Sprawa została wniesiona do Trybunału przez obywatela Malty, który został skazany przez sąd za posiadanie i sprzedaż narkotyków. Zgodnie z prawem maltańskim to prokurator decydował, do jakiego sądu ma wnieść akt oskarżenia, a co za tym idzie – w jakich granicach sąd może wymierzyć karę za przestępstwo handlu narkotykami (od 6 miesięcy do 10 lat pozbawienia wolności przez sąd niższego rzędu oraz od 4 lat pozbawienia wolności do dożywocia przez sąd wyższego rzędu). W przypadku skarżącego akt oskarżenia został skierowany do sądu wyższego rzędu, który wymierzył mu karę 15 lat pozbawienia wolności.
Trybunał uznał, iż ten stan rzeczy stanowił naruszenie zakazu karania bez podstawy prawnej, chronionego w art. 7 Konwencji o prawach człowieka. Wymóg istnienia wcześniejszej podstawy prawnej dla uznania danego czynu za przestępstwo pociąga za sobą wymóg spełnienia przez taką ustawę karną określonych wymogów jakościowych – musi ona określać znamiona czynu zabronionego oraz grożącą sankcję karną w sposób szczegółowy i przewidywalny. W omawianej sprawie ani w prawie krajowym, ani w praktyce sądowej nie istniały żadne wytyczne lub wskazówki co do tego, jaki przypadek handlu narkotykami należy uznać za poważniejszy i skierować go do sądu wyższego rzędu, a który jest czynem mniejszej wagi i zasługuje na niższą sankcję karną. Decyzja ta należała wyłącznie do uznania prokuratora, wnoszącego akt oskarżenia do sądu. Trybunał uznał to za złamanie zasady nullum crimen sine lege certa, a tym samym naruszenie art. 7 Konwencji.
Stan prawny w omawianej sprawie można przyrównać do problematyki karalności za czyny przepołowione oraz za czyny mniejszej i większej wagi. W obu przypadkach znamiona czynu są identyczne, oprócz jednego różnicującego kryterium dotyczącego powagi czynu. Trybunał w swym wyroku pokazuje, iż zasadnicze znaczenie ma tutaj precyzyjne zdefiniowanie takiego kryterium granicznego. Obywatel musi wiedzieć z wyprzedzeniem, czy i jaki dokładnie czyn zabroniony popełni zachowując się w określony sposób, oraz musi mieć możliwość przewidzenia grożącej za niego kary. Przewidywalność grożącej kary oraz jasne kryteria jej wymiaru należą do podstawowych zasad prawa karnego.
Tak wynika z wyroku Trybunału z 22 stycznia 2013 r. w sprawie nr 42931/10, Camilleri przeciwko Malcie.
Strasburg: kara za przestępstwo musi być przewidywalna
Prawo Malty dawało prokuratorowi swobodę decyzyjną co do tego, do jakiego sądu wnieść akt oskarżenia, co wiązało się z różnym zagrożeniem karą za ten sam czyn. Swoboda taka naruszyła zakaz karania bez podstawy prawnej uznał Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z 22 stycznia br.