Pytanie
 
Dotychczasowy dyrektor SP ZOZ wybrany z konkursu złożył rezygnację.
Czy dany lekarz może być powołany na stanowisko p.o. dyrektora w samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej?
Świadczenia które wykonuje w ramach swojej działalności nie pokrywają się z zakresem udzielanych świadczeń przez SP ZOZ.
Czy będąc zatrudnionym na stanowisku z-cy dyrektora ds. lecznictwa i posiadając pełnomocnictwo od podmiotu tworzącego " na podstawie art. 48 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym, do składania oświadczeń woli w imieniu podmiotu leczniczego, reprezentowania na zewnątrz, dokonywania rozliczeń finansowych oraz podejmowania wszelkich czynności związanych z bieżącą działalnością do czasu zatrudnienia dyrektora" może podejmować decyzje dotyczące pracowników z zakresu prawa pracy?
 
Odpowiedź
 
Autorka czuje się w obowiązku poruszyć kilka kwestii związanych z instytucją "pełniącego obowiązki". Instytucja ta jest powszechna w obrocie, ale należy stanowczo podkreślić, że nie jest uregulowana żadnym przepisem prawa. W praktyce tzw. "p.o." jest wykorzystywane w celu tymczasowego, z reguły krótkotrwałego obsadzenia stanowiska, które winno być obsadzone w trybie eliminacyjnym (konkursowym). Regułą jest utrzymywanie takiej obsady do czasu rozstrzygnięcia konkursu.

Z pytania wynika, że osoba, które ma zostać obsadzona na stanowisku dotknięta jest przeszkodą z ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 216 poz. 1584) - dalej u.o.p.d.g. Instytucja tzw. "p.o." nie może służyć do obejścia zakazu, albowiem utrzymywanie takiego stanu wyczerpie z kolei instytucję obejścia prawa z art. 58 ustawy z 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121) - dalej k.c.

Powołany przepis stanowi, że czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Powołanie tzw. "p.o." zmierza bezpośrednio do obejścia prawa i może zostać uznane za powołanie nieważne, chyba że zostanie ustanowione wraz z ogłoszeniem kolejnego konkursu i tylko na czas do jego rozstrzygnięcia.

Zakres udzielanych przez "p.o." świadczeń pozostaje bez znaczenia formalnego na gruncie omawianego stanu faktycznego. Dalsza część pytania odnosi się do upoważnienia sięgającego uprawnień z zakresu prawa pracy. Instytucja art. 48 ustawy z 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 595 z późn. zm.) - dalej u.s.p. nie służy do kierowania jednostką podległą powiatowi lecz do składania oświadczeń w imieniu powiatu, co wprost stanowi art. 48 ust. 2 in fine u.s.p.

Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej jest jednostką wyposażoną w osobowość prawną i wyodrębnioną organizacyjnie, zaś podmiot tworzący – zgodnie z art. 49 ustawy z 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 217 z późn. zm.) - dalej u.dz.l. – przeprowadza konkurs na stanowisko kierownika i zastępcy (przy spełnieniu przesłanek) i zawiera umowę, ale tylko z kierownikiem (art. 49 ust. 5 u.dz.l.). Podstawą prawną do podejmowania decyzji w sprawach z zakresu prawa pracy jest zaś art. 31 ustawy z 26 czerwca 1974 roku - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. Akt powołania na stanowisko "p.o." jest zatem wystarczający do podejmowania czynności z zakresu prawa pracy. "p.o." jest bowiem tymczasowo organem zarządzającym.

Reasumując – powołanie "p.o." powinno co do zasady respektować zakazy wynikające z ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Autorka dopuszcza jednak "ich naruszenie" jeżeli "p.o." jest jedyną osobą dającą gwarancję należytego kierowania SP ZOZ-em w okresie do ukończenia ogłoszonej już procedury konkursowej albo jeżeli "p.o." jest obecnym zastępcą. Dalej, upoważnienie z art. 48 ust. 2 u.s.p. nie służy do kierowania podmiotem leczniczym lecz do składania oświadczeń w imieniu powiatu i w zasadzie miałoby rację bytu gdyby podmiot leczniczy nie był SP ZOZ-em (jak wynika z treści pytania) lecz np. jednostką budżetową.
 

Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie