Jesteśmy szkołą publiczną (liceum) prowadzoną przez podmiot inny niż jednostka samorządu terytorialnego. Szkoła nasza jednak nie otrzymuje na każdego ucznia dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego (powiatu) w wysokości równej wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w szkołach tego samego typu i rodzaju prowadzonych przez j.s.t. Otrzymywana przez nas dotacja jest znacząco niższa niż wydatki j.s.t. na jednego ucznia w szkołach j.s.t. Pomimo składania przez nas wniosków o wyrównanie kwoty dotacji, j.s.t. (powiat) nie dokonuje takiej korekty.

Jakie są prawne zasady postępowania administracyjnego względem powiatu w celu egzekucji należnego wyrównania kwoty dotacji?

Odpowiedź

Organ prowadzący publiczne liceum może wystąpić na drogę postępowania przed sądem powszechnym.

Uzasadnienie

Zgodnie z zapisem art. 80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty ., szkoły publiczne, prowadzone przez osoby fizyczne lub osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego otrzymują na każdego ucznia dotację z budżetu jednostki samorządu terytorialnego obowiązanej do prowadzenia odpowiedniego typu i rodzaju szkół, w wysokości równej wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w szkołach tego samego typu i rodzaju prowadzonych przez tę j.s.t., nie niższej jednak niż kwota przewidziana na jednego ucznia szkoły danego typu i rodzaju w części oświatowej subwencji ogólnej dla j.s.t. W przypadku nieprowadzenia przez j.s.t. szkoły tego samego typu i rodzaju podstawą udzielenia wysokości dotacji jest kwota przewidziana na jednego ucznia szkoły publicznej danego typu i rodzaju w części oświatowej subwencji ogólnej dla j.s.t.

Poruszony przez autora pytania problem niedofinansowania dotacji był niejednokrotnie przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, w odniesieniu do szkół i placówek niepublicznych – co jednak w omawianym kontekście może mieć również zastosowanie do szkół publicznych prowadzonych przez inne organy niż j.s.t. Początkowo linia orzecznicza SN skłaniała się ku traktowaniu przedmiotowej kwestii wyłącznie w sferze prawa administracyjnego. W swoim postanowieniu Sąd Najwyższy (postanowienie SN z dnia 7 maja 1999 r., I CKN 1132/97, OSNC 1999, nr 11, poz. 200) uznał, że powództwo niepublicznej szkoły ponadgimnazjalnej o uprawnieniach szkoły publicznej przeciwko Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego o uzupełnienie dotacji w drodze sądowej jest niedopuszczalne. Stanowisko nieco odmienne zaprezentował jednak Trybunał Konstytucyjny (wyrok TK z dnia 10 lipca 2000 r., SK 12/99, OTK 2000, nr 5, poz. 143), który stwierdził, że mogą mieć miejsce sytuacje, w których droga sądowa będzie dopuszczalna. Trybunał przyznał wprawdzie, że droga sądowa jest dopuszczalna w przypadkach, w których powód opiera swoje roszczenia na zdarzeniach prawnych, które mogą stanowić źródło stosunków cywilnoprawnych – a więc opierających się na równorzędności stron, ale jednocześnie stwierdził, że w zakresie pojęcia "sprawy cywilne" mogą mieścić się spory o roszczenia pieniężne, znajdujące źródło w sferze prawa administracyjnego. TK zauważył bowiem, że także pomiędzy osobami pozostającymi w stosunku cechującym się brakiem równorzędności może dojść do ukształtowania stosunku opartego na równorzędności. W podobny sposób przedstawiała się dalsza linia orzecznicza SN. W swoim wyroku SN (wyrok SN z dnia 4 września 2008 r., IV CSK 204/08, Lex nr 465959) uznał, że roszczenie o dotację należną szkole (także placówce) niepublicznej zgodnie z przepisami art. 90 ustawy o systemie oświaty może być dochodzone przed sądem powszechnym. Podobnie wypowiedział się on w orzeczeniu (wyrok SN z dnia 3 stycznia 2007 r., IV CSK 312/2006, Lex nr 277299), w którym stwierdził, że skoro ustawodawca nie przewidział szczególnego trybu dochodzenia roszczeń o wypłatę dotacji na drodze postępowania administracyjnego, uprawniony może poszukiwać ochrony tylko przed sądem powszechnym w postępowaniu cywilnym. Ponadto SN stwierdził, że uchylanie się od jej udzielenia, mimo oczywistego faktu naruszenia prawa można traktować jako odmowę wymiaru sprawiedliwości. Potwierdzeniem tego stanowiska jest również stanowisko sądów administracyjnych. W swoim wyroku WSA (wyrok WSA z dnia 28 listopada 2007 r., V SA/Wa 1761/07, LEX nr 445143) uznał, że norma art. 90 ustawy o systemie oświaty , kreuje stosunek cywilnoprawny, a tym samym stanowi podstawę do dochodzenia roszczeń z tytułu dotacji i wyłącznie na drodze postępowania przed sądami powszechnymi.

Reasumując, roszczenie o wyrównanie dotacji należy wnieść do sądu powszechnego w trybie przepisów postępowania cywilnego.


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)