Planowany kongres to efekt ustawy z 28 kwietnia 2022 r. o Akademii Kopernikańskiej, według której raz na 5 lat organizowany jest Światowy Kongres Kopernikański w celu wymiany informacji, doświadczeń oraz wyników badań naukowych z ostatnich 5 lat z zakresu astronomii, ekonomii oraz medycyny. Zgodnie z art. 76 ustawy, w okresie od 72 godz. przed rozpoczęciem pierwszego Kongresu do 48 godz. po jego zakończeniu, w Toruniu nie będzie możliwe korzystanie z wolności zgromadzeń w formie zgromadzeń spontanicznych (o których mowa w art. 3 ust. 2  ustawy z 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach).

Czytaj:
Będzie Akademia Kopernikańska - prezydent podpisał ustawę>>
Minister: Akademia Kopernikańska ma wzmocnić polską naukę>>
 

Zdaniem RPO art. 76 tej ustawy nasuwa szereg wątpliwości konstytucyjnych. Wyłącza on bowiem możliwość korzystania z wolności zgromadzeń, co dotyczy tylko zgromadzeń spontanicznych, i obejmuje pierwszy Kongres Kopernikański, który ma się odbyć 19-21 lutego 2023 r.

Czytaj w LEX: Organizowanie zgromadzeń. Zawiadomienie - KOMENTARZ PRAKTYCZNY >>

 

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Przepisy

Sprawdź  

Zgromadzenia akceptowane i nie

Rzecznik zauważa, że wprowadzono zróżnicowanie co do traktowania zgromadzeń. Podzielono je na te, które mogą się odbyć w trakcie pierwszego Kongresu oraz we wskazanym okresie (zgromadzenia, o których organizator zawiadamia organ gminy), oraz te, które w tym czasie są zabronione (zgromadzenia spontaniczne). Przepis ustawy wybiórczo traktuje więc poszczególne rodzaje zgromadzeń, chociaż Konstytucja chroni je z równą intensywnością. - Nie sposób też ustalić, czym kierował się prawodawca, wprowadzając takie rozwiązanie w związku z pierwszym Kongresem, a zarazem przyjmując, że zgromadzenia spontaniczne nie stanowią zagrożenia dla kolejnych - stwierdza RPO.

Czytaj w LEX: Decyzja o zakazie zgromadzenia – podstawa prawna; przesłanki wydania >>>

Rzecznik wskazuje na wątpliwości co do zgodności tak sformułowanego zakazu z art. 2 Konstytucji RP oraz wyrażoną w tym przepisie zasadą demokratycznego państwa prawa. - Z zasady tej wynika obowiązek stanowienia prawa, które ma postać norm o powszechnym stosowaniu. Tylko w ten sposób, poprzez zapewnienie formalnej równości obywateli wobec prawa, legislacja może realizować zasadę sprawiedliwości społecznej. Przypadki, w których sformułowanie przepisu nosi cechy arbitralności w wyborze adresatów norm i hipotezy ich zastosowania, stanowią naruszenie zasady praworządności - czytamy w wystąpieniu skierowanym do ministra edukacji i nauki.

Co z zasadą równości?

Istotne wątpliwości RPO budzi także art. 76 ustawy z perspektywy zasady sprawiedliwości społecznej oraz zasady równości (art. 32 Konstytucji). Wyróżnia bowiem wydarzenia publiczne w sposób szczególny chronione przed możliwą krytyką w ramach zgromadzeń publicznych. 
- Sprawiedliwość społeczna powiązana jest z zakazem arbitralności i nierównego traktowania obywateli przez państwo. Wszelkie wyjątki od zasady równości na poziomie legislacji mogą być uzasadnione jedynie szczególną sytuacją podmiotów. Obywatele, w ramach podobnych sytuacji faktycznych, powinni korzystać z podobnego standardu ochrony przysługujących im swobód - napisał RPO. 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.