które przyczyniają się do tworzenia luk w zabezpieczeniu zdrowotnym, co prowadzi do wzrostu nierówności zarówno w państwach członkowskich, jak i między nimi; ostrzega, że utrudnia to również wdrażanie zasady 16 Europejskiego filaru praw socjalnych i CZR 3.8 dotyczącego powszechnego zabezpieczenia zdrowotnego, a także ogólnego celu filaru, jakim jest promowanie pozytywnej konwergencji społecznej w UE bez pozostawiania nikogo w tyle; uważa, że wskaźniki wykorzystane w tablicy wskaźników społecznych nie zapewniają kompleksowego zrozumienia przystępności cenowej opieki zdrowotnej;
26. podkreśla, że pracodawcy muszą wspierać powiązania między pokoleniami w przedsiębiorstwach oraz przekazywanie wiedzy osobom młodym przez osoby starsze i na odwrót; podkreśla, że starzejąca się siła robocza może być pomocna przedsiębiorstwu w opracowaniu nowych produktów i usług, aby w bardziej kreatywny i produktywny sposób dostosować się do jej potrzeb w społeczeństwie; apeluje ponadto o stworzenie zachęt do wolontariatu i mentoringu w celu stymulowania transferu wiedzy między pokoleniami;
27. ostrzega, że jak wynika ze sprawozdań Europejskiego Banku Centralnego, płace realne są nadal poniżej poziomu sprzed pandemii, natomiast produktywność jest mniej więcej taka sama; zgadza się, że tworzy to pewną przestrzeń dla nieinflacyjnego ożywienia płac realnych, i ostrzega, że jeśli płace realne nie wzrosną, zwiększy to ryzyko przedłużającego się osłabienia gospodarczego, które może wiązać się z traumatyzacją i jeszcze bardziej obniżyć produktywność w strefie euro w porównaniu z innymi regionami świata; uważa, że lepsze egzekwowanie płacy minimalnej i zasięgu umów zbiorowych może mieć korzystny wpływ na poziom nierówności wynagrodzeń, zwłaszcza dzięki wsparciu pracowników znajdujących się w trudniejszej sytuacji, będących na samym dole struktury wynagrodzeń, którzy coraz częściej są pomijani;
28. wzywa państwa członkowskie do zapewnienia godnych warunków pracy, obejmujących m.in. godziwe wynagrodzenie, dostęp do ochrony socjalnej, możliwości uczenia się przez całe życie, bezpieczeństwo i higienę pracy, odpowiednią równowagę między życiem zawodowym a prywatnym oraz prawo do bycia offline, rozsądny czas pracy, reprezentację pracowników, demokrację w miejscu pracy i układy zbiorowe; wzywa państwa członkowskie do wspierania demokratycznej atmosfery w pracy, dialogu społecznego i rokowań zbiorowych oraz do ochrony praw pracowniczych, zwłaszcza w kontekście transformacji ekologicznej i cyfrowej, a także do zapewnienia równego wynagrodzenia za taką samą pracę mężczyznom i kobietom, zwiększenia przejrzystości wynagrodzeń i rozwiązania problemu nierówności płci, aby zlikwidować lukę płacową między kobietami a mężczyznami w UE;
29. przypomina, jak ważna jest poprawa dostępu osób samozatrudnionych do ochrony socjalnej, i wzywa Komisję, aby monitorowała krajowe plany wdrażania przez państwa członkowskie zalecenia Rady z dnia 8 listopada 2019 r. w sprawie dostępu pracowników i osób samozatrudnionych do ochrony socjalnej 19 w ramach zaleceń dla poszczególnych krajów; w tym względzie, mając na uwadze fakt, że odsetek osób samozatrudnionych w sektorze kultury i sektorze kreatywnym jest ponad dwukrotnie wyższy niż wśród populacji ogólnej, przypomina o 13 inicjatywach określonych w odpowiedzi Komisji z dnia 21 lutego 2024 r. na rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 21 listopada 2023 r. w sprawie unijnych ram regulujących sytuację socjalną i zawodową artystów i pracowników sektora kultury i sektora kreatywnego 20 oraz wzywa Komisję do rozpoczęcia ich wdrażania we współpracy z państwami członkowskimi;
30. wzywa do wdrożenia strategii politycznych promujących równowagę między życiem zawodowym a prywatnym oraz prawo do bycia offline w celu poprawy jakości życia wszystkich rodzin i pracowników, aby zapewnić wdrożenie dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym 21 oraz europejskiej strategii w dziedzinie opieki; wzywa Komisję, aby przedstawiła wniosek dotyczący telepracy i prawa do bycia offline, a także wniosek dotyczący stworzenia europejskiej karty dla wszystkich typów rodzin wielodzietnych oraz europejski plan działania na rzecz osób samotnie wychowujących dzieci, który zapewni korzyści edukacyjne i socjalne; wzywa ostatecznie do podjęcia inicjatyw, które mają na celu zwalczanie wykluczenia pracowników po długich zwolnieniach chorobowych, dostosowanie miejsca pracy i promowanie elastycznych warunków pracy oraz opracowanie strategii wspierających powrót pracowników po dłuższej nieobecności;
31. apeluje, by w polityce spójności UE priorytetowo traktować wyzwania demograficzne i by podejmować konkretne działania na poziomie unijnym i krajowym; wzywa Komisję, by ogłosiła Europejski Rok Demografii i priorytetowo traktowała swój komunikat w sprawie wykorzystania potencjału talentów w regionach Europy i mechanizm wspierania talentów w celu zwiększenia spójności społecznej i finansowania obszarów wiejskich i najbardziej oddalonych i regionów o wysokim wskaźniku wyludniania się dzięki wspieraniu tworzenia wysokiej jakości zatrudnienia, usług publicznych, projektów rozwoju lokalnego oraz podstawowej infrastruktury, które sprzyjają uzyskaniu prawa pobytu, zwłaszcza dla młodzieży; podkreśla znaczenie wprowadzenia konkretnych środków, aby wyeliminować nierówności regionalne w dziedzinie kształcenia i szkolenia i zagwarantować powszechny równy dostęp do przystępnej cenowo edukacji o wysokiej jakości;
32. wyraża zaniepokojenie, że pomimo poprawy niektóre grupy ludności, w tym kobiety, osoby starsze, osoby o niskich i średnich kwalifikacjach, osoby z niepełnosprawnościami oraz osoby ze środowisk migracyjnych lub mniejszościowych są nadal niedoreprezentowane na unijnym rynku pracy; ostrzega, że pogłębiły się nierówności edukacyjne, co dodatkowo pogorszyło sytuację uczniów ze środowisk defaworyzowanych i ze środowisk migracyjnych; zwraca uwagę, że według JER osoby wywodzące się ze środowisk migracyjnych lub mniejszościowych mogą bardzo skorzystać na ukierunkowanych działaniach, które pomagają rozwiązać problem niedopasowania umiejętności, poprawić znajomość języka i zwalczać dyskryminację; podkreśla znaczenie zdwojenia wysiłków na rzecz wdrażania planu działania na rzecz integracji i włączenia społecznego na lata 2021-2027, który oferuje wspólne ramy polityczne wspierające państwa członkowskie w opracowywaniu krajowych strategii integracji migrantów;
33. wzywa Komisję i Radę, aby priorytetowo potraktowały redukcję obciążeń administracyjnych z myślą o uproszczeniu przy jednoczesnym poszanowaniu norm pracy i standardów społecznych; uważa, że lepsze wsparcie MŚP i aktualnych i przyszłych przedsiębiorców poprawi długoterminową stabilność i konkurencyjność UE, pobudzi innowacje i stworzy miejsca pracy wysokiej jakości; zauważa, że MŚP i osoby samozatrudnione we wszystkich sektorach mają zasadnicze znaczenie dla wzrostu gospodarczego UE, a tym samym dla finansowania polityki społecznej; wzywa do wdrożenia konkretnych zaleceń w celu poprawy jednolitego rynku; odnotowuje opublikowanie przez Komisję 29 stycznia 2025 r. Kompasu konkurencyjności dla UE 22 ;
34. wzywa Komisję do kontroli konkurencyjności w odniesieniu do każdego nowego wniosku ustawodawczego, biorąc pod uwagę ogólny wpływ przepisów UE na przedsiębiorstwa, a także na inne strategie polityczne i programy UE;
35. uważa, że gospodarka społeczna jest istotnym elementem społecznej gospodarki rynkowej UE i motorem wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych i jego celów, często zapewniając zatrudnienie grupom w trudnej sytuacji i wykluczonym; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby zwiększyły wsparcie dla wszystkich przedsiębiorstw gospodarki społecznej, a zwłaszcza przedsiębiorstw nienastawionych na zysk, jak podkreślono w unijnym planie działania na rzecz gospodarki społecznej z 2021 r. i planie działania z Liège na rzecz gospodarki społecznej, w celu promowania godnej i wysokiej jakości pracy sprzyjającej włączeniu społecznemu oraz gospodarki cyrkularnej, aby zachęcić państwa członkowskie do ułatwiania dostępu do finansowania i do zwiększenia widoczności podmiotów gospodarki społecznej; wzywa Komisję, aby zbadała innowacyjne mechanizmy finansowania w celu wspierania rozwoju gospodarki społecznej w Europie 23 oraz wspierała dynamiczne i sprzyjające włączeniu społecznemu otoczenie biznesowe;
36. uważa, że w roku transformacji, wraz z wdrożeniem zmienionych zasad zarządzania gospodarczego, państwa członkowskie powinny dopasować zasady fiskalne do zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu i zatrudnienia; zauważa, że należy zwiększyć zaangażowanie partnerów społecznych, w tym w opracowywanie średniookresowych planów fiskalno-strukturalnych, aby przyczynić się do osiągnięcia celów nowych ram zarządzania gospodarczego;
37. z zadowoleniem stwierdza, że średniookresowe plany budżetowo-strukturalne muszą - zgodnie z nowymi ramami zarządzania gospodarczego - obejmować reformy i inwestycje stanowiące odpowiedź na główne wyzwania zidentyfikowane w kontekście europejskiego semestru, a także gwarantować stabilność długu i inwestować strategicznie w zasady Europejskiego filaru praw socjalnych z myślą o pozytywnej konwergencji społecznej;
38. jest zaniepokojony, że przestrzeganie zaleceń dla poszczególnych krajów pozostaje na niskim poziomie; w związku z tym ponawia apel o skuteczne wdrożenie przez państwa członkowskie zaleceń dla poszczególnych krajów w celu promowania opieki zdrowotnej i stabilnych systemów emerytalnych, zgodnie z zasadami 15. i 16. Europejskiego filaru praw socjalnych, a także długoterminowego dobrobytu wszystkich obywateli, z uwzględnieniem podatności na zagrożenia pracowników, których praca zawodowa charakteryzuje się fragmentacją, przerwami w zatrudnieniu i ulega ciągłym zmianom; nalega, aby Komisja zintensyfikowała dialog z państwami członkowskimi na temat wdrażania dotychczasowych zaleceń i wytycznych dotyczących zatrudnienia, a także na temat obecnych lub przyszłych środków politycznych, które mają na celu sprostanie zidentyfikowanym wyzwaniom;
39. z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie ram identyfikacji zagrożeń dla konwergencji społecznej w kontekście europejskiego semestru, o co zdecydowanie zabiegał Parlament; przypomina, że w tych ramach Komisja ocenia zagrożenia dla pozytywnej konwergencji społecznej w państwach członkowskich i monitoruje postępy we wdrażaniu zasad Europejskiego filaru praw socjalnych na podstawie tablicy wskaźników społecznych i zasad określonych w ramach konwergencji społecznej; z zadowoleniem stwierdza, że JER 2025 zawiera analizę dla poszczególnych krajów opartą na zasadach określonych w ramach konwergencji społecznej; wzywa Komisję do dalszego rozwijania innowacyjnych narzędzi analizy ilościowej i jakościowej w nowych ramach, aby optymalnie wykorzystać je w przyszłych cyklach europejskiego semestru;
40. z zadowoleniem stwierdza, że pierwsza analiza oparta na zasadach ram konwergencji społecznej wskazuje na pozytywną konwergencję na rynku pracy w 2023 r. 24 ; zauważa z niepokojem, że wyniki w zakresie zatrudnienia grup niedoreprezentowanych nadal wymagają poprawy oraz że na szczeblu europejskim utrzymują się zagrożenia dla pozytywnej konwergencji pod względem rozwoju umiejętności, począwszy od wczesnej edukacji po uczenie się przez całe życie, oraz wyników społecznych w zakresie wskaźników zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym; wzywa Komisję do dalszej analizy zagrożeń dla pozytywnej konwergencji społecznej w drugim etapie analizy oraz do omówienia z zainteresowanymi państwami członkowskimi środków wprowadzonych lub przewidzianych w celu przeciwdziałania tym zagrożeniom;
41. uznaje kryzys dotyczący kosztów utrzymania, który spowodował zwiększenie obciążenia gospodarstw domowych, oraz rosnące koszty nieruchomości, co w połączeniu z wysokimi kosztami energii przyczynia się do wysokiego poziomu ubóstwa energetycznego w całej UE; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do kompleksowego zajęcia się podstawowymi przyczynami tego kryzysu przez priorytetowe traktowanie polityk wspierających odporność gospodarczą, spójność społeczną i zrównoważony rozwój;
42. ostrzega przed zagrożeniami społecznymi wynikającymi z kryzysu w sektorze motoryzacyjnym, który stoi w obliczu bezprecedensowej presji wywołanej zarówno czynnikami zewnętrznymi, jak i wewnętrznymi; wzywa Komisję do zwrócenia uwagi na ten sektor i wzmocnienia dialogu społecznego oraz zwiększenia uczestnictwa pracowników w procesach transformacji; podkreśla pilną potrzebę skoordynowanej reakcji UE za pośrednictwem nadzwyczajnej grupy zadaniowej obejmującej związki zawodowe i pracodawców w odpowiedzi na obecny kryzys;
43. wzywa Komisję do monitorowania danych dotyczących restrukturyzacji i jej wpływu na zatrudnienie, np. za pomocą Europejskiego Obserwatorium Restrukturyzacji, w celu ułatwienia działań wspierających restrukturyzację i zmiany stanu na rynku pracy oraz do rozważenia podkreślenia w europejskim semestrze krajowych środków wspierających społecznie odpowiedzialną restrukturyzację;
44. wyraża zaniepokojenie z powodu przeprowadzonego przez Komisję przeglądu tabeli wskaźników do celów procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej (PdZRM), w szczególności obniżenia wskaźników zatrudnienia i wskaźników społecznych, które mają kluczowe znaczenie dla oceny sytuacji społecznej i sytuacji na rynku pracy w państwach członkowskich; wyraża ubolewanie, że bezrobocie młodzieży nie jest już uważane za główny wskaźnik, pomimo jego znaczenia dla identyfikacji i rozwiązywania konkretnych problemów na rynku pracy oraz przyjmowania odpowiedniej polityki publicznej; podkreśla, że wskaźniki standardów społecznych powinny być w większym stopniu uwzględniane w procesie decyzyjnym; ubolewa, że Komisja nie skonsultowała się należycie z Parlamentem, i przypomina Komisji o obowiązku ścisłej współpracy z Parlamentem, Radą i partnerami społecznymi przed sporządzeniem tabeli wyników PdZRM oraz zestawu wskaźników makroekonomicznych i makrofinansowych dla państw członkowskich; podkreśla, że wdrażanie zasad określonych w Europejskim filarze praw socjalnych należy uwzględnić w tabeli wskaźników do celów PdZRM;
45. uważa, że spójność terytorialna i społeczna są istotnymi elementami programu na rzecz konkurencyjności, a instrumenty prawne takie jak europejski instrument tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE) nadal stanowią pozytywny przykład, na którym można wzorować się, opracowując przyszłe inicjatywy UE;
46. uważa, że Komisja i państwa członkowskie powinny dopilnować, aby polityka fiskalna w europejskim semestrze wspierała inwestycje zgodne z Europejskim filarem praw socjalnych, zwłaszcza w takich obszarach jak godne i przystępne cenowo mieszkania, wysokiej jakości opieka zdrowotna, edukacja i systemy ochrony socjalnej, ponieważ mają one kluczowe znaczenie dla spójności społecznej i długoterminowej stabilności gospodarczej oraz dla sprostania wyzwaniom zidentyfikowanym za pomocą wskaźników społecznych;
47. podkreśla, że należy zająć się kluczowymi wyzwaniami określonymi w tablicy wskaźników społecznych jako "krytyczne" i "wymagające obserwacji", w tym związanymi z zagrożeniem dzieci ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, luką w zatrudnieniu między kobietami a mężczyznami, przeciążeniem wydatkami mieszkaniowymi, opieką nad dziećmi i opieką długoterminową, luką w zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami, wpływem transferów socjalnych na ograniczanie ubóstwa oraz podstawowymi umiejętnościami cyfrowymi 25 ;
48. podkreśla negatywny wpływ kryzysu dotyczącego kosztów utrzymania na osoby z niepełnosprawnościami;
49. wzywa państwa członkowskie do rozważenia solidnych strategii politycznych, które przyczynią się do zapewnienia godziwego wynagrodzenia i poprawy warunków pracy, szczególnie w przypadku pracowników o niskich dochodach i niepewnej sytuacji;
50. podkreśla zapotrzebowanie na aktualne i zharmonizowane dane na temat polityki społecznej, aby lepiej kształtować politykę opartą na danych i ukierunkować inwestycje społeczne; wzywa do poprawy tablicy wskaźników społecznych w celu uwzględnienia 20 zasad określonych w Europejskim filarze praw socjalnych dzięki wprowadzeniu wskaźników odzwierciedlających tendencje i przyczyny nierówności, takie jak jakość zatrudnienia, podział bogactwa, dostęp do usług publicznych, godne emerytury, skala bezdomności, zdrowie psychiczne i bezrobocie; przypomina, że wskaźnik zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym (AROPE) nie pokazuje przyczyn złożonych nierówności; wzywa Komisję i państwa członkowskie do opracowania europejskich ram gromadzenia danych na temat usług społecznych w celu monitorowania inwestycji w usługi społeczne i zasięgu usług społecznych;
51. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.3149 |
| Rodzaj: | Rezolucja |
| Tytuł: | Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2025 r. w sprawie europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej - priorytety w zakresie zatrudnienia i priorytety społeczne na 2025 rok (2024/2084(INI)) |
| Data aktu: | 12/03/2025 |
| Data ogłoszenia: | 20/06/2025 |