Rzecznik podkreśliła konstytucyjną konieczność zachowania równowagi pomiędzy prawną gwarancją wolności sumienia i religii lekarzy a prawnymi gwarancjami równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
„Obowiązek prawnego i faktycznego zapewnienia równowagi pomiędzy tymi dobrami prawnie chronionymi, poprzez spójną i jasną regulację prawno-materialną i zapewnienie efektywnych procedur, należy do zadań odpowiednich organów państwowych, przede wszystkim zaś do ustawodawcy” - argumentuje Rzecznik.
Według Rzecznika nikt nie może być pociągany do odpowiedzialności ani dyskryminowany z powodu odmowy udzielenia różnego rodzaju świadczeń z powołaniem się na klauzulę sumienia. Irena Lipowicz przytacza tutaj art. 10 ust. 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, który stanowi, że „uznaje się prawo do odmowy działania sprzecznego z własnym sumieniem, zgodnie z ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa”.
Jednocześnie jednak podkreśla, że zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w sprawie prawa do klauzuli sumienia w ramach legalnej opieki medycznej odpowiedzialnością za zagwarantowanie poszanowania wolności myśli, sumienia i wyznania pracowników służby zdrowia, a jednocześnie za zapewnienie pacjentom dostępu do zgodnych z prawem świadczeń zdrowotnych bez zbędnej zwłoki, obarczone
jest państwo.
RPO apeluje o zmianę ustawy w sprawie klauzuli sumienia
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz w stanowisku skierowanym do ministra zdrowia zaapelowała o rozważenie zmian w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Zmiana miałaby dotyczyć tzw. klauzuli sumienia, w taki sposób, aby obowiązek wskazania miejsca wykonania świadczenia, na które nie pozwala lekarzowi sumienie, został przeniesiony na podmiot medyczny.