Dziecko powinno mieć zapewnioną pomoc psychologiczno-pedagogiczną zgodnie z jego indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz możliwościami psychofizycznymi. Rozpoznanie tych potrzeb i możliwości może dotyczyć zarówno trudności w uczeniu się, czy też niepowodzeń edukacyjnych, jak również szczególnych predyspozycji i uzdolnień dziecka.
Rozwiązania przewidziane w rozporządzeniu stanowią konsekwencję zmian dokonanych w obszarze wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego, wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). W nowej podstawie programowej wychowania przedszkolnego zwraca się uwagę na wspomaganie dzieci w kształtowaniu umiejętności społecznych, rozwoju mowy, rozbudzaniu zainteresowań, rozwoju emocjonalnym i psychoruchowym - niezbędnych w codziennym funkcjonowaniu oraz w dalszej edukacji. Podkreśla się znaczenie obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dziecka. Wyniki tych obserwacji powinny pomóc rodzicom, nauczycielom i pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznych w poznaniu stanu gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole, opracowaniu indywidualnego programu wspomagania rozwoju dziecka, bądź dokonaniu pogłębionej diagnozy związanej ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi dziecka.
Rozporządzenie stosuje się do dzieci (w wieku od urodzenia) i młodzieży, którym potrzebna jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna oraz pomoc w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, a także do rodziców i nauczycieli, którym potrzebna jest pomoc związana z wychowywaniem i kształceniem dzieci i młodzieży.
Rozporządzenie reguluje zasady działania wszystkich publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym również poradni specjalistycznych (poradnie specjalistyczne ukierunkowane są na specyficzny, jednorodny charakter problemów, z uwzględnieniem potrzeb środowiska).
Wskazany w rozporządzeniu katalog zadań poradni nie jest zamknięty. Oznacza to, że poradnia powinna udzielać także pomocy psychologiczno-pedagogicznej wynikającej z innego rodzaju potrzeb, które mogą pojawić się np. w związku ze specyfiką środowiska, w którym działa poradnia. Wskazane w rozporządzenia zadania poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, podkreślają potrzebę indywidualizacji pracy z uczniem i wpisują się w cele edukacyjne i wychowawcze nowej podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego. Poradnia, dysponując szerokimi kompetencjami, będzie mogła realizować swoje zadania w szerszym zakresie niż dotychczas. Zadania te wzbogacono o szereg działań diagnostycznych i wspomagających dzieci i młodzież, szczegółowo wskazując na te obszary działania poradni i te grupy uczniów, na które szczególnie należy zwrócić uwagę.
W porównaniu z dotychczas obowiązującym rozporządzeniem zrezygnowano ze wskazywania przykładowych kierunków działalności specjalistycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych. Kierunek działalności poradni specjalistycznej powinien być dostosowany do potrzeb środowiska i powinien wynikać z rzeczywiście stwierdzonych potrzeb.
Poradnia realizuje zadania w szczególności przez: diagnozowanie, opiniowanie, działalność terapeutyczną, prowadzenie grup wsparcia, prowadzenie mediacji, interwencję kryzysową, działalność profilaktyczną, poradnictwo, konsultacje oraz działalność informacyjno-szkoleniową. W stosunku do dotychczasowego stanu prawnego dodano: opiniowanie, prowadzenie grup wsparcia, poradnictwo i działalność informacyjno-szkoleniową, gdyż poradnie już obecnie w praktyce realizują swoje zadania w taki sposób. Ponadto, zawartą w dotychczasowych przepisach interwencję w środowisku ucznia rozszerzono na interwencję kryzysową bez wskazywania konkretnego środowiska. Pozwala to na pomoc uczniowi we wszelkiego rodzaju sytuacjach kryzysowych, wynikających również z pozaszkolnego funkcjonowania w grupie rówieśniczej oraz środowisku lokalnym. Z dotychczasowego katalogu form, w jakich poradnia realizuje swoje zadania, usunięto psychoedukację, która często jest wykorzystywana w trakcie różnych zajęć np. w trakcie prowadzenia grup wsparcia i z tego powodu nie powinna być traktowana jako odrębna forma realizowania zadań poradni.
W rozporządzeniu uregulowano, że rodzice mogą uzyskać opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej także w innych niż określone w odrębnych przepisach sprawach związanych z kształceniem i wychowaniem dzieci i młodzieży. Rozwiązanie to umożliwi poradniom szeroki zakres oddziaływań w ramach świadczonej dzieciom i młodzieży pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Opinie poradnia wydaje na pisemny wniosek rodziców albo pełnoletniej osoby, której dotyczy opinia. Rodzice albo pełnoletnia osoba, która składa wniosek, mogą dołączyć do wniosku posiadaną dokumentację uzasadniającą wniosek, w szczególności wyniki obserwacji i badań psychologicznych, pedagogicznych, logopedycznych i lekarskich oraz opinię nauczyciela prowadzącego zajęcia z uczniem, a jeżeli w celu wydania opinii jest niezbędne przeprowadzenie badań lekarskich - na wniosek poradni, należy także przedstawić zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia zawierające informacje niezbędne do wydania opinii.
W rozporządzeniu wskazano, że opinia będzie zawierała podpisy specjalistów, którzy sporządzili opinię. Dotychczas opinia była podpisywana tylko przez dyrektora poradni. W ten sposób uwzględniono postulat środowiska pracowników poradni, którzy wnioskowali aby opinie, oprócz dyrektora poradni, były podpisywane również przez specjalistów, którzy je sporządzili. Informacja ta jest ważna z punktu widzenia rodzica, który będzie posiadał wiedzę, kto zdiagnozował jego dziecko.
W stosunku do dotychczas obowiązującego rozporządzenia zmianie ulega przepis regulujący kwestie związane z tworzeniem, likwidacją oraz określeniem zakresu i terenu działania filii poradni. Decyzję dotyczącą tworzenia i likwidacji filii poradni pozostawiono w kompetencji organu prowadzącego daną poradnię, bez konieczności uzyskiwania, jak dotychczas, wniosku dyrektora w tej sprawie oraz opinii kuratora oświaty. Organ prowadzący, uwzględniając potrzeby lokalnego środowiska i możliwości organizacyjno-finansowe, oceni zasadność funkcjonowania filii.
Rozporządzenie zastąpi obecnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. Nr 228, poz. 1488) wchodzi w życie z dniem 1 lutego 2011 r.
Na podstawie: www.men.gov.pl, stan z dnia 9 grudnia 2010 r.
Przydatne materiały:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. Nr 228, poz. 1488)