Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych, którego obecna edycja - zaplanowana na lata 2006-2015 - kończy się w grudniu 2015, ma być kontynuowany w latach 2016-2024; stosowny projekt uchwały rozpatrzyć ma na najbliższym posiedzeniu Rada Ministrów.

Program ma być finansowany ze środków budżetu państwa. Projekt przygotował resort zdrowia.

Wdrożenie programu ma obejmować zadania i działania z zakresu: profilaktyki i prewencji nowotworów; diagnostyki oraz wykrywania nowotworów; wsparcia procesu leczenia nowotworów między innymi poprzez uzupełnianie i wymianę wyrobów medycznych; edukacji onkologicznej oraz wspomagania systemu rejestracji nowotworów.

Uzasadniając potrzebę przedłużenia programu, wskazano, że wskaźniki epidemiologiczne dotyczące zachorowalności i umieralności na choroby nowotworowe w Polsce wskazują na konieczność podejmowania i kontynuowania działań. 

Prognozy Krajowego Rejestru Nowotworów na najbliższe lata – jak podkreślono - pokazują, że liczby zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe w Polsce będą wzrastać, stając się zarówno u kobiet, jak i mężczyzn pierwszą przyczyną zgonów przed 65. rokiem życia, wyprzedzając nawet zgony z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego.

Obecnie nowotwory złośliwe stanowią drugą przyczynę zgonów w Polsce. Nowotwory złośliwe płuca, gruczołu krokowego i jelita grubego są najczęstszymi nowotworami złośliwym wykrywanymi u mężczyzn. U kobiet najczęściej diagnozowane są nowotwory piersi, płuc, trzonu macicy oraz jelita grubego.

W programie, którego tekst jest załącznikiem do projektu uchwały Rady Ministrów, oceniono że przyrost liczby zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe w kraju wynika  ze zwiększenia liczby ludności powyżej 65. roku życia, utrzymującego się wysokiego poziomu nikotynizmu, nieodpowiedniego sposobu odżywiania i niskiej aktywności fizycznej.
 

Wskazano ponadto na brak świadomości zagrożenia chorobami nowotworowymi, a w konsekwencji niechęć społeczeństwa do wykonywania badań przesiewowych i wczesnego zgłaszania się do lekarza w przypadku zauważenia ewentualnych zmian chorobowych.

Oceniono, że w wyniku dotychczasowej, konsekwentnej realizacji programów profilaktycznych uzyskano zwiększającą się zgłaszalność. Przykładowo: zgłaszalność na badania mammograficzne wzrosła z 23,37 procent w 2006 roku do 48,05 procent w 2014 roku, zaś na badania cytologiczne z 12,7 procent w 2006 roku do 44,40 procent w 2014 roku.

W ostatnich latach, jak oceniono, poprawiła się dostępność pacjentów do badań kolonoskopowych. Liczba realizatorów z 10 jednostek w początkowych latach realizacji programu badań przesiewowych wzrosła do 106 w 2014 roku.

W uzasadnieniu programu wskazano także, że nastąpił istotny postęp w zakresie radioterapii - liczba chorych napromienianych wzrosła z około 40 tysięcy w 1999 roku do 83 tysięcy w 2014 roku.

Jak podano, średni czas oczekiwania chorych na rozpoczęcie leczenia skrócił się z 8–10 tygodni w 1998 roku do 1–3 tygodni w 2014 roku, ułatwiony został dostęp chorych do najnowocześniejszych technik i metod leczenia; w znacznym stopniu wyrównane zostały różnice regionalne w dostępie do nowoczesnej radioterapii; nastąpiła poprawa wyposażenia ośrodków onkologicznych w aparaturę radioterapeutyczną. 

W wyniku doposażenia klinik i oddziałów torakochirurgii, jak podkreślono, wzrosła liczba chorych operowanych we wczesnych stadiach raka płuca. W chwili obecnej odsetek chorych operowanych w I i II stadium zaawansowania choroby wynosi 80 proc. W ciągu 5 lat nastąpił wzrost liczby chorych operowanych w I stadium zaawansowania choroby o 31 procent, a w stadium II - o 40 procent, co świadczy o znacznej poprawie diagnostyki przedoperacyjnej. (pap)