Na to, do jakich specjalistów dostaniemy się bez skierowania, wskazują przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Zgodnie z art. 57 co do zasady ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne finansowane ze środków publicznych są udzielane na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Wyjątki wyróżnia się jednak na podstawie specjalizacji lekarza bądź konkretnej grupy osób, której dotyczą. 

Sprawdź w LEX: Czy skierowanie może być wystawione po dacie wpisu na listę oczekujących?  >

Bez skierowania do pięciu specjalistów 

Obecnie skierowania nie potrzebujemy, by udać się do lekarzy następujących specjalizacji:

  • ginekologa i położnika;
  • dentysty;
  • wenerologa;
  • onkologa;
  • psychiatry. 

 

Poza tym, art. 57 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wyróżnia następujące grupy pacjentów, które mogą się dostać bez skierowania do wszystkich specjalistów: 

  • osoby chore na gruźlicę;
  • osoby zakażone wirusem HIV;
  • inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci oraz osoby represjonowane;
  • cywilne niewidome ofiary działań wojennych;
  • uprawnieni żołnierze lub pracownicy, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa;
  • weterani poszkodowani, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa;
  • osoby do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu;
  • działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych;
  • w zakresie leczenia uzależnień: osoby zgłaszające się z powodu uzależnienia oraz osoby zgłaszające się z powodu współuzależnienia – osoby spokrewnione lub niespokrewnione z osobą uzależnioną, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące, oraz osoby, których stan psychiczny powstał na skutek pozostawania w związku emocjonalnym z osobą uzależnioną;
  • osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;
  • osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji edukacji;
  • osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Sprawdź w LEX: Czy lekarz wypisujący pacjenta z oddziału szpitalnego i zalecający kontrolę w poradni specjalistycznej ma obowiązek wystawienia skierowania do niej? >

Ponadto, jeżeli w wyniku finansowanych ze środków publicznych badań przesiewowych wykonywanych u dzieci stwierdzono występowanie chorób wrodzonych, udzielanie ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych finansowanych ze środków publicznych w zakresie leczenia tych chorób również następuje bez skierowania. 

Sprawdź w LEX: Czy szpital ma obowiązek przekazywania wyników badań TK i MR podmiotom kierującym? >

Wkrótce szersza lista 

Resort zdrowia pracuje też nad nowelizacją ustawy wprowadzającą kompleksową reformę szpitalnictwa. Na liście specjalistów, którzy na mocy nowych przepisów mają być wyłączeni z obowiązku posiadania skierowania, maja znaleźć się: psycholog, optometrysta i lekarz medycyny sportowej. Nie wiadomo jednak dokładnie, kiedy projekt zostanie przyjęty - ostatnio trafił co prawda pod obrady rządu, ale kością niezgody okazał się przepis o lekarzach spoza UE. 

Czytaj również: Optometryści pomogą odciążyć kolejki do okulistów