W praktyce, gdybyśmy wzięli pod uwagę zastępowanie osób chorych lub niepełnosprawnych, sumę tę można podzielić przez dwa, co dałoby 40-41 mld zł rocznie.

Badanie kosztów pośrednich choroby jest potrzebne przede wszystkim po to, żeby pokazać jaka jest rzeczywista efektywność nakładów na ochronę zdrowia. Powinno to być ważne dla wszystkich, którzy decydują o dystrybucji środków na ten cel. Nasze badania wykazują, że rezultaty można osiągać na przykład w formie podniesienia wydajności, wydłużenia okresu aktywności zawodowej, przez przesunięcie wieku emerytalnego, wzrost efektywności technologii medycznych. Wtedy gospodarka dostaje więcej pracy bez wzrostu jej kosztów.

Uświadomienie tych kosztów, umożliwi ich zmniejszanie. Ważne jest także, ile pieniędzy przeznaczy się na profilaktykę. Decydent może przesuwać środki przeznaczone na opiekę medyczną w kierunku profilaktyki, bo dzięki tym badaniom widzi, jak ona jest ważna i jaki ma wpływ na zdrowie w całym życiu. Zresztą chodzi generalnie o to, żeby pokazać jakie skutki dla gospodarki ma opieka zdrowotna. Bo to nie jest czarna dziura. Zdrowie to jedno ze źródeł wzrostu gospodarczego – to, że ludzie żyją coraz dłużej i więcej pracują przyczynia się do wzrostu gospodarczego. Makroekonomiści pokazują, że to jest w ogóle główny motor wzrostu gospodarczego na przestrzeni wieków.

Dłuższe życie wynika z lepszego stanu zdrowia. Jednocześnie dłuższe życie zwiększa koszty leczenia i opieki medycznej wieku podeszłego, w pewnej skali również koszty pośrednie, jak opieka domowa, dłuższy okres wypłacania emerytury. Ale z drugiej strony wydłuża się okres aktywności zawodowej, mniejsze są koszty leczenia i pośrednie w całym cyklu życia. Jest wiele badań, które przynoszą bardzo różne wnioski w kwestii kosztów opieki zdrowotnej w przedziałach wiekowych. Większość jednak – przy różnych scenariuszach zdrowotnych – potwierdza, że dłuższe życie, przy większej sprawności zdrowotnej, generuje mniejszy wzrost kosztów opieki w okresie poprzedzającym śmierć w porównaniu do osób ze złym stanem zdrowia, nad którymi opieka jest bardziej intensywna, trwa dłużej w trakcie życia, skraca się okres ich okres aktywności zawodowej, śmierć następuje wcześniej, często poprzedzona okresem pobierania renty.

Najbardziej efektywnym mechanizmem zwiększenia średniej długości życia byłoby wyrównanie dostępu do świadczeń medycznych, który jest w naszym kraju bardzo różny – różnica występuje nawet między dzielnicami Warszawy. Na przykład różnica między średnią oczekiwaną długością życia mieszkańców Wilanowa i Pragi Północ wynosi 11 lat. Wyrównanie dostępu do leczenia, technologii, nowoczesnej aparatury medycznej podniosłoby średnią długość życia w kraju – m.in tym zagadnieniom poświęcony jest nasz projekt InterQuality.

Program „Finansowanie Jakości w Opiece Zdrowotnej – InterQuality” powstał na bazie obserwacji, że obecne modele finansowania świadczeń sprzyjają zwiększeniu liczby usług zdrowotnych kosztem ich jakości. Nieefektywne zarządzanie powoduje zmniejszenie środków na refundację innowacyjnych leków, zakup nowego sprzętu czy poprawę innych podstawowych parametrów jakości opieki zdrowotnej. Projekt ma na celu zbadanie wpływu modeli finansowania i systemów motywacyjnych na jakość, efektywność i równość dostępu do usług medycznych, wypracowanie zintegrowanych modeli finansowania opieki zdrowotnej oraz ocenę możliwości wdrożenia i potencjalnej skuteczności zaproponowanych rozwiązań w odniesieniu do uwarunkowań systemów ochrony zdrowia w państwach partnerów projektu. Projekt jest finansowany jest ze środków 7. Programu Ramowego Unii Europejskiej, a jego wyniki przekazywane Komisji Europejskiej oraz pacjentom, klinicystom i pozostałym interesariuszom państw członkowskich.

Więcej informacji na temat metod szacowania kosztów pośrednich, ponoszonych przez społeczeństwo w wyniku choroby jednostki można znaleźć w opracowaniu „Szacowanie kosztów społecznych choroby i wpływu stanu zdrowia na aktywność zawodową i wydajność pracy”.

Książka dostępna jest w księgarni Profinfo.

Tomasz Hermanowski, doktor habilitowany nauk ekonomicznych (SGH), profesor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, kierownik Zakładu Farmakoekonomiki Wydziału Farmaceutycznego. 
Stypendysta Fundacji Fulbrighta w Center of International Relations Harvard University oraz Harvard Business School. Założyciel i kierownik podyplomowego Studium Farmakoekonomiki, HTA, Marketingu i Prawa Farmaceutycznego Szkoły Biznesu Politechniki Warszawskiej. Kierownik projektu badawczego „Metody szacowania kosztów pośrednich choroby i wpływu stanu zdrowia na aktywność zawodową oraz wydajność pracy” finansowanego przez MNiSW oraz międzynarodowego projektu badawczego „Finansowanie Jakości w Opiece Zdrowotnej – InterQuality” finansowanego ze środków UE. Autor wielu publikacji dotyczących zarządzania i ekonomiki zdrowia oraz przemysłu farmaceutycznego.