Każde z państw strefy Schengen może przywrócić kontrole graniczne, ale tylko w uzasadnionych przypadkach i nie na dłużej niż dwa lata. Po długich pertraktacjach państwom UE, Parlamentowi Europejskiemu i Komisji Europejskiej udało się dojść do porozumienia w sprawie reformy układu z Schengen, informuje EurActiv.pl.
Irlandia - która w tym półroczu sprawuje unijną prezydencję - poinformowała, że każde z państw strefy może przywrócić kontrole graniczne nawet na własną rękę, jeśli uzna, że napływa do niego zbyt dużo nielegalnych imigrantów. Podkreśliła, że przywrócenie kontroli na granicach wewnętrznych UE nie może trwać dłużej niż dwa lata.
"Porozumienie otwiera drogę do lepszego zarządzania strefą Schengen na podstawie jasnych i przejrzystych zasad, które uczynią go bardziej wydajnym, dzięki decydującej roli przypisanej Komisji Europejskiej" - oceniła unijna komisarz ds. wewnętrznych Cecilia Malmström.
W jej ocenie, umowa stanowi ważny krok w kierunku bardziej europejskiej strefy Schengen i lepiej służącego obywatelom UE.
Malmström zapowiedziała też, że jej urząd będzie kontrolował, czy rządy poszczególnych państw nie nadużywają danej im możliwości.
Komisja Europejska będzie interweniować w przypadku łamania zasad Schengen. To wzmocni zaufanie pomiędzy państwami członkowskimi (...) a jednocześnie służyć będzie ochronie jednego z największych osiągnięć integracji europejskiej, jaką jest swobodny przepływ osób" - oświadczyła komisarz.
Jeśli w toku tej oceny Komisja uzna, że jakieś państwo nie wywiązuje się z obowiązków członka strefy Schengen - przez co naraża na szwank funkcjonowanie całego systemu i stwarza zagrożenie dla porządku publicznego i bezpieczeństwa wewnętrznego - będzie mogła takiemu państwu zalecić podjęcie konkretnych działań, a w ostateczności zaproponować przywrócenie kontroli na wewnętrznych granicach przez jedno lub więcej państw.
Ostateczne zalecenia w tej sprawie wydawać będzie Rada UE. Kontrole graniczne będą mogły być przywrócone na sześć miesięcy i przedłużone maksymalnie do dwóch lat.
Utrzymane zostaną jednak dotychczasowe zasady zezwalające krajom członkowskim strefy Schengen na tymczasowe przywrócenie kontroli granicznych ze względu na możliwe zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego. Np. podczas dużych imprez sportowych można kontrolować granice przez 30 dni, a w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń jak atak terrorystyczny - przez 10 dni.
Ministrowie spraw wewnętrznych państw unijnych mają oficjalnie zatwierdzić uzgodnione zasady na spotkaniu w Luksemburgu. To właśnie szefowie MSW zainicjowali reformę, bo wiele państw sygnalizowało, że czują się zagrożone napływem tysięcy nielegalnych imigrantów.
Również dotychczasowe zasady układu z Schengen dopuszczały czasowe przywrócenie kontroli na wewnętrznych granicach danego państwa - w 2008 roku w czasie piłkarskich mistrzostw Europy przywróciła je Austria, a Polska - w czasie Euro 2012.
Było to jednak możliwe wyłącznie "w przypadku poważnego zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego", a nie ze względu na napływ nielegalnych imigrantów.
Rozmowy dotyczące reformy porozumienia z Schengen były reakcją na napływ uchodźców z północy Afryki po arabskiej wiośnie 2010/11 roku. Kampanię na rzecz zmian w układzie z Schengen podjęto w 2011 roku, gdy w kwietniu Francja na krótko wprowadziła kontrole na granicy z Włochami, by powstrzymać napływ imigrantów z Afryki Północnej. W czerwcu tego samego roku rządy państw UE uzgodniły zmiany w systemie, ale aż dwa lata toczyły się negocjacje w tej sprawie z Parlamentem Europejskim, który był sceptyczny wobec reformy zasad Schengen.
Układ z Schengen gwarantuje swobodę poruszania się - na granicach 26 państw należących do strefy Schengen kontrole bowiem nie istnieją. Zniesiono je najpierw (w 1985 roku) między Niemcami, Francją i krajami Beneluksu. Dziś, obok 22 państw członkowskich UE, w skład Schengen wchodzą także Norwegia, Islandia, Szwajcaria i Lichtenstein. Szlabany na granicy Polski z Niemcami, Czechami, Słowacją i Litwą podniosły się 21 grudnia 2007 roku.
Długość zewnętrznych, lądowych granic strefy Schengen wynosi ponad 7.700 km, a granic morskich - 42 tys. 700 km. Obszar ten zamieszkuje ponad 400 mln osób.
Źródło: www.euractiv.pl, stan z dnia 4 czerwca 2013 r.