Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 lipca 2021 r. w sprawie przeglądu makroekonomicznych ram legislacyjnych w celu zwiększenia wpływu na gospodarkę realną Europy oraz poprawy przejrzystości procesu podejmowania decyzji i demokratycznej rozliczalności (2020/2075(INI))

Przegląd makroekonomicznych ram legislacyjnych

P9_TA(2021)0358

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 lipca 2021 r. w sprawie przeglądu makroekonomicznych ram legislacyjnych w celu zwiększenia wpływu na gospodarkę realną Europy oraz poprawy przejrzystości procesu podejmowania decyzji i demokratycznej rozliczalności (2020/2075(INI))

(2022/C 99/21)

(Dz.U.UE C z dnia 1 marca 2022 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, podpisany w Rzymie w 1957 r.,

- uwzględniając art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej,

- uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego art. 121, art. 122, art. 126 i art. 136 oraz protokół nr 12 do niego,

- uwzględniając rezolucję z 20 października 2010 r. w sprawie kryzysu finansowego, gospodarczego i społecznego: zalecenia dotyczące działań i inicjatyw do podjęcia (sprawozdanie śródokresowe) 1  i rezolucję z 6 lipca 2011 r. w sprawie kryzysu finansowego, gospodarczego i społecznego: zalecenia dotyczące środków i inicjatyw do podjęcia 2 ,

- uwzględniając dyrektywę Rady 2011/85/UE z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich 3 ,

- uwzględniając rozporządzenie (UE) nr 1173/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie skutecznego egzekwowania nadzoru budżetowego w strefie euro 4 ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1174/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie środków egzekwowania korekty nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej w strefie euro 5 ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1175/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych 6 ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania 7 ,

- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 1177/2011 z dnia 8 listopada 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1467/97 w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu 8 ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 472/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru gospodarczego i budżetowego nad państwami członkowskimi należącymi do strefy euro dotkniętymi lub zagrożonymi poważnymi trudnościami w odniesieniu do ich stabilności finansowej 9 ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 473/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie wspólnych przepisów dotyczących monitorowania i oceny projektów planów budżetowych oraz zapewnienia korekty nadmiernego deficytu w państwach członkowskich należących do strefy euro 10 ,

- uwzględniając rezolucję z 24 czerwca 2015 r. w sprawie przeglądu ram zarządzania gospodarczego: sytuacja obecna i wyzwania 11 ,

- uwzględniając komunikat Komisji z 10 lutego 2015 r. pt. "Optymalne wykorzystanie elastyczności przewidzianej w obowiązujących postanowieniach paktu stabilności i wzrostu" (COM(2015)0012/2),

- uwzględniając sprawozdanie czterech przewodniczących z 5 grudnia 2012 r. pt. "W kierunku faktycznej unii gospodarczej i walutowej", sprawozdanie pięciu przewodniczących z 22 czerwca 2015 r. pt. "Dokończenie budowy europejskiej unii gospodarczej i walutowej", białą księgę Komisji z 1 marca 2017 r. w sprawie przyszłości Europy oraz dokument Komisji otwierający debatę w sprawie pogłębienia unii gospodarczej i walutowej z 31 maja 2017 r.,

- uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 03/2018: Kontrola procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej,

- uwzględniając komunikat Komisji z 11 grudnia 2019 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (COM(2019)0640),

- uwzględniając rezolucję z 15 stycznia 2020 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu 12 ,

- uwzględniając komunikat Komisji z 5 lutego 2020 r. pt. "Przegląd zarządzania gospodarczego" (COM(2020)0055),

- uwzględniając komunikat Komisji z 13 marca 2020 r. w sprawie skoordynowanej reakcji gospodarczej na epidemię COVID-19 (COM(2020)0112),

- uwzględniając komunikat Komisji z 20 marca 2020 r. w sprawie uruchomienia ogólnej klauzuli korekcyjnej w ramach paktu stabilności i wzrostu (COM(2020)0123),

- uwzględniając komunikat Komisji z 27 maja 2020 r. zatytułowany "Decydujący moment dla Europy: naprawa i przygotowanie na następną generację" (COM(2020)0456),

- uwzględniając komunikat Komisji z 27 maja 2020 r. pt. "Budżet UE napędza plan odbudowy Europy" (COM(2020)0442),

- uwzględniając wniosek Komisji z 28 maja 2020 r. dotyczący rozporządzenia Rady ustanawiającego Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie pandemii COVID-19 (COM(2020)0441),

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 13 ,

- uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 16/2020 pt. "Europejski semestr - zalecenia dla poszczególnych krajów uwzględniają wprawdzie istotne kwestie, ale wymagają skuteczniejszego wdrażania",

- uwzględniając ocenę Europejskiej Rady Budżetowej (EFB) z 11 września 2019 r. dotyczącą reguł fiskalnych UE ze szczególnym uwzględnieniem przepisów sześcio- i dwupaku, sprawozdanie roczne EFB z 29 października 2019 r., oświadczenie EFB z 24 marca 2020 r. w sprawie COVID-19, ocenę EFB z 1 lipca 2020 r. dotyczącą kursu polityki budżetowej właściwego dla strefy euro w 2021 r. oraz sprawozdanie roczne EFB za 2020 r. z 20 października 2020 r.,

- uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z 11 grudnia 2020 r. dotyczące wieloletnich ram finansowych (WRF) oraz Next Generation EU, pandemii COVID-19, zmiany klimatu, bezpieczeństwa i stosunków zewnętrznych,

- uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami, a także nowych zasobów własnych, w tym harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych 14 ,

- uwzględniając rezolucję z 17 kwietnia 2020 r. w sprawie skoordynowanych działań UE na rzecz walki z pandemią COVID-19 i jej skutkami 15 ,

- uwzględniając rezolucję z 15 maja 2020 r. w sprawie nowych wieloletnich ram finansowych, zasobów własnych i planu naprawy gospodarczej 16 ,

- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2020/672 z dnia 19 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia europejskiego instrumentu tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE), jaka wystąpiła w związku z pandemią COVID-19 17 ,

- uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z 21 lipca 2020 r.,

- uwzględniając rezolucję z 23 lipca 2020 r. w sprawie konkluzji z nadzwyczajnego posiedzenia Rady Europejskiej w dniach 17-21 lipca 2020 r. 18 ,

- uwzględniając komunikat Komisji z 17 września 2020 r. w sprawie rocznej strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2021 r. (COM(2020)0575),

- uwzględniając swoje stanowisko z 16 września 2020 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej 19 ,

- uwzględniając rezolucję z 13 listopada 2020 r. w sprawie planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy - jak finansować Zielony Ład 20 ,

- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności 21 ,

- uwzględniając europejską prognozę gospodarczą Komisji na zimę 2021 r. (dokument instytucjonalny 144) z lutego 2021 r.,

- uwzględniając komunikat Komisji z 3 marca 2021 r. pt. "Rok od wybuchu pandemii COVID-19: działania z zakresu polityki fiskalnej" (COM(2021)0105),

- uwzględniając komunikat Komisji z 5 lutego 2020 r. pt. "Przegląd zarządzania gospodarczego - Sprawozdanie dotyczące stosowania rozporządzeń (UE) nr 1173/2011, 1174/2011, 1175/2011, 1176/2011, 1177/2011, 472/2013 i 473/2013 oraz przydatności dyrektywy Rady 2011/85/UE" (COM(2020)0055),

- uwzględniając europejską prognozę gospodarczą Komisji na wiosnę 2021 r. (dokument instytucjonalny 149) z maja 2021 r.,

- uwzględniając komunikat Komisji z 2 czerwca 2021 r. pt. "Koordynacja polityki gospodarczej w 2021 r.: przezwyciężenie COVID-19, wspieranie odbudowy i modernizacja naszej gospodarki" (COM(2021)0500),

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinię Komisji Spraw Konstytucyjnych (A9-0212/2021),

- uwzględniając art. 54 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że w ciągu ostatnich 30 lat ramy zarządzania gospodarczego przeszły wiele zmian, aby usunąć wady strukturalne i wdrożeniowe oraz dostosować je do nowych wyzwań gospodarczych;

B. mając na uwadze, że obecne ramy zarządzania charakteryzują się niedociągnięciami koncepcyjnymi i praktycznymi, które prowadzą do zbytniego skomplikowania przepisów, słabego egzekwowania, braku poczucia odpowiedzialności i braku zachęt do prowadzenia symetrycznej polityki antycyklicznej; mając na uwadze, że obecne ramy nie zdołały zmniejszyć rozbieżności w UE ani chronić i pobudzać inwestycji publicznych stymulujących wzrost gospodarczy;

C. mając na uwadze, że w następstwie światowego kryzysu finansowego kolejne reformy UGW koncentrowały się na zmniejszeniu ryzyka, ale nie wprowadziły elementów podziału ryzyka;

D. mając na uwadze, że programy dostosowań makroekonomicznych nie budziły poczucia odpowiedzialności na szczeblu krajowym i nadwerężyły tkankę społeczną krajów, które je wdrożyły;

E. mając na uwadze, że w 2015 r. Komisja przyjęła wytyczne dotyczące maksymalnie elastycznego stosowania zasad paktu stabilności i wzrostu, wzmacniając związek między reformami strukturalnymi, inwestycjami i odpowiedzialnością budżetową;

F. mając na uwadze, że Unia Europejska stoi przed wieloma długoterminowymi wyzwaniami, takimi jak kryzys w dziedzinie zdrowia publicznego, kryzys klimatyczny i brak inwestycji w infrastrukturę publiczną, które pogłębiają różnice społeczno-gospodarcze;

G. mając na uwadze, że dwojaka transformacja wymaga dodatkowych inwestycji publicznych, co utrudniają obecne ramy budżetowe; mając na uwadze, że zarówno inwestycje sektora publicznego, jak i prywatnego były już wyraźnie niewystarczające przed kryzysem, pomimo historycznie niskich stóp procentowych;

H. mając na uwadze, że inwestycje publiczne brutto ograniczono w następstwie kryzysu finansowego i zadłużeniowego, a w wielu państwach członkowskich inwestycje publiczne netto są nawet ujemne, co oznacza, że obecne ramy budżetowe prowadzą do nadmiernie recesywnych środków konsolidacyjnych i ułatwiają spadek inwestycji publicznych w okresach konsolidacji budżetowej;

I. mając na uwadze, że istnieją znaczne luki w finansowaniu inwestycji, które należy wyeliminować: 470 mld EUR rocznie do 2030 r. na realizację celów UE w zakresie ochrony środowiska 22 , 142 mld EUR rocznie na infrastrukturę społeczną, taką jak szpitale lub szkoły 23 , oraz 190 mld EUR rocznie na stabilizację kapitału publicznego 24 ;

J. mając na uwadze, że na początku pandemii poziomy długu publicznego były wysokie, a niespotykana recesja gospodarcza, bezprecedensowe krajowe działania budżetowe podjęte w odpowiedzi na pandemię oraz potrzeba wsparcia trwałej i inkluzywnej odbudowy wpłyną na finanse publiczne, zwiększając stosunek długu do PKB w UE do nowego szczytowego poziomu powyżej 100 % PKB;

K. mając na uwadze, że zrównoważenie środowiskowe 25  i zrównoważony rozwój społeczny są powiązane z ryzykiem zagrażającym długoterminowej stabilności budżetowej;

L. mając na uwadze, że pandemia powoduje bezprecedensowe wstrząsy zewnętrzne o znacznych asymetrycznych skutkach, co negatywnie wpływa na perspektywy gospodarcze UE i pogłębia różnice między państwami członkowskimi;

M. mając na uwadze, że pandemia pogłębiła istniejące wcześniej nierówności i ubóstwo oraz potwierdziła znaczenie europejskiego modelu społecznego i istniejących sieci bezpieczeństwa socjalnego;

N. mając na uwadze, że prognozy gospodarcze 26 , 27  w Europie wskazują na niepełną i nierównomierną odbudowę w różnym tempie; mając na uwadze, że kampania szczepień przyspiesza oraz że istnieje duże ryzyko wystąpienia rozbieżności i pogłębienia nierówności między krajami, sektorami i warstwami społeczeństwa, zwłaszcza wśród młodych pracowników, kobiet i osób o niskich kwalifikacjach;

O. mając na uwadze, że w dalszym ciągu istnieją długoterminowe zagrożenia dla gospodarek niektórych państw członkowskich, w związku z czym wycofanie wsparcia należy uzupełnić środkami, które ułatwią tworzenie miejsc pracy i realokację, zwłaszcza dzięki programom przekwalifikowania i przebranżowienia, wraz ze wsparciem dochodu w razie potrzeby;

P. mając na uwadze, że zagrożenia geopolityczne mogą mieć wpływ na zdolność obsługi długu państwowego;

Q. mając na uwadze, że uznaniowe wsparcie budżetowe różniło się wielkością i strukturą w poszczególnych państwach członkowskich i wykazywało wyraźną pozytywną korelację między przestrzenią fiskalną a skalą działań politycznych, prowadząc do asymetrycznej reakcji, która może także stwarzać ryzyko nierównych warunków działania na rynku wewnętrznym i dodatkowo różnicować tempo odbudowy;

R. mając na uwadze, że reakcja UE na kryzys 28  wzmocniła UGW oraz zwiększyła zaufanie i optymizm, co ograniczyło wahania na rynkach finansowych; podkreśla w związku z tym znaczenie emisji obligacji UE;

S. mając na uwadze, że w 2020 r. Komisja rozpoczęła konsultacje społeczne, sprawdzając skuteczność ram zarządzania gospodarczego, którą zakłócił wybuch pandemii COVID-19;

1. wzywa Komisję do wznowienia publicznej debaty na temat przeglądu zarządzania gospodarczego w Europie i przedstawienia kompleksowego i perspektywicznego wniosku ustawodawczego; stwierdza, że przegląd ram zarządzania gospodarczego został wstrzymany z powodu pandemii;

Polityka fiskalna na rzecz trwałego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu

2. z zadowoleniem przyjmuje uruchomienie ogólnej klauzuli wyjścia paktu stabilności i wzrostu, która jest w pełni uzasadniona gospodarczymi i społecznymi skutkami pandemii; zauważa, że ogólna klauzula wyjścia nie zawiesza procedur paktu stabilności i wzrostu oraz przyznaje, że umożliwi ona Komisji i Radzie niezbędną koordynację polityki w ramach paktu, przy jednoczesnym odejściu od wymogów budżetowych, które zazwyczaj miałyby zastosowanie; podkreśla, że ogólna klauzula wyjścia umożliwiła państwom członkowskim podjęcie działań w zakresie wydatków i dochodów, aby zminimalizować gospodarcze i społeczne skutki pandemii oraz że wsparcie budżetowe powinno być stopniowo wycofywane, aby wesprzeć wysiłki państw członkowskich na rzecz podtrzymania ożywienia gospodarczego i wzmocnienia odporności gospodarczej i społecznej; odnotowuje elastyczność obecnych ram zarządzania gospodarczego w skoordynowanej reakcji politycznej na kryzys związany z COVID-19;

3. z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji z 3 marca 2021 r. zawierający propozycje dotyczące dezaktywacji lub dalszego uruchamiania ogólnej klauzuli wyjścia; zauważa, że należy uwzględnić ogólną ocenę stanu gospodarki opartą na kryteriach ilościowych; zgadza się, że kluczowym kryterium powinien być poziom działalności gospodarczej w UE lub strefie euro w porównaniu z poziomami sprzed kryzysu; podkreśla jednak w związku z tym znaczenie ewolucji sytuacji zdrowotnej, społecznej i gospodarczej w całej UE i w gospodarce strefy euro; z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji w sprawie koordynacji polityki gospodarczej, w którym wskazano, że ogólna klauzula wyjścia paktu stabilności i wzrostu będzie nadal stosowana w 2022 r. i ma zostać zdezaktywowana w 2023 r.;

4. uważa, że przegląd ram zarządzania gospodarczego odbędzie się w trudnych okolicznościach, a mianowicie przy niskich stopach procentowych, bezprecedensowym długu oraz w kontekście dużego pakietu na rzecz przywracania stabilnej sytuacji fiskalnej obejmującego dotacje i pożyczki finansowane z długu UE;

5. uważa, że konieczny jest przegląd unijnych ram zarządzania gospodarczego; podziela opinię Europejskiej Rady Budżetowej (EFB), że potrzebny jest jasny plan przeglądu ram budżetowych, najlepiej przed dezaktywacją ogólnej klauzuli wyjścia;

6. jest świadomy, że rozpoczęcie przeglądu po dezaktywacji ogólnej klauzuli wyjścia uczyni go trudniejszym, bardziej kontrowersyjnym i prowadzącym do podziałów; uważa w związku z tym, że należy przemyśleć przegląd ram zarządzania gospodarczego, zanim możliwe będzie przejście do reguł fiskalnych;

7. zauważa, że w aktualnej sytuacji stosowanie obecnych ram budżetowych, w szczególności ścieżek dostosowawczych, prowadziłoby do wysokiego tempa redukcji zadłużenia, podważając plan odbudowy gospodarek i potencjalnie osłabiając zobowiązanie do przestrzegania zasad;

8. wzywa Komisję do przedstawienia jasnych wytycznych dotyczących polityki budżetowej dla państw członkowskich w okresie uruchamiania ogólnej klauzuli wyjścia w celu osiągnięcia ostrożnej średniookresowej sytuacji budżetowej i zapewnienia stabilności budżetowej w perspektywie średnioterminowej; po dezaktywacji ogólnej klauzuli wyjścia i jeśli nie będzie jeszcze nowych ram, wzywa do wykorzystania wszystkich istniejących mechanizmów elastyczności przewidzianych w obowiązujących ramach zarządzania gospodarczego, takich jak klauzula dotycząca zdarzeń nadzwyczajnych, w odniesieniu do poszczególnych krajów, aby zapobiec przedwczesnej konsolidacji budżetowej i ograniczyć ryzyko długotrwałego zastoju;

9. uważa, że wskaźniki gospodarcze i ścieżki dostosowania należy stosować ostrożnie, i w związku z tym wzywa do przeglądu Vademecum i kodeksu postępowania dotyczącego paktu stabilności i wzrostu; podkreśla, że wytyczne fiskalne powinny unikać tendencji procyklicznych, wspierać pozytywną konwergencję, wzmacniać zrównoważone, sprzyjające włączeniu społecznemu, ekologiczne i cyfrowe ożywienie gospodarcze, przyczyniać się do realizacji Europejskiego Zielonego Ładu oraz wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych i przeciwdziałać zakłóceniom równowagi makroekonomicznej;

10. uważa, że pożyczki NextGenerationEU (NGEU) powinny być rejestrowane jako dług krajowy; wzywa Komisję, aby w ramach aktualizacji wytycznych dotyczących wdrażania paktu stabilności i wzrostu tak samo traktowała wydatki finansowane z pożyczek NGUE jak w przypadku Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) w kontekście komunikatu Komisji dotyczącego elastyczności;

11. wzywa do utrzymania ekspansywnego kursu polityki budżetowej tak długo, jak będzie to konieczne, aby wesprzeć odbudowę po pandemii COVID-19 i doprowadzić do transformacji, dzięki której gospodarki staną się bardziej ekologiczne, cyfrowe i sprzyjające włączeniu społecznemu, przy jednoczesnym zapewnieniu stabilności budżetowej w perspektywie średnioterminowej; ostrzega przed przedwczesnym wycofaniem wsparcia i zgadza się z zaleceniem Komisji, aby polityka fiskalna pozostawała elastyczna i dostosowywała się do zmieniającej się sytuacji; uważa, że środki wsparcia fiskalnego powinny być bardziej ukierunkowane w miarę postępującej odbudowy gospodarki; popiera strategie polityczne dostosowane do stadium pandemii, planu odbudowy gospodarek i indywidualnych uwarunkowań krajów;

12. wzywa Komisję do dopilnowania, by państwa członkowskie opracowały wiarygodne strategie wycofywania interwencji kryzysowych, nie przesądzając jednocześnie o przyszłych trajektoriach fiskalnych;

13. zwraca uwagę na ryzyko długotrwałego spowolnienia akumulacji kapitału i rynku pracy w związku z pandemią, co może osłabić gospodarkę; zwraca uwagę, że odbudowa będzie prawdopodobnie nierównomierna i polityka fiskalna powinna ograniczać efekt spowolnienia i zmniejszać nierówności oraz wspierać te segmenty gospodarki i społeczeństwa, które są bardziej narażone na ryzyko nierówności;

14. wzywa państwa członkowskie do włączenia wysokiej jakości wsparcia fiskalnego w wiarygodne ramy średnioterminowe i przygotowania solidnych planów średnioterminowej polityki fiskalnej, aby dopilnować, że tam, gdzie potrzebne są ekspansywne środki fiskalne, będą one wspierane przez środki na rzecz wzrostu i sprzyjające włączeniu społecznemu, oraz do stosowania antycyklicznej polityki fiskalnej, pamiętając, że nadzwyczajne środki polityki fiskalnej są tymczasowe, ograniczone i ukierunkowane, aby zapewnić średnioterminową równowagę budżetową; wzywa państwa członkowskie do monitorowania ryzyka budżetowego, a mianowicie zobowiązań warunkowych, w stosownych przypadkach; przypomina o rosnącym znaczeniu monitorowania ryzyka budżetowego związanego ze stabilnością; zauważa, że takie dobre praktyki zarządzania finansami publicznymi poprawiłyby przejrzystość i rozliczalność;

15. z zadowoleniem przyjmuje natychmiastową i skoordynowaną reakcję polityczną instytucji i państw członkowskich UE mającą na celu unikanie gwałtownego wzrostu niewypłacalności przedsiębiorstw i bezrobocia; zaleca stopniowe zastępowanie bardziej ogólnego wsparcia ukierunkowanymi programami, które ograniczają ryzyko paniki i spowolnienia w przedsiębiorstwach; zaleca skoncentrowanie wsparcia publicznego wyłącznie na przedsiębiorstwach, które są rentowne w perspektywie długoterminowej, z punktu widzenia unijnej agendy ekologicznej i cyfrowej;

16. zauważa, że zarówno kurs polityki fiskalnej na szczeblu państw członkowskich, jak i ramy makroekonomiczne promowały często procykliczną politykę budżetową, zarówno w okresach dobrej, jak i złej koniunktury, ponieważ nie tworzyły wystarczających buforów w niektórych okresach lub nie wykorzystywały w wystarczającym stopniu przestrzeni fiskalnej w innych momentach; zauważa ponadto, że istnieje pozytywna korelacja między państwami członkowskimi posiadającymi przestrzeń fiskalną a ich zdolnością do szybkiego uruchamiania pakietu bodźców fiskalnych bez zaciągania długu, co pomogło złagodzić negatywne skutki społeczno-gospodarcze pandemii;

17. podkreśla rolę polityki fiskalnej, tak aby państwa członkowskie były w stanie zapewnić zrównoważone, zielone i cyfrowe ożywienie gospodarcze sprzyjające włączeniu społecznemu z jednej strony, a z drugiej strony zapewnić zrównoważoną politykę fiskalną, bez tracenia kontroli nad zadłużeniem państwa w perspektywie długoterminowej;

18. uważa, że wspólna europejska reakcja fiskalna (NGEU) ma kluczowe znaczenie dla obudowy gospodarczej; apeluje o szybkie i efektywne wykorzystanie zasobów z NGEU przy pełnym poszanowaniu uzgodnionych kryteriów, które odgrywają istotną rolę we wspieraniu trwałego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu i wzroście produktywności i inwestycji w całej UE;

Przegląd makroekonomicznych ram legislacyjnych

19. podkreśla nieodłączny związek między polityką pieniężną a polityką fiskalną, przy jednoczesnym pełnym poszanowaniu mandatu EBC, jego niezależności i zagwarantowaniu jego legitymacji demokratycznej; zwraca uwagę, że właściwe i odpowiedzialne prowadzenie obu polityk zapewniło wymagane wsparcie gospodarkom po pandemii COVID-19, ponieważ pierwsza z nich chroniła korzystne warunki finansowe, a druga wspierała firmy, pracowników i ludność - świadcząc o gotowości tych polityk do reagowania na kryzys; uważa, że należy również unikać przedwczesnego wycofywania polityki fiskalnej, aby nie zakłócić programu odbudowy gospodarczej;

20. podkreśla, że polityka monetarna była najbardziej obciążona w związku z koniecznością zapewnienia stabilizacji w kilku ostatnich latach i kryzysach; stwierdza, że kryzys spowodowany pandemią pokazał, że stabilizacja nie może być zadaniem polityki pieniężnej oraz że polityka fiskalna powinna odgrywać większą rolę; choć obecne warunki monetarne są akomodacyjne i wspierają ożywienie gospodarki w czasie kryzysu, ostrzega przed zbyt dużym poleganiem na akomodacyjnej polityce pieniężnej i skrajnie niskich kosztach długu państwowego;

21. podkreśla, że krajowa polityka fiskalna, wraz z polityką Unii, odegra ważną rolę w wypełnianiu zobowiązań Unii Europejskiej w globalnej walce ze zmianą klimatu;

22. podkreśla, że istnieją czynniki strukturalne, takie jak starzenie się społeczeństwa, wzrost oszczędności, niska inflacja, trendy inwestycyjne i spowolnienie wydajności, które mogą utrzymać realne stopy procentowe na niskim poziomie w perspektywie średnio- i długoterminowej; uważa, że rolą polityki makroekonomicznej jest zajęcie się czynnikami leżącymi u podstaw stagnacji sekularnej przez trwały wzrost i zwiększające produktywność, wyważone i sprawiedliwe społecznie reformy strukturalne; przypomina, że stagnacja sekularna charakteryzuje się m.in. zwykle spadkiem liczebności siły roboczej, niskim popytem, nadmiernymi oszczędnościami i niskim poziomem inwestycji;

23. podkreśla potrzebę przygotowania się na mniej pozytywne scenariusze; stwierdza, że skutki wstrząsu związanego z COVID-19 zwiększyły oszczędności, a niektóre decyzje inwestycyjne zostały opóźnione; zwraca uwagę, że po złagodzeniu ograniczeń i odbudowie gospodarki stopy procentowe mogą wzrosnąć dzięki wyższym oczekiwaniom inflacyjnym; podkreśla znaczenie promowania inwestycji publicznych i prywatnych, aby uwolnić dodatkowy kapitał, zwłaszcza w kontekście odbudowy w UE; podkreśla, że nie tylko poziom inwestycji ma znaczenie dla wzrostu, ale także tworzenie, jakość i wdrażanie programów inwestycyjnych; zauważa, że podczas ostatniego kryzysu doszło do znacznej utraty inwestycji i podkreśla, że naprawa gospodarcza ma duże znaczenie dla wzrostu rentowności inwestycji;

24. uważa, że promowanie długoterminowego trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, przy jednoczesnym zapewnieniu korzystnych warunków finansowania, zwłaszcza w perspektywie długoterminowej, to odpowiednie i wiarygodne ramy zarządzania gospodarczego i niezbędny wymóg zrównoważonej polityki budżetowej, zadłużenia i deficytu zapewniających wiarygodne ścieżki redukcji długu; uważa ponadto, że ramy te powinny zawierać elementy służące unikaniu polityki procyklicznej i wystarczające bufory w okresach dobrej koniunktury, aby w razie potrzeby zapewniać krótkoterminową stabilizację makroekonomiczną oraz lepsze i przejrzyste zarządzanie, które jest korzystne dla obywateli;

Kompleksowa analiza zdolności do obsługi długu państwowego

25. zauważa, że poziom długu państwowego znacznie wzrósł i osiągnął w ujęciu łącznym prawie 102 % wskaźnika zadłużenia w stosunku do PKB w strefie euro, przy czym przewiduje się dalszy wzrost w latach 2021 i 2022, a także zauważa, że niektóre państwa członkowskie mają już duże zadłużenie; zauważa, że od czasu gdy określono kryteria z Maastricht, sytuacja się zmieniła; podkreśla w związku z tym, że należy przeprowadzić przegląd ram zarządzania gospodarczego w kontekście obecnego otoczenia gospodarczego w oparciu o doświadczenia zdobyte w istniejących ramach i w pełnej zgodności z traktatami, podkreśla też, że ramy te powinny być oparte na faktach i zorientowane na przyszłość;

26. uważa, że należy przeprowadzić przegląd unijnych ram zarządzania gospodarczego, aby uprościć i usprawnić egzekwowanie przepisów dotyczących zadłużenia, oraz opracować je w taki sposób, aby wspierać długoterminowy wzrost gospodarczy za pomocą odpowiednich inwestycji publicznych i prywatnych;

27. uważa, że w zmienionych ramach zarządzania gospodarczego należy rozważyć, w jaki sposób zapewnić dostosowane do poszczególnych krajów tempo redukcji długu państwowego, które gwarantowałoby długoterminową stabilność budżetową oraz trwały wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu; postuluje, by cele dotyczące zadłużenia odpowiednio odzwierciedlały nową rzeczywistość gospodarczą oraz wyzwania stojące przed poszczególnymi krajami;

28. uważa, że europejskie bezpieczne aktywa wzmocniłyby stabilność finansową, poprawiły transmisję polityki monetarnej i przyczyniły się do wzmocnienia międzynarodowej roli euro;

29. jest świadomy, że bardzo wysokie deficyty budżetowe w latach 2020 i 2021 oraz nominalna utrata PKB znajdą odzwierciedlenie w relacji długu do PKB;

30. dostrzega, że w środowisku niskich stóp procentowych zmniejsza się presja na politykę fiskalną dzięki obniżeniu kosztów obsługi długu państwowego; nalega, aby skutki niskich stóp procentowych, ewentualna zmiana środowiska stóp procentowych i ewentualne przyszłe środki polityki pieniężnej zostały odpowiednio uwzględnione w analizie średniookresowej zdolności do obsługi długu państwowego; zauważa, że premie z tytułu ryzyka państw członkowskich mogą wzrosnąć, zwłaszcza w przypadku krajów o wysokim lub rosnącym zadłużeniu, co może wywrzeć dodatkową presję na politykę fiskalną, a także na gospodarkę;

31. podkreśla, że w przewidywalnej przyszłości koszty obsługi zadłużenia prawdopodobnie pozostaną na niskim poziomie dzięki temu, że dużą część zadłużenia pokrywają instrumenty o długich terminach zapadalności i czasami obligacje o ujemnej rentowności, a deficyty pierwotne mogą zostać zrównoważone przez korzystne różnice między stopą wzrostu a stopą procentową; zauważa, że obecny korzystny poziom kosztów obsługi zadłużenia może zmieniać się stosunkowo szybko, natomiast trwałe obniżenie długu państwowego zajmuje znacznie więcej czasu; uważa, że korzyści wynikające z niskich kosztów obsługi zadłużenia są szansą na utrzymanie i stopniowe zmniejszanie wysokiego poziomu zadłużenia do zrównoważonego poziomu, na pobudzenie potencjalnego wzrostu i zwiększenie odporności gospodarki;

32. zauważa, że istnieją problemy strukturalne leżące u podstaw asymetrycznej stopy wzrostu w państwach członkowskich; uważa, że wzrost nie jest jedynym celem, ponieważ stworzenie gospodarki służącej ludziom oraz osiągnięcie celów Zielonego Ładu i porozumienia paryskiego wymagają ukierunkowanego wsparcia politycznego, w tym wysiłków fiskalnych;

33. przypomina, że oprócz reform ważne są strategie polityczne sprzyjające wzrostowi gospodarczemu oraz zrównoważone inwestycje publiczne i prywatne ukierunkowane na zwiększanie potencjału wzrostu i osiągnięcie celów UE skupionych wokół transformacji ekologicznej i cyfrowej, a także podniesienie konkurencyjności i wydajności oraz pobudzenie jednolitego rynku; przypomina, że inwestycje i wydatki ukierunkowane na przyszłość mają pozytywny wpływ na średnio- i długookresową zdolność do obsługi długu; wzywa państwa członkowskie, aby prowadziły zrównoważoną politykę fiskalną i jednocześnie utrzymywały finansowane ze środków krajowych inwestycje publiczne wspierające wzrost;

34. wzywa Komisję, aby przeprowadziła kompleksową i przejrzystą analizę zdolności do obsługi długu państwowego, która będzie podstawą decyzji decydentów politycznych dotyczących ustalania odpowiedniej, wyraźnej i transparentnej ścieżki dostosowania dla poszczególnych krajów; zwraca uwagę na wykorzystywanie innowacyjnych narzędzi i technik, takich jak testy warunków skrajnych i analiza stochastyczna, aby lepiej odzwierciedlić ryzyko, które może wpływać na dynamikę długu publicznego (takie jak różnica między stopą wzrostu a stopą procentową, struktura długu, demografia i zrównoważoność), oraz jakość wydatków publicznych;

Ramy koordynacji polityki fiskalnej UE

35. zwraca się do Komisji, aby podczas przeglądu zastanowiła się nad rolą polityki fiskalnej w gospodarce europejskiej i podjęła problem niedociągnięć stwierdzonych w ramach fiskalnych UE już przed wybuchem pandemii 29 , a także w świetle skutków pandemii;

36. wzywa Komisję, aby oceniła, w jaki sposób propagować stabilność fiskalną i zasady antycykliczne, a także zastanowiła się nad uproszczeniem ram i zwiększeniem autonomii Komisji, jeśli chodzi o egzekwowanie przepisów w ramach zapewniających większą rozliczalność i większe poczucie odpowiedzialności; apeluje ponadto o dobrze zdefiniowane i uruchamiane w przejrzysty sposób mechanizmy elastyczności, zawsze gdy elastyczność taka jest dobrze uzasadniona zapewnieniem większej skuteczności i wiarygodności; podkreśla znaczenie ram, które zapewniają koordynację polityki fiskalnej, uwzględniają zmiany w gospodarkach i warunkach finansowania oraz specyfikę i cele polityczne państw członkowskich; uważa ponadto, że ramy koordynacji polityki fiskalnej UE powinny umożliwiać promowanie długoterminowego trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu w UE, a jednocześnie zachować zabezpieczenia przed ryzykiem utraty zdolności do obsługi długu;

37. odnotowuje propozycję Europejskiej Rady Budżetowej, by odbudować unijne ramy fiskalne w oparciu o trzy zasady: (i) kotwicę długu - tj. cel dotyczący wskaźnika zadłużenia i prowadzącą do niego spadkową ścieżkę restrukturyzacji długu dla poszczególnych krajów, (ii) jednolity wskaźnik wyników budżetowych - tj. regułę wydatkową dla krajów, w których poziom zadłużenia przekracza cel dotyczący wskaźnika zadłużenia, oraz (iii) ogólną klauzulę wyjścia popartą opinią wydaną na podstawie niezależnych analiz i porad;

38. wskazuje, że potrzebna jest realistyczna i przejrzyście wyznaczona ścieżka restrukturyzacji długu dla poszczególnych krajów, aby lepiej dostosować się do realiów poszczególnych krajów i odzwierciedlić stopień zdolności państw członkowskich do obsługi długu;

39. uważa, że zgodnie z propozycją Europejskiej Rady Budżetowej reguła wydatkowa przewidująca pułap 30  nominalnych wydatków publicznych w przypadku, gdy dług publiczny danego kraju przekroczy określony próg, może zapewnić bardziej przejrzyste reguły fiskalne w UE; uważa, że wskaźnik wzrostu pułapu wydatków zależałby od oczekiwanego wzrostu produktu potencjalnego, spodziewanej inflacji i odległości od kotwicy długu; zauważa, że wyłączone są koszty obsługi zadłużenia i wypłaty świadczeń dla bezrobotnych (przy niezmienionych stopach), a wzrost wydatków dostosowuje się do skutków dyskrecjonalnych zmian dochodów sektora instytucji rządowych i samorządowych (tj. stawek podatków bezpośrednich i pośrednich);

40. zauważa, że ścieżka dla poszczególnych krajów wraz z odpowiedzialnością państw członkowskich zwiększą wiarygodność i poprawią przestrzeganie przepisów przez państwa członkowskie; zauważa ponadto, że ścieżka dla poszczególnych krajów powinna być efektem przejrzystej i kompleksowej analizy ekonomicznej oraz dyskusji między państwami członkowskimi a Komisją Europejską w kontekście europejskiego semestru, a w stosownych przypadkach można by rozważyć konsultacje z Europejską Radą Budżetową i krajowymi niezależnymi instytucjami fiskalnymi;

41. podkreśla, że reguły wydatkowe mają wbudowane właściwości automatycznej stabilizacji 31 ; zauważa, że reguły wydatkowe okazały się skuteczniejsze w zmniejszaniu procykliczności polityki fiskalnej 32 ; podkreśla znaczenie automatycznych stabilizatorów w obliczu rosnącej niepewności; odnotowuje ponadto zalecenie Europejskiej Rady Budżetowej dotyczące ustanowienia rachunku kompensacyjnego, na którym gromadzi się odchylenia od planowanego wzrostu wydatków pierwotnych netto;

42. zauważa, że wskaźniki stanowiące podstawę ram zarządzania gospodarczego muszą być łatwe do obserwowania i kontrolowania przez decydentów politycznych, aby zwiększyć przejrzystość i zrozumiałość zarówno dla decydentów, jak i dla społeczeństwa; zauważa, że koncepcje takie jak analiza luki produktowej nie spełniają tych kryteriów; podkreśla, że w okresie pokryzysowym niepewność dotycząca luki produktowej będzie jeszcze wyższa niż w przeszłości; argumentuje, że chociaż wzrost produktu potencjalnego jest nieobserwowalny i trzeba go oszacować, będzie on podlegał korektom z mniejszym prawdopodobieństwem niż w przypadku luki produktowej;

43. proponuje - w ślad za Europejską Radą Budżetową - aby w przypadku nieprzewidzianego rozwoju sytuacji gospodarczej Komisja zalecała ogólną klauzulę wyjścia, o której przyjęciu zadecyduje Rada, oraz sugeruje, że taka klauzula może być poparta opinią opartą na niezależnej i dobrze zdefiniowanej analizie ekonomicznej w celu zmniejszenia złożoności i zachowania zdolności do działania w przypadku nieprzewidywalnych okoliczności; niemniej jednak podkreśla, że jeżeli zaangażowany jest niezależny organ, konieczne jest dodatkowe sprecyzowanie jego składu, aby zapewnić obiektywizm przy ocenie zasad, co zapewniłoby niezależność procesu i zagwarantowałoby, że nie będzie on opóźniony;

44. podkreśla, że gdy finanse publiczne znajdują się pod presją, obserwuje się tendencję do ograniczania inwestycji rządowych; zauważa, że obecne wyzwania gospodarcze, społeczne i środowiskowe w UE wymagają ukierunkowanych wysiłków związanych zwłaszcza z odpornością społeczną, zmianą klimatu i cyfryzacją; podkreśla, że unijne ramy zarządzania gospodarczego są ważne z uwagi na to, że umożliwiają rządom ochronę inwestycji publicznych bez narażania na szwank zdolności do obsługi długu; podkreśla, że należy podjąć dodatkowe wysiłki w celu poprawy jakości finansów publicznych; apeluje, aby w zmienionych ramach położyć większy nacisk na jakość długu publicznego; podkreśla, że jakość finansów publicznych poprawia długoterminową zdolność kraju do obsługi długu i zwiększa długoterminowy potencjał wzrostu;

45. zwraca uwagę na opinię Europejskiej Rady Budżetowej, że niektóre jasno określone wydatki sprzyjające trwałemu wzrostowi byłyby wyłączone z pułapu wzrostu wydatków pierwotnych netto;

46. podkreśla, że dochody rządów są istotnym elementem stabilności finansów publicznych, a ich stabilność może pomóc zapewnić wiarygodną strategię redukcji długu państwowego; wzywa państwa członkowskie, aby podejmowały działania służące dalszemu zwalczaniu oszustw podatkowych, unikania opodatkowania i uchylania się od opodatkowania, a także prania pieniędzy; przypomina, że skuteczne działania państw członkowskich w tej dziedzinie wzbudzają zaufanie do zarządzania finansami publicznymi; zauważa, że należy zadbać o odpowiedzialną politykę wydatkową, aby uniknąć presji na podwyżkę podatków;

47. zauważa, że Europejska Rada Budżetowa zdecydowanie opowiada się za wprowadzeniem na szczeblu europejskim wspólnego mechanizmu zdolności fiskalnej, który stworzyłby zachęty do lepszego przestrzegania reguł fiskalnych UE; zauważa ponadto, że opinię tę podzielają inne instytucje, takie jak MFW i EBC;

48. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy NGEU i SURE; zauważa, że NGEU jest finansowany z emisji długu gwarantowanego przez budżet UE; podkreśla, że emisja długu przez UE 33  zapewni nową podaż europejskich bezpiecznych aktywów o wysokiej jakości; wzywa Komisję, aby w pełni wykorzystała potencjał pakietu odbudowy i instrumentu SURE do poprawy konwergencji między państwami członkowskimi, promowania polityki UE i zmniejszenia podatności UE na wstrząsy gospodarcze; zauważa, że obecne instrumenty NGUE i SURE opracowano tak, aby miały charakter tymczasowy, i podkreśla znaczenie przejrzystego planu spłaty zadłużenia wynikającego z obligacji NGEU i SURE;

Nadzorowanie zakłóceń równowagi makroekonomicznej

49. podkreśla znaczenie procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej dla wykrywania zakłóceń równowagi makroekonomicznej w UE, zapobiegania im i ich eliminowania; odnotowuje ustalenia Europejskiego Trybunału Obrachunkowego 34 , że choć mechanizm stosowania procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej został ogólnie dobrze opracowany, jego potencjał nie został w pełni wykorzystany w sposób, który zapewniałby skuteczne zapobieganie zakłóceniom równowagi i ich korygowanie; zauważa ponadto, że w klasyfikacji państw członkowskich, w których występują zakłócenia równowagi, brakuje przejrzystości, brak jest publicznej świadomości tej procedury i jej skutków, a zalecenia nie propagują w wystarczającym stopniu działań politycznych mających zaradzić tym zakłóceniom równowagi, zwłaszcza w strefie euro;

50. postuluje skuteczniejsze wykorzystywanie sprawozdania przedkładanego w ramach mechanizmu ostrzegania, z uwzględnieniem niedawnych zmian technicznych w tabeli wyników dla procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej wprowadzonych przez Komisję, i z zadowoleniem przyjmuje szczegółową i kompleksową analizę, na której opiera się sprawozdanie; utrzymuje, że tabela wyników dla procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej musi koncentrować się na istotnych wskaźnikach i progach, które wyraźniej definiują zakłócenia równowagi w strefie euro, i być do nich dostosowana, a także musi opierać się na danych i być przejrzysta; przypomina, że zalecenia dla poszczególnych krajów są perspektywicznymi wytycznymi skierowanymi do państw członkowskich; uważa, że trzeba osiągnąć większą zgodność z zaleceniami równoległymi, a zalecenia dla poszczególnych krajów mające znaczenie w procedurze dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej powinny być skoncentrowane na działaniach politycznych, które mogą bezpośrednio wpływać na zakłócenia równowagi, i w stosownych przypadkach muszą być spójne z zaleceniami dla strefy euro;

51. uważa, że jasność i spójność wzajemnych zależności między procedurą dotyczącą zakłóceń równowagi makroekonomicznej a paktem stabilności i wzrostu ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia ich celów;

52. w związku z tym popiera propozycje Europejskiej Rady Budżetowej, aby uwzględnić uwagi wynikające z procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej przy określaniu wyżej wspomnianej reguły wydatkowej, zgodnie z którą w oparciu o wzajemne porozumienie kraje o wysokim deficycie na rachunku obrotów bieżących miałyby niższy pułap docelowego poziomu wydatków, podczas gdy kraje o nadmiernej nadwyżce zewnętrznej miałyby wyższy pułap dla tempa wzrostu wydatków;

53. apeluje o większe zaangażowanie organów nadzoru makroostrożnościowego, aby lepiej identyfikować zakłócenia równowagi makroekonomicznej z perspektywy makroostrożnościowej, oraz krajowych rad ds. produktywności, aby poprawić wspólne zrozumienie zmian makroekonomicznych w procedurze dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej;

Zarządzanie

54. podkreśla, że ramy instytucjonalne UE i metoda wspólnotowa mają duże znaczenie, ponieważ pozwalają określać i skutecznie egzekwować zasady oraz chronić i rozszerzać silne poczucie odpowiedzialności politycznej i rozliczalność, oraz podkreśla, że słabe poczucie odpowiedzialności politycznej lub niska rozliczalność na szczeblu krajowym pogłębiają brak zgodności z przepisami;

55. podkreśla konieczność wzmocnienia legitymacji demokratycznej i rozliczalności zarządzania gospodarczego oraz kontroli nad nim; uważa, że aby zwiększyć poczucie odpowiedzialności, należy przydzielić obowiązki na szczeblu podejmowania lub wykonywania decyzji, przy czym parlamenty narodowe powinny nadzorować rządy krajowe, zaś Parlament Europejski - europejskie organy wykonawcze; podkreśla w związku z tym rolę instytucji i zwraca uwagę, jak ważne jest zapewnienie odpowiedniej równowagi obowiązków między poszczególnymi instytucjami przy wdrażaniu ram zarządzania gospodarczego UE;

56. przypomina, że europejski semestr stanowi ugruntowane ramy koordynacji polityki budżetowej, gospodarczej i społecznej oraz polityki zatrudnienia w całej Unii Europejskiej, wspierające długofalowe cele UE, jakimi są trwały wzrost gospodarczy, zrównoważone finanse publiczne i pozytywna konwergencja; zauważa, że od czasu kiedy powstał, semestr został rozszerzony m.in. o kwestie związane z sektorem finansowym i opodatkowaniem, a także oenzetowskie cele zrównoważonego rozwoju; zauważa, że aby jeszcze bardziej wzmocnić odporność gospodarczą i społeczną, UE musi przestrzegać zasad Europejskiego filaru praw socjalnych; przypomina, że propagowanie trwałego wzrostu gospodarczego oznacza promowanie polityki fiskalnej mającej na celu osiągnięcie ostrożnej sytuacji fiskalnej w średnim okresie i zapewnienie stabilności budżetowej w perspektywie średnioterminowej, promowanie sprawiedliwych społecznie reform strukturalnych, zwiększenie inwestycji, aby pobudzić potencjał wzrostu, oraz wspieranie sprzyjającego włączeniu społecznemu przejścia na zrównoważoną i cyfrową gospodarkę; podkreśla znaczenie silniejszej współpracy w koordynacji polityki między ministrami ds. zatrudnienia i spraw społecznych a ministrami finansów, zwłaszcza w strefie euro; zauważa, że koncepcję europejskiego semestru wprowadzono rozporządzeniem (UE) nr 1175/2011, które jest objęte przeglądem zarządzania gospodarczego w UE, oraz że wnioski Komisji dotyczące poprawy procesu europejskiego semestru przyjęto z zadowoleniem;

57. wskazuje na brak poczucia odpowiedzialności jako jedną z głównych słabych stron europejskiego semestru; zauważa, że kształt tych ram musi obejmować zestaw długoterminowych celów i wytycznych na szczeblu UE, które służą koordynacji wyborów politycznych właściwie odzwierciedlających potrzeby i priorytety krajowe, a cały ten proces powinien opierać się na otwartym i pluralistycznym dialogu politycznym między UE a instytucjami krajowymi i zainteresowanymi stronami; uważa, że doświadczenia ze strukturą zarządzania instrumentem na rzecz odbudowy i odporności stanowią doskonałą okazję do wykorzystania w obszarze odpowiedzialności krajowej, promowania strategicznych celów UE, zrównoważonego wzrostu gospodarczego i zaleceń dla poszczególnych krajów;

58. apeluje o odpowiednie zaangażowanie Parlamentu Europejskiego w proces europejskiego semestru; podkreśla znaczenie pełnej debaty dla wyznaczania nadrzędnych celów i opracowywania wytycznych;

59. przypomina, że porozumienie w sprawie lepszego stanowienia prawa potwierdza, że Parlament Europejski i Rada jako współprawodawcy korzystają ze swoich uprawnień na równych zasadach i że w związku z tym Komisja musi je traktować jednakowo, a także podkreśla rolę i odpowiedzialność parlamentów narodowych; przypomina, że zgodnie z art. 121 i 126 TFUE Parlament Europejski nie może kontrolować ani zmieniać zaleceń przyjmowanych przez Radę w ramach europejskiego semestru;

60. apeluje o bardziej rygorystyczną kontrolę demokratyczną na szczeblu unijnym i krajowym w celu rozliczania rządów krajowych; podkreśla, że większa odpowiedzialność polityczna lub większa rozliczalność na szczeblu krajowym prowadzą do większej zgodności z przepisami; apeluje o dalszy rozwój współpracy międzyparlamentarnej, obejmującej konferencję przewidzianą w art. 13 paktu fiskalnego, aby umożliwić w razie potrzeby rzeczowe dyskusje w stosownym czasie;

61. dostrzega, jak ważny jest unijny dialog makroekonomiczny dla zwiększenia poczucia odpowiedzialności i poprawy koordynacji polityki, apeluje zatem o jego ożywienie poprzez dialog na szczeblu strefy euro i na szczeblu krajowym z przedstawicielami rządu, organizacji pracodawców i związków zawodowych oraz o zaplanowanie na obu szczeblach dialogu z bankami centralnymi;

62. przypomina, że zgodnie z przepisami właściwa komisja Parlamentu Europejskiego może wezwać przewodniczącego Rady, Komisji oraz, w stosownych przypadkach, przewodniczącego Rady Europejskiej lub przewodniczącego Eurogrupy, a także państwa członkowskie poddane specjalnej procedurze zarządzania gospodarczego do stawienia się przed właściwą komisją;

63. podkreśla, że ważne jest wprowadzenie w życie Europejskiego filaru praw socjalnych i osiągnięcie celów środowiskowych zgodnie z zobowiązaniami UE w zakresie klimatu, środowiska i zrównoważonego rozwoju; pilnie wzywa Komisję i Radę Europejską do uwzględnienia tych zobowiązań w zarządzaniu gospodarczym Unii; domaga się, by podczas monitorowania wyników państw członkowskich związanych z zasadami Europejskiego filaru praw socjalnych w pełni uwzględniano tablicę wskaźników społecznych towarzyszącą Europejskiemu filarowi praw socjalnych; odnotowuje inicjatywę Komisji, która potwierdziła, że zmieniona tablica wskaźników społecznych będzie częścią ram koordynacji polityki w kontekście europejskiego semestru; zauważa, że przywódcy UE z zadowoleniem przyjęli wspólną propozycję europejskich partnerów społecznych dotyczącą alternatywnego zestawu wskaźników do pomiaru postępów gospodarczych, społecznych i środowiskowych, który to zestaw ma uzupełnić PKB jako probierz dobrobytu do celów trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu; apeluje o lepsze odzwierciedlenie tablic wyników w zaleceniach politycznych;

64. uważa, że dostosowanie krajowych polityk fiskalnych do zobowiązań UE wynikających z porozumienia paryskiego powinno być priorytetem oraz że koncepcja konkurencyjnej zrównoważoności i jej cztery osie, określone w rocznej strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2020 r., powinny nadal stanowić nadrzędne priorytety długoterminowej strategii wzrostu UE zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem; zauważa, że zmiana klimatu stwarza rzeczywiste i poważne zagrożenie dla stabilności polityki fiskalnej państw członkowskich;

65. zgadza się z Trybunałem Obrachunkowym, że zalecenia dla poszczególnych krajów w toku europejskiego semestru wymagają lepszego zaprojektowania i skuteczniejszego wdrożenia 35 ; sugeruje lepsze ukierunkowanie zaleceń politycznych na krótko- i długoterminowe cele polityki dla poszczególnych krajów;

66. z zadowoleniem przyjmuje znaczną poprawę roli niezależnych instytucji budżetowych w krajowym procesie budżetowym, w wyniku czego zwiększyła się przejrzystość i rozliczalność polityki fiskalnej dzięki monitorowaniu i niezależnym analizom; wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, by niezależne instytucje budżetowe spełniały warunki do wykonywania swoich mandatów i zadań, a także podkreśla, że należy zapewnić rozliczalność tych instytucji przed Parlamentem Europejskim i parlamentami narodowymi, w stosownych przypadkach;

67. podkreśla, że w celu lepszego egzekwowania przepisów każde państwo członkowskie powinno dążyć do silnego poczucia odpowiedzialności za zalecenia polityki gospodarczej oraz że w tym kontekście należy dążyć do właściwej równowagi między wzajemnym wsparciem, wzajemną presją, zachętami i czynnikami zniechęcającymi;

68. wyraża zadowolenie z przyjęcia porozumienia międzyinstytucjonalnego między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie nowych zasobów własnych, w tym harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych;

69. wzywa Komisję do dalszej refleksji nad kształtem i wdrażaniem programów dostosowań makroekonomicznych, w szczególności nad potrzebą dalszego zwiększania przejrzystości, poczucia odpowiedzialności i demokratycznej rozliczalności procesu decyzyjnego, przy odpowiednim zaangażowaniu zainteresowanych stron i Parlamentu Europejskiego; w związku z tym przypomina Komisji i Radzie swoje stanowisko w sprawie rozporządzenia (UE) nr 472/2013, przyjęte na posiedzeniu plenarnym;

70. zauważa, że państwa członkowskie wychodzące z programu dostosowań makroekonomicznych są również objęte wzmocnionym nadzorem w ramach europejskiego semestru i w stosownych przypadkach możliwe jest przeprowadzenie szczegółowej oceny sytuacji;

71. zauważa, że Eurogrupa i szczyt strefy euro to nieformalne fora dyskusyjne w Radzie do Spraw Gospodarczych i Finansowych (Ecofin); wzywa państwa członkowskie, by działały w ramach wspólnotowych, aby zagwarantować Parlamentowi Europejskiemu rolę współprawodawcy i uprawnienia do nadzoru demokratycznego;

72. domaga się, by Eurogrupa podlegała regulaminowi wewnętrznemu zwiększającemu przejrzystość procesu decyzyjnego i rozliczalność demokratyczną; apeluje, aby Eurogrupa i Parlament Europejski doszli do wzajemnego zrozumienia, w jaki sposób można najlepiej osiągnąć te cele; podkreśla znaczenie mechanizmów umożliwiających państwom członkowskim spoza strefy euro udział w dyskusji w stosownych przypadkach;

73. podkreśla, że ramy podejmowania decyzji dotyczących zarządzania gospodarczego UE powinny opierać się na metodzie wspólnotowej;

74. podkreśla, jak ważna jest debata nad zarządzaniem gospodarczym podczas Konferencji w sprawie przyszłości Europy z udziałem obywateli, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i partnerów społecznych oraz wielu zainteresowanych stron na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym; postrzega w związku z tym Konferencję w sprawie przyszłości Europy jako ewentualne forum do zastanowienia się nad wzmocnieniem legitymacji demokratycznej poprzez większe zaangażowanie Parlamentu Europejskiego, który stanowiłby publiczne i demokratyczne forum służące określaniu i egzekwowaniu wspólnych zasad UE dotyczących koordynacji polityki gospodarczej;

o

o o

75. zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Eurogrupie, Komitetowi Regionów, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

1 Dz.U. C 70 E z 8.3.2012, s. 19.
2 Dz.U. C 33 E z 5.2.2013, s. 140.
3 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 41.
4 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 1.
5 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 8.
6 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 12.
7 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 25.
8 Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 33.
9 Dz.U. L 140 z 27.5.2013, s. 1.
10 Dz.U. L 140 z 27.5.2013, s. 11.
11 Dz.U. C 407 z 4.11.2016, s. 86.
12 Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0005.
13 Dz.U. L 198 z 22.6.2020, s. 13.
14 Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 28.
15 Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0054.
16 Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0124.
17 Dz.U. L 159 z 20.5.2020, s. 1.
18 Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0206.
19 Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0220.
20 Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0305.
21 Dz.U. L 57 z 18.2.2021, s. 17.
22 Komisja, SWD(2020)0098 - "Identifying Europe's recovery needs" [Identyfikacja potrzeb Europy w obszarze odbudowy], 27.5.2020, s. 14-16.
23 Szacunki te obejmują jedynie opiekę zdrowotną i opiekę długoterminową (70 mld EUR), edukację i uczenie się przez całe życie (15 mld EUR) oraz przystępne cenowo mieszkania (57 mld EUR). Źródło: Fransen, L., Bufalo, G., Reviglio, E., "Boosting Investment in Social Infrastructure in Europe - Report of the High-Level Task Force on Financing Social Infrastructure in Europe" [Zwiększenie inwestycji w infrastrukturę społeczną w Europie - sprawozdanie grupy zadaniowej wysokiego szczebla ds. finansowania infrastruktury społecznej w Europie], 2018 r., s. 116.
24 Komisja, SWD(2020)0098 final - "Identifying Europe's recovery needs" [Identyfikacja potrzeb Europy w obszarze odbudowy], 27.5.2020 r., s. 18-20.
25 Extreme disaster tend to lower economic output [Ekstremalna klęska wywołuje tendencję do obniżania produkcji gospodarczej] (Botzen, Deschenes i Sanders, 2019 r.); MFW prognozuje, że poważne klęski spowodowane przez zjawiska meteorologiczne mogą mieć negatywny wpływ na realny PKB na mieszkańca, a kraje lepiej przygotowane do radzenia sobie z poważnymi klęskami żywiołowymi mogą łatwiej łagodzić ten wpływ.
26 Prognozy gospodarcze Komisji z wiosny 2021 r. wskazują na spadek w 2020 r. o - 6,1 % PKB w UE i - 6,6 % PKB w strefie euro. Oczekuje się, że w perspektywie krótkoterminowej wzrost PKB będzie powolny: 4,2 % w 2021 r. i 4,4 % w 2022 r. w UE, 4,3 % w 2021 r. i 4,4 % w 2022 r. w strefie euro.
27 Światowa prognoza gospodarcza: Managing Divergent Recoveries [Zarządzanie zróżnicowanymi poziomami ożywienia gospodarczego], MFW (kwiecień 2021 r.).
28 W szczególności pakiet na rzecz odbudowy i SURE.
29 Europejska Rada Budżetowa (2018), sprawozdanie roczne za 2018 r., wrzesień, Europejska Rada Budżetowa (2020), sprawozdanie roczne za 2020 r., wrzesień.
30 Pułap ustalony na okres 3-5 lat, który zależałby od oczekiwanego wzrostu produktu potencjalnego, spodziewanej inflacji i odległości od kotwicy długu.
31 Dokument Europejskiej Rady Budżetowej pt. "Assessment of EU fiscal rules with a focus on the six and two-pack legislation" [Ocena reguł fiskalnych UE, ze szczególnym uwzględnieniem "sześciopaku" i "dwupaku"]: "pułap wydatków pierwotnych netto ma wbudowaną cechę automatycznej stabilizacji: gdy produkcja rzeczywista rośnie wolniej niż trend wzrostu produktu potencjalnego, wzrost wydatków pierwotnych netto przekroczy wzrost produktu potencjalnego, a rosnący wskaźnik wydatków do PKB pomoże ustabilizować gospodarkę; i odwrotnie, gdy rzeczywisty PKB rośnie szybciej niż trend, wydatki netto zmniejszają się jako udział w PKB".
32 Manescu, C., Bova, E. (2021) Effectiveness of national expenditure rules: Evidence from EU member states [Skuteczność krajowych reguł wydatkowych: dowody z państw członkowskich UE].
33 Obligacje NGEU i SURE.
34 Sprawozdanie specjalne nr 03/2018: Kontrola procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej, Europejski Trybunał Obrachunkowy.
35 Europejski Trybunał Obrachunkowy.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2022.99.191

Rodzaj: Rezolucja
Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 lipca 2021 r. w sprawie przeglądu makroekonomicznych ram legislacyjnych w celu zwiększenia wpływu na gospodarkę realną Europy oraz poprawy przejrzystości procesu podejmowania decyzji i demokratycznej rozliczalności (2020/2075(INI))
Data aktu: 08/07/2021
Data ogłoszenia: 01/03/2022