Odpowiedź:
Oświadczenie pacjenta o zgodzie na proponowane świadczenia zdrowotne musi wskazywać rodzaj świadczenia na jakie zgadza się pacjent, zalecane jest także by zawierało ono potwierdzenie informacji, jaką przed wyrażeniem zgody pacjent uzyskał. Nie ma natomiast potrzeby odbierania od pacjenta odrębnego oświadczenia na przetwarzanie jego danych osobowych przez podmiot leczniczy ani przez NFZ, gdyż w obu przypadkach prawo takie wynika bezpośrednio z przepisów prawa.

Uzasadnienie:
Zakres informacji jaki winien znaleźć się w oświadczeniu pacjenta wymaganym dla celów prowadzenia dokumentacji medycznej określa § 8, rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 177 z późn. zm.) - dalej r.d.m., zgodnie z którym w dokumentacji indywidualnej wewnętrznej zamieszcza się lub dołącza do niej:
1) oświadczenie pacjenta o upoważnieniu osoby bliskiej do uzyskiwania informacji o jego stanie zdrowia i udzielonych świadczeniach zdrowotnych, ze wskazaniem imienia i nazwiska osoby upoważnionej oraz danych umożliwiających kontakt z tą osobą, albo oświadczenie o braku takiego upoważnienia;
2) oświadczenie pacjenta o upoważnieniu osoby bliskiej do uzyskiwania dokumentacji, ze wskazaniem imienia i nazwiska osoby upoważnionej, albo oświadczenie o braku takiego upoważnienia;
3) oświadczenie pacjenta o wyrażeniu zgody albo zezwolenie sądu opiekuńczego na przeprowadzenie badania lub udzielenie innego świadczenia zdrowotnego, na zasadach określonych w rozdziale 5 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159 z późn. zm.).
Rozporządzenie wymienia więc oświadczenie o upoważnieniu do informacji, o upoważnieniu do dostępu do dokumentacji oraz oświadczenie o zgodzie na udzielenie świadczenia zdrowotnego. W tym ostatnim zakresie należy jednak uwzględnić okoliczność, iż aby zgoda pacjenta mogła być uznana za skuteczną, winna odnosić się do konkretnie wskazanego świadczenia (ewentualnie rodzaju świadczeń), a także winno wynikać z niej, iż jest wyrażona po udzieleniu przez lekarza odpowiedniej informacji o stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu (tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 stycznia 2015 r. sygn. akt I ACa 856/14), co wynika z art. 31 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 464). Oświadczenie, o którym mowa w § 8 pkt 3 r.d.m., musi zatem określać rodzaj zabiegu lub innych proponowanych czynności medycznych. Mimo, iż przepisy nie wymagają udokumentowania w formie pisemnej faktu udzielenia pacjentowi odpowiedniej informacji poprzedzającej wyrażenie zgody, to jednak ze względów dowodowych zalecanym standardem jest obecnie również zamieszczanie w oświadczeniu o zgodzie informacji dla pacjenta oraz oświadczenia pacjenta o otrzymaniu tych informacji oraz zrozumieniu ich treści.
Nie ma natomiast konieczności odbierania od pacjenta oświadczenia o zgodzie na przetwarzanie jego danych osobowych, gdyż prawo do przetwarzania takich danych wynika bezpośrednio z art. 27 ust. 2 pkt z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1182 z późn. zm.). Podobnie jest w przypadku przetwarzania danych pacjenta przez Narodowy Fundusz Zdrowia, w tym przypadku wynika ono bowiem z art. 188 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.). W związku z tym nie istnieje także potrzeba różnicowania treści oświadczeń wymienionych w § 8 r.d.m., na oświadczenia składane dla celów udzielenia świadczeń finansowanych ze środków publicznych oraz pozostałych.

Iwona Kaczorowska-Kossowska, autorka współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie

Data udzielenia odpowiedzi: 29.07.2015 r.