Europejski Trybunał Praw Człowieka wyrokiem Wielkiej Izby z 17 maja uznał, iż ukaranie węgierskich parlamentarzystów karą dyscyplinarną za zachowanie w czasie posiedzenia parlamentu stanowiło naruszenie ich prawa do wolności wypowiedzi.
Skargę do Trybunału wnieśli parlamentarzyści z opozycyjnych partii węgierskich, którzy zakłócili posiedzenia parlamentu protestując przeciwko przyjęciu dwóch nowych ustaw. Skarżący w czasie debaty parlamentarnej rozwinęli transparent z hasłem "FIDESZ - kradniecie, oszukujecie, kłamiecie", za co zostali ukarani dyscyplinarną karą grzywny. Przed Trybunałem skarżący zarzucili, iż w ten sposób naruszone zostało ich prawo do poszanowania wolności słowa, chronione w art. 10 Konwencji o prawach człowieka.
Trybunał zgodził się ze skarżącymi i potwierdził naruszenie art. 10 Konwencji.
W swym orzecznictwie Trybunał konsekwentnie podkreśla znaczenie wolności wypowiedzi w przypadku debaty parlamentarnej. Wolność wypowiedzi członków parlamentu jest nierozerwalnie związana ze standardami i stanem demokracji parlamentarnej i społeczeństwa demokratycznego. Wolność ta nie jest jednakże nieograniczona - regulamin funkcjonowania ciała ustawodawczego winien stanowić reguły należycie chroniące prawa innych parlamentarzystów oraz porządek prowadzenia obrad. W regulaminie tego typu w uprawniony sposób mogą się znaleźć również sankcje dyscyplinarne za naruszenie porządku obrad lub praw i wolności innych parlamentarzystów. Reguły te nie mogą być jednak stosowane w sposób arbitralny lub służyć jako pretekst do tłumienia wolności wypowiedzi członka parlamentu, który bierze udział w debacie politycznej. Trybunał podkreślił konieczność ochrony praw mniejszości przed opresją ze strony większości.
W konkretnych okolicznościach omawianej sprawy Trybunał skoncentrował się na zbadaniu, czy sankcja wymierzona skarżącym była proporcjonalna do realizowanych celów i niezbędna w demokratycznym społeczeństwie. Odpowiedź na to pytanie okazała się negatywna.
Trybunał przede wszystkim wskazał, iż przepisy węgierskie nie zapewniały obwinionym w postępowaniu dyscyplinarnym należytych gwarancji proceduralnych i możliwości obrony. Procedura wymierzenia kary dyscyplinarnej ograniczała się w przypadku skarżących do złożenia pisemnego wniosku o wymierzenie im takiej kary do przewodniczącego izby, a następnie plenarnego głosowania w ich sprawie. Na żadnym etapie tego postępowania zainteresowani nie mieli możliwości przedstawienia swego stanowiska. Co więcej, w przypadku dwóch skarżących wniosek o nałożenie na nich kary pieniężnej nie zawierał żadnego uzasadnienia. Możliwości zaskarżenia stosowanych sankcji również były bardzo ograniczone. Brak podstawowych gwarancji proceduralnych, które chroniłyby skarżących w toku procedury wymierzania kary dyscyplinarnej, sprawił, iż Trybunał nie uznał proporcjonalności ingerencji w wolność wypowiedzi skarżących w stosunku do celów realizowanych w ten sposób. Ingerencja nie spełniała wymogu niezbędności w demokratycznym społeczeństwie, a tym samym stanowiła naruszenie art. 10 Konwencji o prawach człowieka.
Karácsony i inni przeciwko Węgrom - wyrok Wielkiej Izby ETPC z dnia 17 maja 2016 r., połączone skargi nr 42461/13 i 44357/13.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Państwo prawa jeszcze w budowie
|