Nasz kraj do tej pory nie wypracował odpowiednich uregulowań prawnych związanych z zasadami przeprowadzania badań genetycznych, przechowywania materiału DNA oraz bezpieczeństwa danych genetycznych.
Wiele europejskich państw wprowadziło już takie przepisy. Jednymi z pierwszych krajów były Wielka Brytania, Francja i Austria – uregulowanie obszaru badań genetycznych nastąpiło tam już w latach 90. ubiegłego wieku. W dalszej kolejności zrobiły to m.in. Szwajcaria, Hiszpania, Portugalia, Szwecja czy nasi sąsiedzi Niemcy, Litwa i Czechy. W Polsce ustawy brakuje, mimo istniejących przepisów międzynarodowych, potrzeby rynku, a także licznych interwencji w tej sprawie środowiska nauki oraz Rzecznika Praw Obywatelskich.
NIK: Rynek badań genetycznych jak "Dziki Zachód" - czytaj tutaj>>
NIK: brakuje bezpieczeństwa badań genetycznych
Bezpieczeństwo badań genetycznych pozostawia wiele do życzenia – pokazała to kontrola NIK. Po analizie praktyk w wybranych podmiotach stwierdzono, że w naszym kraju brakuje regulacji prawnych określających kompleksowo zasady wykonywania poradnictwa genetycznego, bankowania materiału czy bezpieczeństwa danych genetycznych. Alarmowano, iż taka sytuacja przyczynia się do wysokiego ryzyka występowania wszelkich pomyłek, błędnej interpretacji wyników oraz niewystarczającej ochrony informacji o pacjentach lub innych nieprawidłowości.
Materiał genetyczny Polaków jest wywożony do laboratoriów w Chinach - czytaj tutaj>>
Projekt ustawy jest już w Sejmie
W ubiegłej kadencji parlamentu, Ministerstwo Zdrowia wielokrotnie informowało, że są prowadzone prace związane z projektem ustawy o badaniach genetycznych oraz biobankowaniu, a nawet, że projekt jest gotowy. Proces legislacyjny miał wejść w etap konsultacji społecznych jeszcze w 2018 roku. Niestety tak się nie stało do końca kadencji, mimo dużego zainteresowania zarówno przedsiębiorców, jak i naukowców.
Ministerstwo Zdrowia zapowiadało, że w projekcie, opracowywanym przez rząd, znaleźć ma się miejsce m.in. na stworzenie jednolitych i kompleksowych zasad wykonywania badań genetycznych przez wszystkie podmioty działające na rynku usług medycznych, czyli te funkcjonujące w ramach systemu opieki zdrowotnej, jak i podmioty komercyjne wykonujące obecnie usługi z zakresu testów (badań) genetycznych na tzw. życzenie klienta.
Konieczna jest ustawa, by wyznaczyć standardy
W dobie ciągłego rozwoju rynku badań genetycznych niezwykle istotna staje się kwestia ich regulacji. Odpowiednie przepisy prawa, związane chociażby z kontrolą i nadzorem na rynku, zwiększą bezpieczeństwo testów DNA. Warto wskazać, że badania genetyczne mogą być dla wielu firm trampoliną do zdobycia zaufania nieświadomych zagrożenia pacjentów. Planowana ustawa ma wyznaczyć nowe standardy w obszarze usług związanych z genetyką. Co jednak szalenie ważne, zasady powinny być także dostosowane do realiów, zapotrzebowania nauki i podmiotów prowadzących prace badawcze i rozwojowe, a w końcu tych wszystkich, którzy działają uczciwie i rzetelnie, wykonując testy genetyczne różnych kategorii.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
