1. Wykonywanie zawodu ratownika medycznego – zakres obecnych regulacji a projekt ustawy o zawodzie ratownika i samorządzie zawodowym ratowników medycznych (dalej p.u.r.)
Na samym wstępie wskazać należy, iż proponowane uregulowanie jest samodzielnym aktem prawnym dotyczącym wykonywania zawodu ratownika medycznego. Dotychczas te kwestie regulowały następujące akty prawne:
– ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 757) – dalej u.p.r.m.;
– rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego (Dz. U. z 2007 r. Nr 4, poz. 33 z późn. zm.);
– rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie doskonalenia zawodowego ratowników medycznych (Dz. U. Nr 112, poz. 775);
– rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 2007 r. w sprawie doskonalenia zawodowego dyspozytorów medycznych (Dz. U. Nr 77, poz. 525).
Nowy projekt ustawy regulowałby następujące zagadnienia:
– zasady wykonywania zawodu ratownika medycznego;
– zasady uzyskiwania prawa do wykonywania zawodu ratownika medycznego;
– kształcenie zawodowe i podyplomowe ratownika medycznego;
– zasady związane z odpowiedzialnością zawodową ratownika medycznego;
– prowadzenie rejestru ratowników medycznych;
– kwestie dotyczące organizacji i działania samorządu ratowników medycznych.
Przedstawione uregulowania prawne zakładają kompleksowe ustalenie zarówno zasad uzyskiwania prawa do wykonywania zawodu ratownika medycznego, zasad dokształcania i rozwoju zawodowego, jak i kwestii związanych z odpowiedzialnością zawodową. Projekt zakłada, że większość dotychczasowych przepisów zostanie podniesiona do rangi ustawowej, co ma na celu także zwiększenie prestiżu zawodu ratownika medycznego.
Projekt ustawy jasno zakłada, iż zawód ratownika medycznego jest samodzielnym zawodem medycznym (art. 2 ust. 1 p.u.r.). Takie uregulowanie sprawia, że ratownicy medyczni mogą stać się grupą zawodową spełniającą warunki profesjonalizmu. To powoduje uznanie przez prawo, że wykonują swoją pracę samodzielnie i w zasadzie niezależnie od decyzji podejmowanych przez osoby wykonujące inne zawody medyczne, a więc przez lekarzy czy pielęgniarki. Jednym z elementów związanych z profesjonalizmem danej grupy zawodowej jest zapewnienie odpowiedniego poziomu wykształcenia, zasad związanych z uzyskiwaniem prawa do wykonywania zawodu, zwiększenie autonomii wykonywanego zawodu. Aby mówić o całkowitej samodzielności zawodowej, niezbędne jest też stworzenie systemu związanego z kontrolą pracy i oceną profesjonalistów, którzy wykonują ten sam zawód co ratownicy medyczni. Oto przykładowe elementy stanowiące o profesjonalizacji zawodu:
1) przyswojenie sobie spójnego zakresu określonej wiedzy, pozyskanej w procesie formalnej edukacji;
2) wysoki poziom umiejętności w określonej dziedzinie;
3) określone i egzekwowane zasady wejścia do grupy zawodowej;
4) określone i egzekwowane zasady certyfikacji upoważniającej do wykonywania czynności wchodzących w zakres profesjonalnych kompetencji;
5) zbiór norm regulujących zachowania oraz zestaw wartości i przekonań traktowanych jako niezbywalny składnik profesjonalizmu1.
W projekcie ustawy znajdujemy wszystkie te elementy. Mogą one stać się podstawą stworzenia samodzielnej grupy zawodowej również w znaczeniu prawnym.
W kwestiach dotyczących warunków związanych z wykonywaniem zawodu ratownika medycznego zrezygnowano z kryterium, które funkcjonuje w obecnej ustawie, a mianowicie posiadania stanu zdrowia pozwalającego na wykonywanie tego zawodu. Projekt ustawy zrezygnował z tego kryterium. Należałoby się zastanowić, czy zapis ten jest fortunny – sama istota pracy ratownika medycznego niewątpliwe wymaga od niego pełnych predyspozycji i fizycznych, i psychicznych do jego wykonywania. Zdaniem autora kwestią otwartą pozostaje problem związany ze stanem zdrowia: weryfikacji, a w dalszej kolejności uzyskania prawa do wykonywania zawodu bądź uzyskania prawa do wykonywania zawodu, ale w zakresie ograniczonym np. do badań naukowych, zajęć dydaktycznych.
Projekt ustawy reguluje zasady uzyskiwania prawa do wykonywania zawodu. W kompetencję ustalania tych uprawnień zostało wyposażone Prezydium Krajowej Rady Ratowników Medycznych. Postępowanie w sprawie dotyczącej uzyskania prawa do wykonywania zawodu będzie prowadzone na podstawie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Na decyzję Prezydium Krajowej Rady Ratowników Medycznych będzie przysługiwała skarga do sądu administracyjnego. Nowością jest również projekt wprowadzenia Centralnego Rejestru Ratowników Medycznych. Ratownicy medyczni, aby wykonywać zawód, będą musieli uzyskać wpis do rejestru. Wpis zawierać będzie następujące informacje:
– data wpisu i numer;
– dane osobowe (imię i nazwisko, PESEL, numer paszportu, dowodu osobistego, obywatelstwo, płeć, dane do korespondencji);
– informacje związane z wykształceniem (tytuł zawodowy, dodatkowe kwalifikacje, numer prawa wykonywania zawodu, informacje dotyczące ograniczenia, zaprzestania, wygaśnięcia prawa do wykonywania zawodu, informacje dotyczące doskonalenia zawodowego);
– informacje dotyczące orzeczeń sądu dyscyplinarnego.
Wpis na listę ratownika medycznego będzie poprzedzało złożenie ślubowania. Przewidziano dwie formy ślubowania: przed Prezesem Krajowej Rady Ratowników Medycznych bądź pisemne. Projekt ustawy zawiera rotę ślubowania, w której jest odwołanie do zasad etycznych i prawnych, praw pacjenta, a także do obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej.
Projekt ustawy nie przewiduje jednak okresów przejściowych, tzn. wskazania, czy osoby, które w chwili obecnej wykonują zawód, automatycznie zostaną wpisane na listę, czy będą miały jakiś okres przejściowy do wpisania na listę pod rygorem niemożliwości dalszego wykonywania zawodu.
Projekt ustawy zawiera katalog form, w jakich może być wykonywany zawód ratownika medycznego. Jest on znacznie szerszy niż przewidziany w dotychczasowych przepisach. Są to następujące formy:
– wykonywanie zawodu w ramach systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego;
– wykonywanie zawodu poza systemem Państwowego Ratownictwa Medycznego;
– wykonywania zawodu dyspozytora medycznego;
– pełnienie służby m.in. w polskich siłach zbrojnych oraz innych służbach mundurowych;
– wykonywanie transportu sanitarnego;
– nauczanie zawodu ratownika medycznego;
– prowadzenie prac naukowo-badawczych z zakresu ratownictwa medycznego;
– zatrudnienie w podmiocie leczniczym na stanowiskach administracyjnych, na których wykonuje się czynności związane z przygotowywaniem, organizowaniem lub nadzorem nad udzielaniem świadczeń zdrowotnych;
– zatrudnienie w organach administracji publicznej, których zakres działania obejmuje nadzór nad ochroną zdrowia.
Wykonywanie czynności medycznych poza systemem Państwowego Ratownictwa Medycznego, tak jak zakłada projekt ustawy, pozwala zapewnić odpowiednią pomoc i zabezpieczenie również innym służbom mundurowym, a ratownikom – wykonywanie zawodu poza systemem ratownictwa.
2. Zasady wykonywania zawodu ratownika medycznego
Projekt nowej ustawy o ratownikach medycznych, oprócz kwestii związanych z uzyskaniem prawa do wykonywania zawodu, zawiera zasady, jakimi ratownik medyczny powinien kierować się, wykonując swój zawód. Częściowo te zasady znajdujemy w tekście roty ślubowania, a następnie ich odzwierciedlenie w treści proponowanych przepisów prawnych.
Ratownik medyczny wykonuje swój zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, zasadami etyki zawodowej i z należytą staranności. Na szczególną uwagę zasługuje art. 14 p.u.r., który daje ratownikowi możliwość odmówienia wykonania zlecenia lekarskiego, jeżeli w jego ocenie wykonanie mogłoby zagrozić życiu lub zdrowiu pacjenta. Ratownik medyczny ponosi odpowiedzialność za skutki podjętej decyzji. O odmowie wykonania zlecenia powiadamia kierownika podmiotu leczniczego, dla którego wykonywane są czynności, bądź swojego przełożonego. To uregulowanie stanowi kolejny element „usamodzielniania" tego zawodu oraz podkreślenia jego profesjonalizmu.
(...)
Fragment komentarza zamieszczonego w całości w publikacji Serwis Prawo i Zdrowie
Fragment komentarza zamieszczonego w całości w publikacji Serwis Prawo i Zdrowie
Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie
http://www.produkty.abc.com.pl/prawo-zdrowie/