Problem dotyczył małżeństwa, które miało wspólność majątkową. Żona dłużnika dowiedziała się o zaciągniętych przez męża zobowiązaniach i wyrokach zaocznych dopiero, gdy zapukał do ich drzwi komornik. Zajął on część majątku ruchomego małżeństwa. Żona złożyła skargę na czynności komornika. Jednak Sąd Rejonowy skargę te oddalił, gdyż uznał, że na takie czynności służy powództwo przeciwegezucyjne, co umożliwiłoby określenie do kogo należą rzeczy objęte egzekucją.
Żona zaskarżyła postanowienie do Sądu Okręgowego w Sieradzu. Sąd powziął poważne wątpliwości i spytał Sąd Najwyższy, która droga dochodzenia praw jest właściwa.
Według jednego z poglądów, jeżeli wierzyciel, którego dłużnikiem jest jeden z małżonków skierował egzekucję do określonego przedmiotu jako należącego
wyłącznie do jego dłużnika wtedy egzekucja jest niemożliwa. Jeśli nie doszło do nadania klauzuli wykonalności.
Egzekucji takiej nie można usunąć w drodze powództwa o zwolnienie od egzekucji. Zachodzi wtedy sytuacja, do której należy stosować art. 825 pkt 3 k.p.c. (uchwała SN z dnia 7 lutego 1968 r., III CZP 89/67).
Inny pogląd zakłada, że małżonek dłużnika broniący się przed zajęciem może wytoczyć jako osoba trzecia powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji.
Sąd Okręgowy przychylił się do drugiego stanowiska, gdyż komornik nie jest organem uprawnionym do badania, czy określony przedmiot stanowi wyłączną własność dłużnika.
Przy egzekucji komornik nie rozstrzyga sporów o własność, lecz opiera się na domniemaniu, że nieruchomości pozostają we władaniu dłużnika.
Jeżeli komornik zajął ruchomości będące we współwładaniu dłużnika i jego małżonka pozostających we wspólności ustawowej, małżonkowi nieobjętemu tytułem wykonawczym przysługuje - w zależności od zgłaszanych zarzutów - powództwo o zwolnienie rzeczy spod egzekucji (przewidziane w art. 841 kpc), jeżeli zarzuca naruszenie przepisów prawa materialnego. Albo - skarga na czynności komornika, jeżeli zarzuca naruszenie przepisów postępowania egzekucyjnego - taką uchwałę podjął Sąd Najwyższy.
Jak uzasadniała sedzia Irena Gromska-Szuster w razie sporu z małżonkiem, który nie jest dłużnikiem komornik może zająć sporne rzeczy. Umorzenie postępowania w tym wypadku nie wchodzi w grę.
Sygnatura akt III CZP 41/15, uchwała z 5 października 2016 r.
SN: małżonek może zapobiec zajęciu auta przez komornika
Aby wstrzymać egzekucję komorniczą z majątku wspólnego małżonek, który nie jest dłużnikiem może złożyć skargę na czynności komornika lub powództwo o zwolnienie rzeczy spod egzekucji - uważa Sąd Najwyższy.