Wolne Miasto Gdańsk-Polska. Porozumienie w przedmiocie uregulowania spraw, związanych z oddziaływaniem na Gdańsk polskiej gospodarki dewizowej.

POROZUMIENIE

pomiędzy Rządem Polskim i Senatem Wolnego Miasta Gdańska w przedmiocie uregulowania spraw, związanych z oddziaływaniem na Gdańsk polskiej gospodarki dewizowej.

(Zatwierdzone dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 lipca 1936 r. - Dz. U. R. P Nr 58, poz. 426).

W celu uregulowania spraw, związanych z oddziaływaniem na Gdańsk polskiej gospodarki dewizowej, Rząd Polski i Senat Wolnego Miasta Gdańska po wydaniu przez Senat Wolnego Miasta Gdańska rozporządzenia o obrocie płatniczym złotym z dnia 2.6. 1936 r./6.6. 1936 r. (GBl, str. 223), porozumieli się, jak następuje:

I.

Polsko-gdański Komitet do spraw dewizowych.

Art.  1.

W celu wykonania zawartych w niniejszym porozumieniu przepisów oraz ułatwienia sprawnego funkcjonowania tego porozumienia, zostaje utworzony "Polsko-gdański Komitet do spraw dewizowych" w składzie 6 członków, z których 3 (Polska Delegacja) powoła Rząd Polski, a 3 (Gdańska Delegacja) - Senat Wolnego Miasta Gdańska. Każda Delegacja składać się będzie z przewodniczącego, jednego rzeczoznawcy do spraw finansowych i jednego rzeczoznawcy do spraw gospodarczych. Dalsi rzeczoznawcy mogą być powołani na zasadzie równości. Prawo głosu przysługuje tylko przewodniczącym. Komitet opracuje regulamin, który musi być zatwierdzony zarówno przez Rząd Polski jak i przez Senat Wolnego Miasta Gdańska. Regulamin ten powinien w szczególności stanowić, że w Komitecie kolejno przewodniczyć będą polski i gdański przewodniczący. Regulamin ten ustali ponadto, w jakim zakresie mogą obydwaj rzeczoznawcy do spraw finansowych lub obydwaj rzeczoznawcy do spraw gospodarczych samodzielnie wydawać decyzje. W razie różnicy zdań odnośna sprawa może być przedłożona do decyzji Rządowi Polskiemu i Senatowi Wolnego Miasta Gdańska. Obydwaj przewodniczący działają w ramach pełnomocnictw, udzielonych im przez Rząd Polski i Senat Wolnego Miasta Gdańska.

II.

Szczegółowe przepisy o wywozie towarów za granicę celną.

Art.  2.

1) Pragnąc dać wyraz zasadzie, że osiadłe w Gdańsku firmy lub osoby nie mogą być przy wywozie z Polski za granicę celną pokrzywdzone przez polską gospodarkę dewizową, w porównaniu z polskimi firmami i osobami, osiadłe w Gdańsku firmy i osoby będą w szczególności uprawnione do odstępowania bankom dewizowym w Polsce tylko tej ilości dewiz, pochodzących z eksportu polskich artykułów, jaka odpowiada wartości danego towaru w chwili przekraczania granicy polskiej. Zysk gdańskich firm i osób, względnie koszty uszlachetnienia i opakowania towaru, jak również inne koszty dodatkowe, które ponoszone są przez te firmy lub osoby poza Polską i nie w złotych, mogą być też potrącone z sum uzyskanych od zagranicznych odbiorców.

2) Kwotę podlegającą odstąpieniu zmniejsza się odpowiednio w tych przypadkach, w których wypłacana jest premia eksportowa. Kwota ta w żadnym razie nie może przewyższać ceny uzyskanej przy sprzedaży za granicę celną.

3) Kwota dewiz, która ma być odstąpiona w myśl ustępu 1 i 2, może być od gdańskich eksporterów wymagana nie wcześniej i nie na gorszych warunkach, niż to jest wymagane w podobnych przypadkach od eksporterów polskich.

Art.  3.

1) W tych przypadkach, w których Polska uzależnia wywóz z Polski od przedstawiania zaświadczenia walutowego w myśl obowiązujących przepisów, wywóz towarów z Gdańska za granicę celną, z wyjątkiem towarów wymienionych w ustępie 2, będzie dozwolony przez urzędy celne, położone w Polsce i na obszarze W. M. Gdańska:

a) przy towarach polskiej produkcji lub polskiego pochodzenia po przedłożeniu polskiego zaświadczenia walutowego,

b) przy towarach niepolskiej produkcji (gdańskiej lub zagranicznej produkcji)-po przedłożeniu zaświadczenia Izby Przemysłowo-Handlowej lub Izby Włościańskiej w Gdańsku, stwierdzającego pochodzenie towaru,

c) przy towarach produkcji lub pochodzenia polskiego, przychodzących do Gdańska bez polskiego zaświadczenia walutowego i wywożonych z Gdańska za granicę celną w stanie nieprzerobionym - po przedłożeniu zaświadczenia walutowego Izby Handlu Zagranicznego w Gdańsku, przy czym przygotowanie, oczyszczenie, opakowanie, sortowanie, lub podobne czynności, nie będą uważane za przeróbkę. W zaświadczeniu walutowym należy ustalić, jaka ilość dewiz ma być odprowadzona do Polski.

To samo dotyczy towarów polskiego pochodzenia, obrobionych lub przerobionych w Gdańsku, przy czym odprowadzanie dewiz do polskich banków dewizowych będzie wymagane tylko w tych wypadkach, w których obróbka lub przeróbka w Gdańsku ma na celu na złej woli oparte obejście polskich przepisów dewizowych dla ucieczki kapitałów. W tym wypadku należy stwierdzić wartość pochodzących z Polski surowców lub półfabrykatów w chwili przekroczenia polsko-gdańskiej granicy i stosownie do tego ustalić wysokość sumy dewiz zagranicznych, którą należy odprowadzić do polskich banków dewizowych.

Gdyby w Polsce wydane były ogólnie obowiązujące postanowienia o odprowadzaniu dewiz, będą one odpowiednio stosowane przy wystawianiu zaświadczeń walutowych przez Izbę Handlu Zagranicznego w Gdańsku, jednak tylko z uwzględnieniem zasad ustalonych w art. 2.

Przedstawiciel polski, wymieniony w art. 7, będzie miał nieograniczone prawo wglądu w odnośne prace Izby Handlu Zagranicznego. Na jego wniosek każda wątpliwa sprawa musi być przedłożona do natychmiastowej decyzji Polsko - gdańskiemu Komitetowi do spraw dewizowych. Wniosek taki ma moc wstrzymującą jedynie w wypadkach, przewidzianych w ustępie 1 punktu c.

2) Dla towarów, wymienionych w załączonej liście, będą przy wysyłce z Polski do Gdańska utrzymane polskie zarządzenia kontrolne, w szczególności mogą być wymagane na granicy polsko-gdańskiej polskie zaświadczenia walutowe. Lista ta może być zmieniona przez Komitet, wymieniony w art. 1 niniejszego porozumienia. Jeżeli Izba Handlu Zagranicznego w Gdańsku stwierdzi, że towar przeznaczony został do własnego spożycia Gdańska lub na reekspedycję do Polski, osiadłe w Gdańsku firmy lub osoby będą zwolnione przez właściwe instancje polskie od obowiązku odprowadzenia dewiz do Polski. Odnośne stwierdzenia Izby Handlu Zagranicznego są wiążące, o ile polski przedstawiciel, wymieniony w art. 7, nie zgłosi sprzeciwu.

Art.  4.

Wniosek o udzielenie polskiego zaświadczenia walutowego może być złożony również przez osiadłą w Gdańsku osobę lub firmę, eksportującą towary z Polski.

Art.  5.

Przy przywozie towarów do obszaru Wolnego Miasta Gdańska nie będą wymagane zaświadczenia walutowe z wyjątkiem przypadków, wymienionych w ustępie 2 art. 3.

III.

Szczegółowe przepisy o przywozie towarów zza granicy celnej.

Art.  6.

1) Osiadłe w Gdańsku firmy i osoby, sprowadzające towary zza granicy celnej do obszaru Rzeczypospolitej Polskiej, nie będą odnośnie do przydziału dewiz traktowane gorzej w równoznacznych przypadkach od importerów, osiadłych w Polsce. W szczególności nie będą im przy przydziale dewiz stawiane ostrzejsze wymagania, niż wobec firm i osób, osiadłych w Polsce.

2) Stosownie do zasad, ustalonych w ustępie 1, gdańskie firmy i osoby będą uczestniczyły w przydziale dewiz z polskich zapasów dewizowych w stosunku, odpowiadającym dotychczasowemu udziałowi tych firm i osób w przywozie zza granicy celnej do Polski, po odliczeniu przywozu, dokonywanego w ramach umów rozrachunkowych i transakcyj kompensacyjnych.

Art.  7.

Dla ustalenia faktu wysyłki towarów, pochodzących zza granicy celnej, z Gdańska do Polski właściwą jest Gdańska Izba Handlu Zagranicznego, wobec której wnioskodawca musi udowodnić lub uwiarygodnić wywóz. Wyznaczony w tym celu polski przedstawiciel otrzyma nieograniczony wgląd w odnośne prace Izby; na jego wniosek każda wątpliwa sprawa powinna być przedłożona Polsko-gdańskiemu Komitetowi do decyzji. Wniosek taki nie ma jednakże mocy wstrzymującej.

IV.

Szczegółowe przepisy o obrocie płatniczym.

Art.  8.

W obrocie płatniczym z Polski do Gdańska mają być zasadniczo dopuszczone wypłaty wynikające z tytułu obrotu towarowego, z patentów i licencyj, z rent, pensyj i zaopatrzeń, jak również ze wszystkich innych zobowiązań wypływających z normalnego obrotu płatniczego pomiędzy Polską i Gdańskiem.

Art.  9.

Celem dokonywania obrotów pieniężnych pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a W. M. Gdańskiem zostaną otwarte w polskich bankach dewizowych dla osób fizycznych i prawnych, posiadających miejsce zamieszkania lub siedzibę na obszarze W. M. Gdańska, specjalne rachunki złotowe, na które polskie banki dewizowe będą mogły przyjmować wpłaty na dobro gdańskich posiadaczy tych rachunków bez jakiegokolwiek badania lub zezwolenia. Gdańscy posiadacze tych rachunków mogą obciążać je wypłatami w Polsce drogą uskuteczniania bezpośrednich przekazów na rzecz osób fizycznych lub prawnych, mających siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce, jak również mogą dokonywać przelewów na te rachunki, których posiadaczami są osiadłe lub zamieszkałe na obszarze W. M. Gdańska osoby fizyczne lub prawne ("gdańskie rachunki złotowe dla wypłat wewnętrznych - tzw. "Daki").

Art.  10.

O ile gdańscy posiadacze rachunków nie chcą dysponować w Polsce kwotami, znajdującymi się na tych rachunkach i żądają wypłaty w dewizach, to wnioski o przydział dewiz należy zgłaszać w normalnej drodze w polskich bankach dewizowych.

Art.  11.

Oprócz wymienionych w art. 9 rachunków "Daki" mogą być otwierane lub nadal prowadzone w polskich bankach dewizowych wolne rachunki zagraniczne dla instytucyj finansowych, mających siedzibę na obszarze W. M. Gdańska, podlegające postanowieniom polskiego ustawodawstwa dewizowego.

Prowadzone dotychczas w polskich bankach dewizowych wolne rachunki złotowe osób fizycznych i prawnych, posiadających miejsce zamieszkania lub siedzibę na obszarze W. M. Gdańska, mogą być zamieniane na życzenie posiadaczy rachunków, na rachunki "Daki" dotychczasowych posiadaczy lub przeniesione na wolne rachunki zagraniczne gdańskich instytucyj finansowych.

Należności, znajdujące się na dotychczasowych rachunkach zablokowanych, mogą być przeznaczone jedynie na rachunki "Daki".

Art.  12.

Celem utrzymania ruchu podróżnych do Gdańska zezwala się podróżnym z Polski do Gdańska na wywóz jednorazowo kwoty do 500 zł miesięcznie. Fakt dokonanego wywozu zostanie stwierdzony na dołączonej do dowodu osobistego specjalnej karcie wywozu waluty, która będzie udzielana bez trudności przy przekroczeniu granicy.

V.

Postanowienia końcowe.

Art.  13.

Niniejszy układ wchodzi w życie w 10 dni po jego podpisaniu i traci moc obowiązującą w 15 dni po jego wypowiedzeniu przez jedną ze stron. Wypowiedzenie takie może jednakże nastąpić tylko 15 każdego miesiąca na koniec danego miesiąca, albo 1 na 15 tego samego miesiąca.

Niniejsze porozumienie zostało sporządzone w języku polskim i niemieckim, każdy tekst w 2 egzemplarzach. Obydwa teksty są równoznaczne.

ZAŁĄCZNIK  ¹

1) Drewno (poz. tar. celnej wywozowej 14, 15, 16, 17, 18 i 19 oraz poz. tar. celnej przywozowej 747 p. 3 i 4, 748, 749, 757 p. 3).

2) Trzoda chlewna (poz. tar. celnej wywozowej 20 i 21).

Bekony (poz. tar. celnej wywozowej 25).

3) Zboże i nasiona roślin strączkowych (poz. tar. celnej przywozowej od 1-13, 15 i 16).

Mąka i produkty przemiału (poz. tar. celnej przywozowej 27, 28, 285 i 286).

4) Węgiel kamienny i koks (poz. tar. celnej przywozowej 180 i 182).

Brykiety (poz. tar. celnej przywozowej 184 pkt 2).

1 Załącznik zmieniony przez oświadczenie rządowe z dnia 7 kwietnia 1938 r. (Dz.U.38.28.254) zmieniające nin. umowę międzynarodową z dniem 23 kwietnia 1938 r.

• Identyfikator: Dz.U.1938.28.253
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Wolne Miasto Gdańsk-Polska. Porozumienie w przedmiocie uregulowania spraw, związanych z oddziaływaniem na Gdańsk polskiej gospodarki dewizowej.
• Data aktu: 09/06/1936
• Data ogłoszenia: 23/04/1938
• Data wejścia w życie: 20/06/1936