Czy NFZ może zerwać umowę w przypadku niepodpisania przez świadczeniodawcę aneksu?
Aneksu nie podpisałam z powodu niedostarczenia go przez pocztę. Prowadzę gabinet medycyny szkolnej. Poczta dostarczyła powiadomienie do szkoły a szkoła mnie nie zawiadomiła o przesyłce i list został odesłany do NFZ. Teraz NFZ zawiadomił mnie, że z tego powodu nie mam umowy na rok 2011, co oznacza, że jestem bez pracy. W danych jakie przekazałam do NFZ jako adres do korespondencji podałam adres domowy, a NFZ wysłał pismo na adres mojego gabinetu.
W przypadku niepodpisania przez świadczeniodawcę aneksu do umowy, w którym określona zostanie kwota zobowiązania i warunki finansowania świadczeń w następnych okresach jej obowiązywania, umowa ulega rozwiązaniu z mocy prawa wraz z końcem lutego następnego roku, niezależnie od przyczyny, dla której aneks nie został podpisany.
Umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawierane z Narodowym Funduszem Zdrowia są umowami na czas określony. Oznacza to, że ulegają rozwiązaniu wraz z upływem okresu, na jaki zostały zawarte. Wcześniejsze rozwiązanie umowy może nastąpić jedynie wyjątkowo, w sytuacjach wskazanych w obowiązujących przepisach bądź w samej umowie.
Jedną z podstaw do wcześniejszego rozwiązania umowy określa § 32 załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 81, poz. 484) – dalej r.o.w.u. Stanowi on, iż w przypadku, gdy umowa została zawarta na okres dłuższy niż rok, kwota zobowiązania w poszczególnych zakresach na następne okresy rozliczeniowe ustalana jest corocznie, poprzez zmianę umowy. W przypadku nieustalenia kwoty zobowiązania albo warunków finansowania – tj. niepodpisania aneksu - w terminie do 30 listopada bądź innym ustalonym przez strony, umowa ulega rozwiązaniu z ostatnim dniem lutego następnego roku.

Powyższe oznacza, iż fakt niepodpisania aneksu stanowi samoistną przyczynę rozwiązania umowy. Wraz z bezskutecznym upływem terminu na ustalenie nowej kwoty zobowiązania i warunków finansowania, umowa ulega rozwiązaniu z mocy samego prawa, bez potrzeby składania przez którąkolwiek ze stron jakichkolwiek oświadczeń. Dla skutku ustania umowy nie ma znaczenia przyczyna nieustalenia kwoty zobowiązania albo warunków finansowania.
Ponieważ brak jest przepisów szczególnych regulujących procedurę aneksowania umów z Funduszem, to odwołać się należy do ogólnej zasady swobody umów. Zapis § 32 r.o.w.u. został wprowadzony do umowy i wiązał strony. Wobec tego uznać należy, iż każda ze stron, której zależało na uniknięciu skutku w postaci rozwiązania umowy, powinna podjąć działania zmierzające do ustalenia nowej kwoty zobowiązania i warunków finansowania. W przedstawionym stanie faktycznym zwrócić należy uwagę na okoliczność biernej postawy świadczeniodawcy, który wbrew zapisom § 32 r.o.w.u. nie podjął w terminie działań zmierzających do ustalenia nowej kwoty zobowiązania i warunków finansowania – co w praktyce może utrudniać dochodzenie przez niego ewentualnych roszczeń.

Uwagi
Odrębną kwestią jest fakt wysłania aneksu przez Fundusz na adres gabinetu i uznania tak wysłanego pisma za doręczone. Jeżeli w umowie strony wskazały jako adres obowiązujący inny, niż adres gabinetu, to wszelka korespondencja powinna być kierowana na ten właśnie adres. Jeśli jednak takiego ustalenia w umowie nie dokonano, a adres gabinetu jest adresem wynikającym z właściwych rejestrów, to uznanie pisma za doręczone było słuszne. Jednakże, nawet ustalenie, iż pismo zostało wysłane z winy Funduszu na zły adres nie zmieni faktu rozwiązania umowy, który to skutek nastąpił z końcem lutego.
Okoliczność wysłania przez Fundusz aneksu na zły adres oraz ewentualna odmowa podpisania go w terminie późniejszym, może być podstawą do złożenia zażalenia do Prezesa NFZ. Zażalenie takie przysługuje świadczeniodawcy, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, na czynność dyrektora wojewódzkiego oddziału Funduszu dotyczącą realizacji umowy (art. 160 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych; tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.). Pamiętać jednak należy, aby zażalenie wnieść można w terminie 14 dni – w tym przypadku od zajęcia przez dyrektora oddziału ostatecznego stanowiska w sprawie aneksowania umowy. Zażalenie wnosi się za pośrednictwem właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego NFZ.
Ponadto okoliczność nadania pisma na błędny adres może stanowić podstawę do dochodzenia roszczenia odszkodowawczego z tytułu utraconych korzyści. Ocena powodzenia takiego roszczenia w praktyce wymaga jednak dokładniejszej analizy stanu faktycznego i ustalenia istnienia wszystkich przesłanek takiej odpowiedzialności.

Szanse

Zdaniem Autora, nie ma przepisów dających możliwość podpisania aneksu do umowy w terminie późniejszym, niż wynika to z rozporządzenia w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, zwłaszcza po dniu w którym w myśl ustawy nastąpił skutek rozwiązujący umowę. W takiej sytuacji konieczne jest przeprowadzenie nowego postępowania w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Marta Bogusiak