Rada powiatu na podstawie art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz. Urz. Nr 45, poz. 271 z 2008 r.; dalej jako P.f.) ustala w drodze uchwały rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu, po uprzednim zasięgnięciu opinii wójtów (burmistrzów lub prezydentów miast) gmin z terenu powiatu oraz samorządu aptekarskiego. Zgodnie z ust. 1 przytoczonego przepisu rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych powinien być dostosowany do potrzeb ludności i zapewniać dostępność świadczeń również w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy.
Rada Powiatu w Kraśniku w dniu 27 stycznia 2010 r. podjęła uchwałę w sprawie ustalenia rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu kraśnickiego (Dz. Urz. Woj. Lubel. Nr 38, poz. 830). Poza ustaleniem rozkładu godzin w § 2 tej uchwały nałożono na kierowników aptek obowiązki wystawiania w witrynach aptek aktualnych informacji o aptece pełniącej dyżur, organizacji we własnym zakresie zastępstwa w przypadku, kiedy apteka nie będzie mogła pełnić dyżuru w ustalonym terminie, a także powiadomienia o planowanych zmianach Starostwa Powiatowego w Kraśniku, kierowników wszystkich aptek znajdujących się na terenie miasta Kraśnik oraz Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Kraśniku, nie później niż na 7 dni przed planowaną zmianą. Ponadto zgodnie z § 3 przedmiotowej uchwały kierownik (właściciel) apteki ogólnodostępnej, która zostanie otwarta po dniu wejścia w życie niniejszej uchwały, przedkłada Zarządowi Powiatu, nie później niż 14 dni przed dniem otwarcia apteki, informację o rozkładzie godzin pracy apteki.
Wojewoda Lubelski rozstrzygnięciem nadzorczym nr NK.II.0911-78/10 z dnia 25 lutego 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Lubel. Nr 38, poz. 857) działając na podstawie art. 79 ust. 1 i 3 ustawy o samorządzie powiatowym stwierdził nieważność uchwały Rady Powiatu w Kraśniku w części obejmującej § 2 i § 3. W uzasadnieniu stwierdzono, iż nałożenie uprzednio wymienionych obowiązków na kierowników aptek jest przekroczeniem upoważnienia ustawowego, a tym samym naruszeniem normy zawartej w art. 7 Konstytucji RP , który stanowi iż organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Normy kompetencyjne (a taką jest norma wywiedziona z art. 94 ust. 2 P.f.) winny być interpretowane ściśle, a ponadto niedopuszczalne jest wywodzenie kompetencji w drodze analogii. Tym samym § 2 i § 3 przywołanej uchwały rady powiatu nie pozostają w formalnym i materialnym związku z ustawą Prawo farmaceutyczne, co stanowi rażące naruszenie prawa.
Stanowisko Wojewody Lubelskiego należy uznać za trafne. Rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych ma być stworzony w sposób, który będzie faktycznie zaspokajał potrzeby ludności zamieszkałej na terenie powiatu (patrz: Komentarz do art. 94 ustawy Prawo farmaceutyczne, [w:] M. Kondrat, M. Koremba, W. Masełbas, W. Zieliński, Prawo farmaceutyczne. Komentarz, ABC 2009). Obowiązki kierowników aptek wymienione w § 2 i § 3 przywoływanej uchwały miałyby zapewnie zagwarantować lepsze zaspokajanie owych potrzeb, a także w praktyce usprawnić działanie Starostwa Powiatowego w Kraśniku oraz pozostałych wskazanych jednostek. Jakkolwiek cel takiej regulacji wydaje się szczytny, nie uzasadnia jednak naruszenia jednej z podstawowych zasad prawa w Konstytucji RP. Nadinterpretacją wydawałoby się również umieszczenie wskazanych obowiązków kierowników aptek w ramach zadania zapewnienia bezpieczeństwa obywateli (art. 5 Konstytucji RP). Kluczową rolę odgrywają tu różnego rodzaju zakłady opieki zdrowotnej (m.in. szpitale, przychodnie), a nie apteki.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
Rozstrzygnięcie Nadzorcze NK.II.0911-78/10 Wojewody Lubelskiego z dnia 25 lutego 2010 r.