Minister Zdrowia w rozporządzeniu z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, stawia wymóg dla poradni ginekologiczno-położniczych posiadania w "lokalizacji" pracowni analitycznej i mikrobiologicznej, tym samym likwiduje, od przyszłego roku, wszystkie tego typu poradnie na wsi i większość w miastach.
Czy tak istotne ograniczenie dostępu do świadczeń jest zgodne z prawem?
Przyjęcie w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (Dz. U. Nr 111, poz. 653) – dalej r.a.o.s. warunków realizacji porady specjalistycznej z zakresu ginekologii i położnictwa, którego istota sprowadza się do zapewnienia przez świadczeniodawcę możliwości wykonywania w lokalizacji badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych wykonywanych w medycznym laboratorium diagnostycznym, nie narusza przepisów obowiązującego prawa, tym bardziej, że to ministrowi właściwemu do spraw zdrowia przysługuje ustawowa kompetencja wynikająca z przepisu art. 31d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z. do określenia w drodze rozporządzenia, w poszczególnych zakresach, wykazu świadczeń gwarantowanych wraz z określeniem między innymi warunków realizacji danego świadczenia gwarantowanego, w tym dotyczących personelu medycznego i wyposażenia w sprzęt i aparaturę medyczną, mając na uwadze konieczność zapewnienia wysokiej jakości świadczeń opieki zdrowotnej oraz właściwego zabezpieczenia tych świadczeń.
Niemniej uwzględniając uwagi zgłaszane już po wejściu w życie cytowanego rozporządzenia minister właściwy do spraw zdrowia przygotował projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Zgodnie z treścią § 1 pkt 2 lit. a projektu warunkiem realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu ginekologii i położnictwa jest zapewnienie dostępu (bez wymogu "w lokalizacji") do badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych wykonywanych w medycznym laboratorium diagnostycznym. Przedmiotowy projekt przekazany został do uzgodnień zewnętrznych w dniu 4 sierpnia 2011 r., zaś termin zgłaszania uwag upływa w dniu 18 sierpnia 2011 r.
Zgodnie z treścią załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej "WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH W PRZYPADKU PORAD SPECJALISTYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI", którego postanowienia znajdować będą zastosowanie do świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych w roku 2012 i w latach następnych, warunkiem realizacji porad specjalistycznych w zakresie położnictwa i ginekologii jest zapewnienie przez świadczeniodawcę możliwości wykonywania w lokalizacji badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych wykonywanych w medycznym laboratorium diagnostycznym. Pamiętać przy tym należy, iż przez lokalizację, po myśli § 2 pkt 4 r.a.o.s., rozumieć należy budynek lub zespół budynków oznaczonych tym samym adresem albo oznaczonych innymi adresami, ale położonych obok siebie i tworzących funkcjonalną całość, w których zlokalizowane jest miejsce udzielania świadczeń. Na marginesie wskazać należy, iż jako obowiązującą regułę warunkującą możliwość wykonywania porad specjalistycznych normodawca przyjął, odmiennie niż w przypadku świadczeń z zakresu i ginekologii i położnictwa, konieczność zapewnienia jedynie dostępu do badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych wykonywanych w medycznym laboratorium diagnostycznym, pojmowanego jako zapewnienie realizacji świadczeń gwarantowanych w innym miejscu udzielania świadczeń lub lokalizacji niż ta, w której świadczenia te są udzielane. Podobnym zaś jak wyjątkiem jak omawiane świadczenia ginekologii i położnictwa są np. świadczenia w zakresie leczenia mukowiscydozy (w lokalizacji) czy też świadczenia endokrynologii dla dzieci (w miejscu tj. w pomieszczeniu lub zespole pomieszczeń w tej samej lokalizacji, powiązanych funkcjonalnie i organizacyjnie, w celu udzielania świadczeń gwarantowanych).
W tym miejscu wskazać należy iż zgodnie z brzmieniem załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (Dz. U. Nr 139, poz. 1142 z późn. zm.) "WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH W PRZYPADKU PORAD SPECJALISTYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI", obowiązującym do dnia 31 grudnia 2011 r., warunkiem realizacji porady specjalistycznej z zakresu ginekologii i położnictwa było w szczególności zapewnienie dostępu lub wykonania w lokalizacji badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych. Normodawca zdecydował zatem, wydając w dniu 27 maja 2011 r. rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, o zasadniczej zmianie warunków realizacji porady specjalistycznej w zakresie ginekologii i położnictwa.
Niezależnie od przyczyn dokonanej zmiany i ewentualnych skutków nowego stanu prawnego wskazać należy, iż jednym z celów normodawcy, co wynika z oceny treści projektu rozporządzenia, było między innymi dookreślenie w poszczególnych poradniach warunku wykonywania badań i to w sposób niebudzący wątpliwości interpretacyjnych. Tym samym dokonano zmian zapisów "dostęp lub wykonanie w lokalizacji badań" na: "dostęp do badań" oraz odpowiednio "w lokalizacji". Analiza celów dokonywana w konfrontacji z postanowieniami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej może zatem wieść do wniosku, iż zabieg polegający na wprowadzeniu warunku realizacji badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych w lokalizacji był zabiegiem celowym. Co istotne, minister właściwy do spraw zdrowia oceniając skutki przyjmowanych regulacji wskazał, iż projektowane rozporządzenie przyjmuje rozwiązania, które mogą przyczynić się do podwyższenia jakości udzielania świadczeń opieki zdrowotnej i zwiększenia ich bezpieczeństwa i wpływają pozytywnie na zdrowie ludzi.
W odniesieniu do treści sformułowanego pytania podkreślić należy, iż w ramach szerokich konsultacji społecznych projekt został przesłany do zaopiniowania do około 250 podmiotów, w tym do konsultantów krajowych w poszczególnych dziedzinach medycyny, samorządów zawodowych, związków zawodowych, stowarzyszeń w ochronie zdrowia, towarzystw naukowych, instytutów badawczych, uczelni medycznych oraz do organizacji pracodawców. Ponadto w ramach konsultacji społecznych projekt został również umieszczony na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Zdrowia oraz na stronie Ministerstwa Zdrowia. Etap projektowania rozporządzenia był zatem etapem zgłaszania stosownych uwag do poszczególnych regulacji.
Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, iż przyjęcie omawianych rozwiązań w zakresie warunków realizacji porady specjalistycznej z zakresu ginekologii i położnictwa nie narusza przepisów obowiązującego prawa, tym bardziej, że to ministrowi właściwemu do spraw zdrowia przysługuje ustawowa kompetencja wynikająca z przepisu art. 31d u.ś.o.z. do określenia w drodze rozporządzenia, w poszczególnych zakresach, wykazu świadczeń gwarantowanych wraz z określeniem między innymi warunków realizacji danego świadczenia gwarantowanego, w tym dotyczących personelu medycznego i wyposażenia w sprzęt i aparaturę medyczną, mając na uwadze konieczność zapewnienia wysokiej jakości świadczeń opieki zdrowotnej oraz właściwego zabezpieczenia tych świadczeń.
Na zakończenie wskazać jednak należy, iż uwzględniając uwagi zgłaszane już po wejściu w życie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej minister właściwy do spraw zdrowia przygotował projekt rozporządzenia zmieniającego. Zgodnie z treścią § 1 pkt 2 lit. a projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej warunkiem realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu ginekologii i położnictwa jest zapewnienie dostępu do badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych wykonywanych w medycznym laboratorium diagnostycznym. Przedmiotowy projekt przekazany został do uzgodnień zewnętrznych w dniu 4 sierpnia 2011 r., zaś termin zgłaszania uwag upływa w dniu 18 sierpnia 2011 r.
Artur Paszkowski
Czy tak istotne ograniczenie dostępu do świadczeń jest zgodne z prawem?
Przyjęcie w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (Dz. U. Nr 111, poz. 653) – dalej r.a.o.s. warunków realizacji porady specjalistycznej z zakresu ginekologii i położnictwa, którego istota sprowadza się do zapewnienia przez świadczeniodawcę możliwości wykonywania w lokalizacji badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych wykonywanych w medycznym laboratorium diagnostycznym, nie narusza przepisów obowiązującego prawa, tym bardziej, że to ministrowi właściwemu do spraw zdrowia przysługuje ustawowa kompetencja wynikająca z przepisu art. 31d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z. do określenia w drodze rozporządzenia, w poszczególnych zakresach, wykazu świadczeń gwarantowanych wraz z określeniem między innymi warunków realizacji danego świadczenia gwarantowanego, w tym dotyczących personelu medycznego i wyposażenia w sprzęt i aparaturę medyczną, mając na uwadze konieczność zapewnienia wysokiej jakości świadczeń opieki zdrowotnej oraz właściwego zabezpieczenia tych świadczeń.
Niemniej uwzględniając uwagi zgłaszane już po wejściu w życie cytowanego rozporządzenia minister właściwy do spraw zdrowia przygotował projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Zgodnie z treścią § 1 pkt 2 lit. a projektu warunkiem realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu ginekologii i położnictwa jest zapewnienie dostępu (bez wymogu "w lokalizacji") do badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych wykonywanych w medycznym laboratorium diagnostycznym. Przedmiotowy projekt przekazany został do uzgodnień zewnętrznych w dniu 4 sierpnia 2011 r., zaś termin zgłaszania uwag upływa w dniu 18 sierpnia 2011 r.
Zgodnie z treścią załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej "WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH W PRZYPADKU PORAD SPECJALISTYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI", którego postanowienia znajdować będą zastosowanie do świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych w roku 2012 i w latach następnych, warunkiem realizacji porad specjalistycznych w zakresie położnictwa i ginekologii jest zapewnienie przez świadczeniodawcę możliwości wykonywania w lokalizacji badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych wykonywanych w medycznym laboratorium diagnostycznym. Pamiętać przy tym należy, iż przez lokalizację, po myśli § 2 pkt 4 r.a.o.s., rozumieć należy budynek lub zespół budynków oznaczonych tym samym adresem albo oznaczonych innymi adresami, ale położonych obok siebie i tworzących funkcjonalną całość, w których zlokalizowane jest miejsce udzielania świadczeń. Na marginesie wskazać należy, iż jako obowiązującą regułę warunkującą możliwość wykonywania porad specjalistycznych normodawca przyjął, odmiennie niż w przypadku świadczeń z zakresu i ginekologii i położnictwa, konieczność zapewnienia jedynie dostępu do badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych wykonywanych w medycznym laboratorium diagnostycznym, pojmowanego jako zapewnienie realizacji świadczeń gwarantowanych w innym miejscu udzielania świadczeń lub lokalizacji niż ta, w której świadczenia te są udzielane. Podobnym zaś jak wyjątkiem jak omawiane świadczenia ginekologii i położnictwa są np. świadczenia w zakresie leczenia mukowiscydozy (w lokalizacji) czy też świadczenia endokrynologii dla dzieci (w miejscu tj. w pomieszczeniu lub zespole pomieszczeń w tej samej lokalizacji, powiązanych funkcjonalnie i organizacyjnie, w celu udzielania świadczeń gwarantowanych).
W tym miejscu wskazać należy iż zgodnie z brzmieniem załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (Dz. U. Nr 139, poz. 1142 z późn. zm.) "WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH W PRZYPADKU PORAD SPECJALISTYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI", obowiązującym do dnia 31 grudnia 2011 r., warunkiem realizacji porady specjalistycznej z zakresu ginekologii i położnictwa było w szczególności zapewnienie dostępu lub wykonania w lokalizacji badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych. Normodawca zdecydował zatem, wydając w dniu 27 maja 2011 r. rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, o zasadniczej zmianie warunków realizacji porady specjalistycznej w zakresie ginekologii i położnictwa.
Niezależnie od przyczyn dokonanej zmiany i ewentualnych skutków nowego stanu prawnego wskazać należy, iż jednym z celów normodawcy, co wynika z oceny treści projektu rozporządzenia, było między innymi dookreślenie w poszczególnych poradniach warunku wykonywania badań i to w sposób niebudzący wątpliwości interpretacyjnych. Tym samym dokonano zmian zapisów "dostęp lub wykonanie w lokalizacji badań" na: "dostęp do badań" oraz odpowiednio "w lokalizacji". Analiza celów dokonywana w konfrontacji z postanowieniami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej może zatem wieść do wniosku, iż zabieg polegający na wprowadzeniu warunku realizacji badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych w lokalizacji był zabiegiem celowym. Co istotne, minister właściwy do spraw zdrowia oceniając skutki przyjmowanych regulacji wskazał, iż projektowane rozporządzenie przyjmuje rozwiązania, które mogą przyczynić się do podwyższenia jakości udzielania świadczeń opieki zdrowotnej i zwiększenia ich bezpieczeństwa i wpływają pozytywnie na zdrowie ludzi.
W odniesieniu do treści sformułowanego pytania podkreślić należy, iż w ramach szerokich konsultacji społecznych projekt został przesłany do zaopiniowania do około 250 podmiotów, w tym do konsultantów krajowych w poszczególnych dziedzinach medycyny, samorządów zawodowych, związków zawodowych, stowarzyszeń w ochronie zdrowia, towarzystw naukowych, instytutów badawczych, uczelni medycznych oraz do organizacji pracodawców. Ponadto w ramach konsultacji społecznych projekt został również umieszczony na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Zdrowia oraz na stronie Ministerstwa Zdrowia. Etap projektowania rozporządzenia był zatem etapem zgłaszania stosownych uwag do poszczególnych regulacji.
Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, iż przyjęcie omawianych rozwiązań w zakresie warunków realizacji porady specjalistycznej z zakresu ginekologii i położnictwa nie narusza przepisów obowiązującego prawa, tym bardziej, że to ministrowi właściwemu do spraw zdrowia przysługuje ustawowa kompetencja wynikająca z przepisu art. 31d u.ś.o.z. do określenia w drodze rozporządzenia, w poszczególnych zakresach, wykazu świadczeń gwarantowanych wraz z określeniem między innymi warunków realizacji danego świadczenia gwarantowanego, w tym dotyczących personelu medycznego i wyposażenia w sprzęt i aparaturę medyczną, mając na uwadze konieczność zapewnienia wysokiej jakości świadczeń opieki zdrowotnej oraz właściwego zabezpieczenia tych świadczeń.
Na zakończenie wskazać jednak należy, iż uwzględniając uwagi zgłaszane już po wejściu w życie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej minister właściwy do spraw zdrowia przygotował projekt rozporządzenia zmieniającego. Zgodnie z treścią § 1 pkt 2 lit. a projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej warunkiem realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu ginekologii i położnictwa jest zapewnienie dostępu do badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych wykonywanych w medycznym laboratorium diagnostycznym. Przedmiotowy projekt przekazany został do uzgodnień zewnętrznych w dniu 4 sierpnia 2011 r., zaś termin zgłaszania uwag upływa w dniu 18 sierpnia 2011 r.
Artur Paszkowski