| Decyzja Zgromadzenia Plenarnego | 18.1.2024 |
| Podstawa prawna | Art. 52 ust. 2 regulaminu wewnętrznego |
| Sekcja odpowiedzialna | Sekcja Jednolitego Rynku, Produkcji i Konsumpcji |
| Data przyjęcia przez sekcję | 9.1.2025 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 27.2.2025 |
| Sesja plenarna nr | 594 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/ wstrzymało się) | 118/0/0 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. Turystyka jest kluczowym obszarem działalności dla gospodarki europejskiej i ma bardzo duże znaczenie w wielu regionach, które są w dużym stopniu nastawione na turystykę. Aby zapewnić tym regionom możliwość pełnego przyczynienia się za pomocą turystyki do ożywienia konkurencyjności UE, trzeba szybciej przestawić się na zrównoważoną turystykę oraz wdrożyć strategie na rzecz turystyki regeneracyjnej.
1.2. Turystykę regeneracyjną od zrównoważonej odróżniają wizja systemowa i powiązanie z gospodarką o obiegu zamkniętym. W odróżnieniu od turystyki zrównoważonej turystyka regeneracyjna wykracza poza kwestie łagodzenia wpływu na środowisko: obejmuje praktyki mające na celu odbudowę i wzmocnienie kapitału naturalnego, społecznego i gospodarczego, a także wywołuje pozytywne i trwałe skutki w ośrodkach turystycznych oraz zamieszkujących je społecznościach.
1.3. Nowy europejski cykl legislacyjny powinien sprzyjać polityce turystycznej uwzględniającej cele w zakresie aktywnej odbudowy oraz wzajemne powiązanie wszystkich elementów ośrodka turystycznego: ekosystemów, społeczności, gospodarki lokalnej i odwiedzających. Niezbędne jest zatem przestawienie się z tradycyjnego postrzegania natężenia ruchu turystycznego jako głównej miary sukcesu na perspektywę systemową ukierunkowaną na tworzenie większej wartości.
1.4. Dlatego też zasadnicze znaczenie ma wspieranie planowania i kontroli rozwoju turystyki, a także zarządzania nim w taki sposób, by sprzyjać pozytywnej przemianie jej oddziaływania. Wymaga to ponadto wzmocnienia struktur zarządzania w drodze współpracy transnarodowej między państwami członkowskimi oraz pogłębiania dialogu społecznego.
1.5. Komitet proponuje opracowanie jasnych wytycznych oraz konkretnych działań z myślą o przyspieszeniu przejścia na model turystyki zorientowany na aktywną odbudowę i wartość społeczną w ramach strategii na rzecz zrównoważonej turystyki. Ta strategia powinna iść w parze z odpowiednimi programami finansowania i badań oraz z polityką społeczną i szkoleniową, które zagwarantują jej skuteczną realizację.
1.6. Szkolenie i doskonalenie zawodowe pracowników w dziedzinie zrównoważonego rozwoju oraz gospodarki o obiegu zamkniętym mają zasadnicze znaczenie dla podniesienia jakości zatrudnienia oraz dla przyciągnięcia i zatrzymania talentów niezbędnych do przejścia na turystykę regeneracyjną. By zrealizować te cele, konieczne będzie zadbanie o lepszy i większy współudział konsumentów. Kluczem do zapewnienia szerszego i skuteczniejszego udziału jest połączenie zachęt gospodarczych, strategii przeciwdziałania sezonowości ruchu turystycznego i dostępnych modeli.
2. Kontekst ogólny
2.1. Turystyka wywiera duży wpływ na wzrost gospodarczy, zatrudnienie i rozwój społeczny w Unii Europejskiej: działalność turystyczna odpowiada za 9,7 % PKB w UE 1 oraz za 11,1 % zatrudnienia w powiązanych sektorach, takich jak sektor hotelarsko-gastronomiczny, transport i handel.
2.2. Znaczne ukierunkowanie wielu państw członkowskich na turystykę sprawia, że jest ona jednym z obszarów, w których UE może uzyskać nową przewagę konkurencyjną i tym samym przyczynić się do poprawy globalnej konkurencyjności 2 UE.
2.3. Komisja Europejska od dziesięcioleci koordynuje i uzupełnia działania państw członkowskich w dziedzinie turystyki, również w kluczowych obszarach takich jak jej zrównoważony rozwój. Świadczy o tym opublikowana w 2022 r. "Ścieżka transformacji dla turystyki" 3 , która została opracowana wspólnie z zainteresowanymi stronami w celu przyspieszenia dwojakiej transformacji - ekologicznej i cyfrowej.
2.4. Inicjatywy i strategie polityczne popularyzowane przez instytucje europejskie podkreślają znaczenie zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego oraz zrównoważenia środowiskowego dla wkładu turystyki w rozwój gospodarczy i społeczny UE: od pierwszych inicjatyw na rzecz odpowiedzialnej turystyki podjętych w latach 90. (dotyczących ochrony kultury lokalnej oraz równego podziału korzyści ekonomicznych płynących z turystyki) po konkluzje Rady z grudnia 2022 r. w sprawie nowej europejskiej agendy dla turystyki 2030 4 oraz niedawną, propagowaną przez hiszpańską prezydencję Rady deklarację z Palmy 5 z 2023 r.
2.5. Chociaż poczyniono znaczne postępy w opracowywaniu polityki zrównoważonego rozwoju w turystyce, to tendencja wzrostowa w międzynarodowym ruchu turystycznym po pandemii naraża na szwank zrównoważoność wielu ośrodków turystycznych oraz zdolność regionów europejskich do pobudzania rozwoju gospodarczego i społecznego dzięki turystyce. Dodatkowym wyzwaniem są niedobór pracowników i dopasowanie umiejętności w tym sektorze.
2.6. Wymaga to kompleksowych wytycznych politycznych opartych na całościowej koncepcji turystyki, która sprzyjałaby tworzeniu coraz większej liczby nowych rodzajów wartości oraz zapewniałaby równowagę między potrzebami odwiedzających i mieszkańców.
3. Uwagi ogólne
3.1. By wesprzeć tę politykę, konieczne jest, co następuje:
3.1.1. Należy zastąpić podejścia, które okazały się niewystarczające i ograniczały się do kwestii czysto rynkowych, sektorowych lub produktowych, perspektywą systemową łączącą w sobie aspekty środowiskowe i społeczne oraz uwzględniającą elementy uznawane do tej pory za efekty zewnętrzne. Turystykę należy rozumieć jako złożony układ, który jest ściśle powiązany z systemem ekologicznym i społecznym.
3.1.2. Trzeba ponownie się zastanowić, co oznacza "sukces w turystyce", i porzucić tradycyjne postrzeganie natężenia ruchu turystycznego jako głównego punktu odniesienia podczas planowania rozwoju turystyki, zarządzania nim i kontrolowania go. Należy zaproponować definicję wartości turystycznej podzielaną przez wszystkie zainteresowane strony zgodnie z podejściem opartym na "dobrym zarządzaniu ośrodkiem turystycznym" (ang. "destination stewardship").
3.1.3. Niezbędne jest umocnienie modeli współpracy i zarządzania godzących interesy, oczekiwania i możliwości przedsiębiorstw, rządów, ośrodków badawczych, stowarzyszeń, związków zawodowych, NGO i innych podmiotów.
3.1.4. Konieczne jest powiązanie wzrostu turystyki z ciągłą poprawą wydajności, tak by przekładała się ona na zwiększenie zdolności tworzenia nowych i odmiennych rodzajów wartości, a także na nowe możliwości rozwoju zawodowego.
3.1.5. Należy zaprzestać dążenia do koncepcji zakładającej, że turystyka niesie ze sobą negatywne skutki, które można w większym czy mniejszym stopniu zaakceptować, i poczynić postępy na drodze do scenariusza pozytywnego oddziaływania dzięki turystyce regeneracyjnej. W tym celu niezbędne jest zwiększenie i wzmocnienie udziału konsumentów, którzy muszą odegrać istotną rolę w tej transformacji. Do tego konieczne jest połączenie zachęt gospodarczych, strategii przeciwdziałania sezonowości ruchu turystycznego i dostępnych modeli.
3.2. Turystyka regeneracyjna kładzie nacisk na przyrodę i ludzi oraz czerpie z nauki i technologii w celu zarządzania złożonymi powiązaniami między turystyką, społeczeństwem i środowiskiem oraz ulepszenia kapitału naturalnego, gospodarczego i społecznego ośrodków turystycznych, który jest centralnym elementem dobrobytu.
3.3. To podejście znajduje zastosowanie w wielu sektorach, takich jak architektura, planowanie przestrzeni miejskiej czy też moda, i jest ściśle powiązane z gospodarką o obiegu zamkniętym, gdyż opiera się na nowym paradygmacie produkcji i konsumpcji, który przyczynia się znacznie nie tylko do ochrony, lecz również do odbudowy.
3.4. Na szczeblu europejskim w wielu obszarach powstają już odważne i konkretne strategie polityczne zgodnie z zasadą ekoprojektu. W przedstawionej przez Komisję "Ścieżce transformacji dla turystyki" stwierdzono, że wszystkie usługi turystyczne powinny przyczyniać się do rozwoju modeli o obiegu zamkniętym i zmniejszać swój ślad środowiskowy.
3.5. Dążenie do przestawienia się na system turystyczny o obiegu zamkniętym jako sposób poczynienia postępów na drodze do turystyki regeneracyjnej zmierza właśnie w tym kierunku, gdyż sprzyja:
- aktywnej poprawie lokalnych ekosystemów, odbudowie kapitału naturalnego i ograniczeniu zużycia zasobów,
- dobrostanowi społeczności lokalnych i spójności społecznej, a także profesjonalizmowi i jakości zatrudnienia,
- ożywieniu lokalnej gospodarki oraz promowaniu jej dywersyfikacji i odporności, które są szczególnie istotne w systemie charakteryzującym się dużym zagęszczeniem MŚP,
- przystosowaniu się do globalnych zmian dzięki rozwiązaniom wspierającym odporność ekologiczną i społeczną,
- innowacji technologicznej i społecznej oraz przyjęciu nowych modeli zarządzania opartego na współpracy z udziałem wielu podmiotów (publicznych i prywatnych),
- tworzeniu większej wartości (poprzez zwiększenie jakości i wydajności) oraz odkrywaniu nowych rodzajów wartości.
3.6. Aby turystyka regeneracyjna rozpowszechniła się w UE, Komitet proponuje pewne środki mające na celu jej ożywienie w europejskim cyklu instytucjonalnym 2024-2029 zgodnie ze "Ścieżką transformacji dla turystyki", Europejską agendą dla turystyki 2030 oraz deklaracją z Palmy:
3.6.1. Komisja Europejska powinna opracować jasne wytyczne oraz konkretne działania na rzecz szybszego przejścia na model turystyki oparty na aktywnej odbudowie i wartości społecznej w ramach zapowiedzianej przez komisarza Apostolosa Tzitzikostasa strategii na rzecz zrównoważonej turystyki. Ta strategia powinna zapewniać "specjalne wsparcie dla przemysłu i lokalnej ludności" 6 , ze zwróceniem szczególnej uwagi na odtwarzanie ekosystemów, zwiększenie odporności społeczności lokalnych oraz wdrożenie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym.
3.6.2. Komisja powinna opracować specjalne programy finansowania turystyki, w tym projekty pilotażowe w zakresie turystyki regeneracyjnej. Te programy i zachęty powinny wspierać przyjmowanie praktyk opartych na obiegu zamkniętym, stosowanie energii ze źródeł odnawialnych, ekoprojektowanie infrastruktury oraz odtwarzanie ekosystemów.
3.6.3. Niezbędne jest tworzenie laboratoriów innowacji i interdyscyplinarnych ośrodków badawczych na szczeblu europejskim, które opracowywałyby rozwiązania oparte na przyrodzie i technologii w celu znalezienia modeli odbudowy najlepiej dopasowanych do specyfiki regionalnej.
3.6.4. Konieczne jest rozwijanie i propagowanie sieci zarządzania opartego na współpracy lub sieciowego (ang. "network governance") z udziałem władz lokalnych, przedsiębiorstw, związków zawodowych, organizacji konsumentów i społeczeństwa obywatelskiego, które dostosowałyby swoje interesy do turystyki regeneracyjnej.
3.6.5. Szkolenie i doskonalenie zawodowe pracowników w dziedzinie zrównoważonego rozwoju mają zasadnicze znaczenie dla podniesienia jakości zatrudnienia oraz dla przyciągnięcia i zatrzymania talentów niezbędnych do transformacji. Będzie to wymagać organizacji szkoleń mających na celu wyeliminowanie luk w umiejętnościach w zakresie zrównoważenia środowiskowego, gospodarowania zasobami, innowacji technologicznych, ekoprojektu, gospodarki o obiegu zamkniętym oraz wykorzystania nowych technologii.
3.6.6. Konieczne jest wyraźne uwzględnienie możliwego wpływu działalności turystycznej na różne aspekty społeczno- gospodarcze, zwłaszcza na rynek nieruchomości i dostęp do mieszkań, głównie odnośnie do wykonywania zawodu przez nieuprawnione osoby oraz do nielegalnej oferty.
3.6.7. W ośrodkach turystycznych należy opracowywać politykę społeczną opartą na inkluzywności i dostępności poprzez projektowanie dla wszystkich, które zapewnia osobom starszym, przewlekle chorym lub osobom z niepełnos- prawnościami możliwość korzystania z atrakcji turystycznych na takich samych warunkach.
3.6.8. Na szczeblu europejskim trzeba stworzyć system wskaźników do pomiaru postępów na drodze do turystyki regeneracyjnej. Niezbędne jest oszacowanie wpływu polityki turystycznej na różnorodność biologiczną, zasoby naturalne i społeczności lokalne oraz dostosowanie polityki pod tym kątem.
3.6.9. Trzeba krzewić współpracę transgraniczną między państwami członkowskimi i regionami z myślą o realizacji inicjatyw na rzecz turystyki regeneracyjnej, zwłaszcza w ośrodkach turystycznych, które mają wspólne ekosystemy lub zasoby naturalne (np. na obszarach w basenie Morza Śródziemnego i obszarach górskich bądź na obszarach zmagających się ze szczególnym wpływem rejsów wycieczkowych), oraz propagować projekty pilotażowe między regionami.
3.6.10. Niezbędne jest wykorzystanie narzędzi sztucznej inteligencji, która może mieć zasadnicze znaczenie dla poprawy zarządzania ruchem turystycznym, optymalizacji zasobów oraz dostosowania turystyki do potrzeb podróżnych dzięki zwiększeniu jej zrównoważoności i pomiarowi jej wpływu 7 w ramach dążenia do cyfryzacji jako czynnika przyciągającego pracowników do tego sektora.
3.6.11. Inne działania ogólne to:
a) rozpowszechnienie kampanii uświadamiających na temat znaczenia turystyki regeneracyjnej oraz wspierania zmiany nawyków konsumpcyjnych i zachowań turystów;
b) pogłębienie dialogu społecznego w sektorze, aby móc skutecznie wdrażać przedsięwzięte środki i podnosić jakość zatrudnienia poprzez rozwijanie polityki doskonalenia zawodowego i przyciągania pracowników oraz aby zwiększyć motywację personelu i przyczynić się do jego zatrzymywania, stawiając zarazem czoła wyzwaniom związanym z sezonową specyfiką sektora;
c) budowanie zdolności w Komisji Europejskiej w celu wsparcia realizacji tej polityki. Dlatego też EKES z zadowoleniem przyjmuje propozycję europejskiego komisarza do spraw zrównoważonego transportu i turystyki oraz postuluje utworzenie wyspecjalizowanej dyrekcji do spraw propagowania i umocnienia europejskiej polityki turystycznej.
3.6.12. W kolejnym europejskim cyklu legislacyjnym w centrum polityki turystycznej powinna się znaleźć odbudowa, tak by model turystyki nie tylko łagodził negatywne skutki, lecz również sprzyjał odtwarzaniu ekosystemów i rewitalizacji społeczności. Za pomocą przepisów, zachęt finansowych, współpracy transnarodowej i ram inkluzywnego zarządzania UE może przewodzić transformacji turystyki i sprawić, że przyczyni się ona do unijnej konkurencyjności gospodarczej na świecie.
Bruksela, dnia 27 lutego 2025 r.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.2014 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Turystyka w UE: zrównoważony rozwój siłą napędową długofalowej konkurencyjności (opinia z inicjatywy własnej) |
| Data aktu: | 30/04/2025 |
| Data ogłoszenia: | 30/04/2025 |