Przepisy dyrektywy wymagają zmian w polskim prawie, m.in. zapewnienia równego dostępu do sieci pocztowej i elementów infrastruktury wszystkim operatorom, wzmocnienia ochrony konsumentów poprzez wprowadzenie prostych i zrozumiałych reguł reklamacyjnych z tytułu np. utraty, uszczerbku zawartości lub uszkodzenia przesyłki.
Zgodnie z dyrektywą, wprowadzona zostanie nowa definicja usług pocztowych. Oprócz usług świadczonych do tej pory, będzie tak określane przesyłanie przesyłek drogą elektroniczną, jeśli na etapie przyjmowania, przemieszczania lub doręczania przekazu informacyjnego przyjmą one fizyczną formę przesyłki listowej.
Przepisy III dyrektywy wymagają zmian dotyczących:
- likwidacji obszaru zastrzeżonego w ramach usług powszechnych,
- wdrożenia efektywnego mechanizmu, który będzie gwarantować dostępność usług powszechnych – chodzi o siły rynkowe, procedury przetargowe, wyznaczenie jednego bądź wielu operatorów zobowiązanych do świadczenia tych usług,
- stosowania optymalnej metody finansowania kosztu netto wynikającego z obowiązku świadczenia usług powszechnych nałożonego na jednego lub kilku operatorów pocztowych,
- zapewnienia równego dostępu operatorom pocztowym do sieci pocztowej i elementów infrastruktury pocztowej,
- wskazania niezbędnej interoperacyjności w warunkach świadczenia pojedynczej usługi przez kilku operatorów (np. jeden przyjmuje przesyłki, drugi sortuje je, przemieszcza i doręcza),
- wzmocnienia ochrony konsumentów poprzez wprowadzenie prostych i zrozumiałych reguł reklamacyjnych z tytułu np. utraty, uszczerbku zawartości lub uszkodzenia przesyłki itp.,
- wzmocnienia i rozszerzenia uprawnień organu regulacyjnego.
W założeniach proponuje się likwidację obszaru usług zastrzeżonych obecnie dla operatora publicznego – Poczty Polskiej SA z dniem 1 stycznia 2013 r.
Jednocześnie wprowadza się, zgodnie z dyrektywą, nową definicję usług pocztowych, co zostanie uwzględnione w strukturze podmiotowej rynku pocztowego. Zacznie też obowiązywać nowa definicja usługi pocztowej. Samodzielną usługą pocztową będzie każdy dotychczasowy etap tej usługi, czyli przyjmowanie, sortowanie i doręczanie przesyłek, w tym kurierskich, oraz druków nieopatrzonych adresem. Z usługi wyłączony ma być etap transportu, z wyjątkiem sytuacji gdy transport jest wykonywany przez przedsiębiorcę w połączeniu z przynajmniej jedną z ww. usług. W skład usług pocztowych wejdzie ponadto przesyłanie przesyłek drogą elektroniczną, jeśli na etapie przyjmowania, przemieszczania lub doręczania przekazu informacyjnego przyjmą one fizyczną formę przesyłki listowej.
W usłudze mieści się również prowadzenie punktów umożliwiających przyjęcie i wymianę korespondencji między podmiotami korzystającymi z obsługi tych punktów oraz realizowanie przekazów pocztowych.
W założeniach wskazano, że zmianie ulegną definicje, w tym m.in.: operatora pocztowego, operatora wyznaczonego, agenta pocztowego, przesyłki, paczki, przesyłki listowej, przekazu pocztowego. Wprowadzone będą nowe definicje, takie jak: druk bezadresowy, sieć pocztowa, infrastruktura pocztowa, nadawca masowy, przesyłka kurierska, przemieszczanie.
Działalność pocztowa ma być podejmowana na podstawie wpisu do rejestru operatorów pocztowych. Z obowiązku wpisu będą zwolnieni przedsiębiorcy, którzy świadczą usługi dotyczące druków bezadresowych oraz agenci pocztowi. W projekcie ustawy określone będą szczegółowe informacje dotyczące warunków, jakie powinien spełnić przedsiębiorca zamierzający prowadzić ten typ usług, oraz informacje, jakie powinny znaleźć się we wniosku.
Dostęp do usługi powszechnej ma być realizowany poprzez wyznaczenie operatora pocztowego, który ma świadczyć usługi w obrocie krajowym i zagranicznym. Operator pocztowy ma być wyznaczany przez prezesa UKE co 10 lat. Jego wyłanianie ma się odbywać na drodze konkursu. Do konkursu będzie mógł przystąpić każdy operator pocztowy prowadzący działalność na podstawie wpisu do rejestru operatorów pocztowych. W okresie przejściowym, tj. trzech lat od wejścia w życie ustawy, operatorem wyznaczonym będzie operator publiczny Poczta Polska SA. Operator wyznaczony ma świadczyć usługi powszechne na terenie całego kraju.
W związku z tym powinien zapewnić odpowiednie rozmieszczenie swoich placówek oraz skrzynek nadawczych. Usługi powinny być wykonywane z określoną częstotliwością (chodzi o obsługę skrzynek nadawczych), jakością i po przystępnej cenie. Każda zmiana cennika ma być akceptowana przez prezesa UKE w zakresie nieprzekraczania wskaźnika wzrostu opłat na poziomie wcześniej określonym przez UKE dla kolejnych 3 lat. Operator wyznaczony będzie także zobowiązany do prowadzenia rachunkowości regulacyjnej oraz odpowiedniej kalkulacji kosztów. Rachunkowość regulacyjna ma zapewnić rozdzielność rachunków zarówno po stronie kosztów, jak i przychodów. Powinna też ustalić i przypisać wyniki finansowe dla powszechnych usług, usług wchodzących w ich skład oraz pozostałych usług. Dzięki temu będzie można wyliczyć jednostkowe koszty usług powszechnych. Ponadto zobowiązany będzie do prowadzenia kalkulacji kosztu netto świadczenia usług powszechnych. Koszt netto obliczany będzie jako różnica pomiędzy kosztami świadczenia powszechnych usług pocztowych, których operator wyznaczony nie poniósłby, gdyby nie miał obowiązku ich świadczenia, a przychodami i korzyściami pośrednimi, jakich nie osiągnąłby, gdyby nie miał tego obowiązku.
W założeniach wprowadzono także mechanizm finansowania obowiązku świadczenia usług powszechnych, gdy stanowić on będzie nieuzasadnione, w stosunku do warunków rynkowych, obciążenie operatora wyznaczonego tzw. finansowanie kosztu netto tj. gdy operator będzie ponosił stratę z tego tytułu.
W założeniach przyjęto, że kwota straty, jaką trzeba będzie pokryć w ramach mechanizmu finansowania, nie powinna przekroczyć poziomu możliwego do sfinansowania. Pieniądze będą pochodzić z dwóch źródeł. Pierwszym jest zysk z pozostałych rodzajów działalności gospodarczej operatora wyznaczonego. Drugim źródłem będą wpłaty operatorów pocztowych świadczących usługi wchodzące w zakres usług powszechnych i których przychody w skali roku przekroczą 1 mln zł. Fundusz kompensacyjny będzie tworzony ex post, czyli po ustaleniu potrzeby uruchamiania takich wpłat. Wysokość wpłat ma określać Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Pieniądze te będą przekazywane na wyodrębniony rachunek UKE wykorzystywany do transferów pieniężnych od operatorów pocztowych.
Operator wyznaczony będzie zobowiązany zapewnić dostęp do sieci pocztowej operatorom pocztowym świadczącym usługi wchodzące w zakres usług powszechnych. Warunki dostępu oraz opłaty za dostęp do sieci pocztowej będą określone w umowach pomiędzy operatorami pocztowymi. Na warunkach umownych będzie określony dostęp do elementów infrastruktury pocztowej - m.in. dostęp do kodów pocztowych, skrytek, pocztowych skrzynek nadawczych. Określono również obowiązki operatorów pocztowych związane z obronnością i bezpieczeństwem państwa oraz bezpieczeństwem i porządkiem publicznym.
W założeniach przewidziano także wprowadzenie rozwiązań korzystniejszych dla konsumentów. Rozszerzono odpowiedzialność operatora wyznaczonego za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usługi z jego winy lub z powodu rażącego niedbalstwa (obecnie wyłącznie z powodu czynu niedozwolonego). Wprowadzono także odpowiedzialność za nieterminowe doręczenie przesyłek oraz nieprawidłowe/niekompletne wypełnianie druku „potwierdzenie odbioru” przesyłek doręczanych w tzw. trybie szczególnym, chodzi np. o pisma sądowe. Prawidłowe i terminowe doręczenie tych pism ma szczególne znaczenie dla zachowania terminów procesowych.
Ponadto wszyscy operatorzy pocztowi zobowiązani będą stosować jednolite procedury reklamacyjne (warunki, jakim odpowiadać powinna reklamacja, sposób jej wnoszenia, tryb postępowania reklamacyjnego).