Narodowy Program Zdrowia (NPZ) jest wydawany na podstawie już obowiązującej ustawy o zdrowiu publicznym. Pierwszy NPZ obejmie lata 2016-2020. Na jego realizację w 2016 roku z budżetu państwa zostanie przeznaczone około 140 mln zł.

Konsultacje społeczne i uzgodnienia międzyresortowe projektu NPZ zakończyły się 16 grudnia 2015, jednak - jak poinformowało ministerstwo zdrowia - nadal spływają liczne uwagi i resort rozpatruje propozycje zmian lub uzupełnienia projektu.

Rzeczniczka resortu zdrowia Milena Kruszewska zapowiedziała, że projekt zostanie przekazany pod obrady Komitetu Stałego Rady Ministrów w pierwszych tygodniach nowego roku.

W projekcie przygotowanym jeszcze przez poprzednie kierownictwo resortu określono pięć celów operacyjnych NPZ, które dotyczą: zdrowego odżywiania, zdrowia psychicznego, zdrowia osób starszych, ograniczenia stosowania używek oraz narażenia na środowiskowe i biologiczne czynniki ryzyka.

Minister zdrowia Konstanty Radziwiłł w połowie grudnia 2015 zapowiedział, że dopisany zostanie jeszcze szósty cel: zdrowie prokreacyjne. Jego zdaniem sprawa niepłodności Polaków była postrzegana przez poprzedni rząd tylko w kontekście zapłodnienia pozaustrojowego, co - w jego opinii - było błędem. Chcielibyśmy to rozwinąć w sposób kompleksowy - zadeklarował.

Czytaj: Resort zdrowia rozpoczął pracę nad projektem dotyczącym zdrowia prokreacyjnego>>>

Zadania określone w NPZ mają dwojaki charakter. Pierwsza grupa zadań to zadania własne administracji rządowej i samorządowej, które wynikają z ich kompetencji ustawowych. Druga grupa zadań obejmuje nowe, dodatkowe interwencje, które wymagają wsparcia finansowego ze środków przewidzianych na realizację NPZ.

Działania zaproponowane w ramach każdego z celów operacyjnych NPZ to przede wszystkim promocja zdrowia (czyli edukacja zdrowotna oraz polityka prozdrowotna) i profilaktyka (kierowana do ogółu społeczeństwa, do grup o zwiększonym ryzyku oraz zapobieganie powikłaniom).

Za koordynację Programu odpowiedzialny będzie minister zdrowia, wspierany przez Komitet Sterujący Narodowego Programu Zdrowia, który będzie koordynował działania i rozwiązywał problemy związane z realizacją NPZ. Realizacja zadań będzie monitorowana przez Radę do Spraw Zdrowia Publicznego, składającą się między innymi z przedstawicieli prezydenta, administracji publicznej oraz pracodawców i organizacji pozarządowych.

Autorzy projektu NPZ wskazują, że chociaż stan zdrowia Polek i Polaków w ostatnich dziesięcioleciach nieustannie się polepsza, to jednak umieralność i przeciętna długość życia wciąż są na poziomie gorszym niż średnia UE. Społeczeństwo jest obciążone chorobami cywilizacyjnymi, które w znacznej mierze są efektem prowadzonego stylu życia. Tymczasem z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że nawet 80 procent chorób sercowo-naczyniowych i 40 procent nowotworów można skutecznie zapobiec, redukując narażenie na czynniki ryzyka.

W 2011 roku całkowite koszty chorób sercowo-naczyniowych wyniosły 42 mld zł. Szacuje się, że w kolejnych latach koszty te będą rosły i w 2030 roku wyniosą 93 mld zł. Corocznie 1,5 mln Polek i Polaków jest hospitalizowanych z powodu otyłości, a leczenie jej i związanych z nią powikłań pochłania aż 21 procent budżetu przeznaczonego na ochronę zdrowia (tj. 14,5 mld zł). Szacuje się również, że nawet co piąty zgon w Polsce jest efektem palenia tytoniu.

Szybko rosnące koszty opieki zdrowotnej autorzy projektu NPZ zestawiają z niekorzystnymi prognozami demograficznymi, które to czynniki w istotny sposób będą determinować przyszły rozwój gospodarczy. W 2013 roku w wieku produkcyjnym było ponad 24 mln Polaków, a w 2050 roku będzie to już tylko 19 mln.
- Zatem tak istotna jest dbałość o dobry stan zdrowia osób, które będą przyczyniać się do podtrzymania i rozwoju gospodarki - czytamy w uzasadnieniu projektu.

Realizacja zadań przewidzianych w ustawie i NPZ ma przyczynić się do zmniejszenia odsetka palących o 2 procent do 2020 roku i osób nadużywających alkoholu o 10 procent do 2025 roku. Do tego samego roku ma być również zatrzymany wzrost otyłości i cukrzycy, a odsetek osób nieuprawiających aktywności fizycznej ma się zmniejszyć o 10 procent.

Długofalowym efektem NPZ ma być wydłużenie w 2030 roku trwania życia mężczyzn do 78 lat i kobiet do 84 lat, a także zmniejszenie różnicy w przeciętnej długości życia między kobietami a mężczyznami z 8 lat do 6 lat.(pap)