Zatrudnianie absolwentów.

USTAWA
z dnia 14 grudnia 1982 r.
o zatrudnianiu absolwentów.

Art.  1.
1.
Ustawa określa zasady zatrudniania absolwentów wszystkich rodzajów szkół.
2.
Przepisów ustawy nie stosuje się do absolwentów:
1)
szkół podstawowych i liceów ogólnokształcących,
2)
studiów dla pracujących w szkołach wyższych i szkół zawodowych dla pracujących,
3)
szkół podległych Ministrom: Obrony Narodowej oraz Spraw Wewnętrznych,
4)
cudzoziemców.
Art.  2.
1.
Absolwenci podejmują pracę w uspołecznionych zakładach pracy, zwanych dalej "zakładami pracy", na podstawie umów o pracę, zawieranych zgodnie:
1)
z umową o stypendium fundowane lub
2)
z umową przedwstępną.
2.
Absolwenci, którzy przed ukończeniem nauki nie zawarli umów, o których mowa w ust. 1, mogą podjąć pracę na zasadach pośrednictwa pracy.
3.
Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do nie uspołecznionych zakładów pracy.
Art.  3.
1.
Zakłady pracy mogą zawierać umowy o stypendia fundowane.
2.
Stypendia fundowane są udzielane w formie nie oprocentowanych pożyczek i obciążają koszty zakładów pracy.
Art.  4.
1.
Zakład pracy, który zawarł umowę o stypendium fundowane, zwany dalej "fundatorem", ze studentem lub uczniem, zwanym dalej "stypendystą", jest obowiązany:
1)
wypłacać stypendyście stypendium fundowane w wysokości i na zasadach określonych w umowie, przez czas nauki przewidziany odpowiednimi przepisami, jeżeli umowa nie stanowi inaczej,
2)
zatrudnić stypendystę po ukończeniu nauki, zgodnie z jej kierunkiem, w terminie określonym umową, jednak nie później niż w ciągu trzech miesięcy od ukończenia nauki.
2.
Jeżeli stypendysta jest obowiązany do odbycia służby wojskowej, nawiązanie stosunku pracy z fundatorem powinno nastąpić przed powołaniem go do tej służby.
Art.  5.
1.
Stypendysta jest obowiązany:
1)
ukończyć naukę w terminie przewidzianym odpowiednimi przepisami, chyba że zwłoka zostanie spowodowana ważnymi przyczynami, uznanymi przez fundatora,
2)
podjąć pracę u fundatora po ukończeniu nauki, w terminie określonym w umowie, zgodnie z przepisami art. 4 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, oraz wykonywać ją przez okres co najmniej trzech lat.
2.
Jeżeli stypendysta z własnej winy nie ukończył nauki albo też z własnej winy nie podjął pracy u fundatora po ukończeniu nauki, obowiązany jest zwrócić pobrane stypendium.
3.
Stypendysta jest obowiązany zwrócić fundatorowi:
1)
całość pobranego stypendium fundowanego w razie nieprzepracowania u fundatora, z własnej winy, co najmniej jednego roku,
2)
część stypendium fundowanego, proporcjonalną do nie przepracowanego okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, w razie przepracowania u fundatora co najmniej jednego roku.
Art.  6.

Stypendium fundowane podlega umorzeniu w całości, jeżeli fundator odmówił zawarcia ze stypendystą umowy o pracę, zgodnie z umową o stypendium fundowane, albo stypendysta przepracował u fundatora okres trzech lat.

Art.  7.
1.
Zakłady pracy mogą zawierać umowy przedwstępne ze studentami szkół wyższych oraz z uczniami szkół zawodowych.
2.
Zakład pracy, który zawarł umowę przedwstępną, jest obowiązany:
1)
zatrudnić absolwenta w terminie określonym w umowie przedwstępnej, przy zachowaniu wymogu art. 4 ust. 2, zgodnie z kierunkiem nauki albo
2)
wypłacić odszkodowanie przewidziane w umowie przedwstępnej w razie niezatrudnienia absolwenta, który zgłosił się do pracy.
3.
Absolwent, z którym zawarto umowę przedwstępną, jest obowiązany:
1)
zgłosić się do zakładu pracy w celu podjęcia pracy w terminie określonym w umowie przedwstępnej albo
2)
wypłacić zakładowi pracy odszkodowanie przewidziane w umowie przedwstępnej w razie niepodjęcia pracy w terminie określonym w umowie.
4.
Odszkodowanie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 oraz w ust. 3 pkt 2, powinno odpowiadać co najmniej trzymiesięcznemu najniższemu wynagrodzeniu zasadniczemu na stanowisku przewidzianym w danym zakładzie pracy dla absolwenta, z którym zawarto umowę.
Art.  8.
1.
Pośrednictwo pracy prowadzą:
1)
dla absolwentów szkół wyższych:
a)
pełnomocnicy Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych do spraw zatrudnienia absolwentów szkół wyższych lub odpowiednio pełnomocnicy ministrów, którym podlegają szkoły wyższe,
b)
terenowe organy administracji państwowej,
2)
dla absolwentów szkół zawodowych - terenowe organy administracji państwowej.
2.
Minister Pracy, Płac i Spraw Socjalnych w porozumieniu z ministrami, którym podlegają szkoły wyższe, określa zakres oraz zasady i tryb działania pełnomocników do spraw zatrudnienia absolwentów szkół wyższych.
Art.  9.

Przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, w celu odpowiedniego ustalania rozmiarów kształcenia, na podstawie planów oraz informacji ministrów (kierowników urzędów centralnych) i wojewodów (prezydentów miast stopnia wojewódzkiego) ustala prognozy określające zapotrzebowanie na absolwentów co najmniej z pięcioletnim wyprzedzeniem i podaje je do publicznej wiadomości.

Art.  10.

Terenowe organy administracji państwowej, zgodnie z prognozami, o których mowa w art. 9, są obowiązane:

1)
określać wielkość i rodzaj zapotrzebowania na kadry kwalifikowane na terenie ich działania w gospodarce, kulturze, służbach publicznych oraz administracji i podawać je do publicznej wiadomości, corocznie je aktualizując,
2)
zapewnić, poprzez pośrednictwo pracy, warunki sprzyjające zatrudnianiu absolwentów,
3)
wdrażać w jednostkach im podporządkowanych planowe zawieranie umów o stypendia fundowane oraz umów przedwstępnych,
4)
wpływać na jednostki nie podporządkowane terenowym organom administracji państwowej w celu planowego zawierania przez nie umów o stypendia fundowane oraz umów przedwstępnych.
Art.  11.
1.
Absolwent jest obowiązany odbyć wstępny staż pracy.
2.
Okres wstępnego stażu pracy określa umowa o pracę.
Art.  12.
1.
Absolwentom zatrudnionym w miejscowościach lub zakładach pracy, w których istnieje niedobór kadr kwalifikowanych, przysługuje prawo do dodatkowych świadczeń.
2.
Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa zakres, zasady i warunki przyznawania świadczeń, o których mowa w ust. 1, oraz tryb ustalania miejscowości lub zakładów pracy, w których świadczenia te mogą być przyznawane.
Art.  13.
1.
Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa zasady zatrudniania absolwentów, a w szczególności:
1)
zawierania umów przedwstępnych,
2)
odbywania wstępnego stażu pracy,
3)
udzielania i umarzania stypendiów fundowanych, ich wysokość oraz zasady zmiany fundatora i odstąpienia od umowy o stypendium fundowane.
2.
Rada Ministrów, w trybie przewidzianym w ust. 1, określa kategorie absolwentów, do których nie stosuje się wstępnego stażu pracy.
Art.  14.

Okres przewidziany w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu wobec osób uchylających się od pracy (Dz. U. Nr 35, poz. 229) w stosunku do absolwentów szkół objętych niniejszą ustawą przedłuża się do sześciu miesięcy od ukończenia nauki.

Art.  15.

Przepisy ustawy stosuje się odpowiednio do słuchaczy stacjonarnych studiów doktoranckich.

Art.  16.
1.
Z dniem wejścia w życie ustawy umarza się postępowanie w sprawach o zwrot kosztów wykształcenia, wszczęte na podstawie ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. o zatrudnianiu absolwentów szkół wyższych (Dz. U. Nr 8, poz. 48).
2.
Umowy o pracę zawarte zgodnie z przepisami ustawy wymienionej w ust. 1 na czas określony uważa się za zawarte na czas nieokreślony.
3.
Należności przypadające Skarbowi Państwa z tytułu zwrotu kosztów wykształcenia nie podlegają umorzeniu, jeżeli w sprawach tych zapadły już ostateczne decyzje.
Art.  17.

Przepisy ustawy stosuje się do absolwentów szkół wyższych, którzy podjęli pracę zgodnie z przepisami obowiązującymi przed jej wejściem w życie, jeżeli od daty podjęcia pracy nie upłynął okres trzech lat.

Art.  18.

Traci moc ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. o zatrudnianiu absolwentów szkół wyższych (Dz. U. Nr 8, poz. 48),

Art.  19.

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1983 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1982.40.270

Rodzaj: Ustawa
Tytuł: Zatrudnianie absolwentów.
Data aktu: 14/12/1982
Data ogłoszenia: 18/12/1982
Data wejścia w życie: 01/01/1983