Osoby obowiązane do zachowania tajemnicy notarialnej, adwokackiej, radcy prawnego, doradcy podatkowego, lekarskiej, dziennikarskiej lub statystycznej mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości - czytamy w projekcie k.p.k.
Senacki projekt powstał w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 13 grudnia 2011 r. (sygn. akt K 33/08), stwierdzającego niezgodność normy wywodzonej z art. 180 § 1 k.p.k. z Konstytucją. Dotychczas z tajemnicy statystycznej mógł zwolnić prokurator, a po wejściu w życie nowelizacji - ten obowiązek należeć będzie do sądu.
Warunki zwolnienia
Projekt dodaje, że warunkiem dodatkowym wyjątku od zachowania tajemnicy jest fakt, że okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu. W postępowaniu przygotowawczym w przedmiocie przesłuchania lub zezwolenia na przesłuchanie decyduje sąd, na posiedzeniu bez udziału stron, w terminie nie dłuższym niż 7 dni od daty doręczenia wniosku prokuratora. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Jednak w sprawach o wykroczenia projekt przepisu jest dalej idący i mówi, że "sąd nie może zwolnić jednak od obowiązku zachowania tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu adwokata, radcy prawnego, lekarza, dziennikarza lub statystyka".
Obecna sytuacja
W myśl postanowienia zawartego w art. 180 § 1 k.p.k. osoby obowiązane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych o klauzuli tajności „zastrzeżone” lub „poufne” bądź też tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek. Sąd lub prokurator mogą jednak zwolnić je od obowiązku zachowania tajemnicy, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej.
Przytoczona regulacja odnosi się do sytuacji kolizji obowiązku złożenia zeznań przez osobę wezwaną w charakterze świadka w toczącym się postępowaniu karnym (art. 177 § 1 k.p.k.) oraz obowiązku zachowania tajemnicy służbowej lub zawodowej, mającego swe źródło w przepisach pozaprocesowych. Tryb zwolnienia przewidziany w zakwestionowanym przepisie odnosi się przy tym do szeregu tajemnic, z wyłączeniem wszakże tych, do których – zgodnie z zastrzeżeniem zawartym w art. 180 § 1 in fine – stosuje się „ustawy szczególne” (przykładowo chodzi tu o tajemnicę sędziowską, prokuratorską, komorniczą, bankową).
Konflikt interesów
Dobro wymiaru sprawiedliwości jest rzecz jasna równie cenną wartością jak tajemnica zawodowa - stwierdzają autorzy projektu.
Organizacja skutecznego wymiaru sprawiedliwości, zapewniającego wykrywanie przestępstw i możliwie szybkie ich osądzanie, należy do podstawowych zadań państwa. Sprawność funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości ma znaczenie dla interesów poszczególnych jednostek. Tyle że owa sprawność w znacznej mierze zależy od zapewnienia możliwości ustalenia faktów mających znaczenie dla wydania rozstrzygnięcia w konkretnej sprawie karnej i ukarania sprawcy przestępstwa. Na tej więc płaszczyźnie może zachodzić sprzeczność między dobrem wymiaru sprawiedliwości a prawem do prywatności i autonomią informacyjną podmiotu, od którego pochodzą informacje statystyczne, jak również opisanym interesem publicznym, jaki stoi za tajemnicą statystyczną.
Zdaniem senatora Piotra Zientarskiego do zwolnienia z tajemnicy statystycznej w tych wypadkach powinno zatem dochodzić jedynie wtedy, gdy sprawozdania finansowe przedkładane do rejestru przedsiębiorców nie są wystarczające lub gdy w ogóle sprawozdania takie nie zostały złożone. Może to też nastąpić wtedy, gdy brak jest stosownej dokumentacji lekarskiej.
Wejście w życie projektowanej regulacji spowoduje zatem, że zwolnienie świadka z obowiązku zachowania tajemnicy statystycznej, będzie możliwe jedynie z uwagi na dobro wymiaru sprawiedliwości, przy braku innych środków dowodowych na daną okoliczność.
Katarzyna Żaczkiewicz
Źródło: Senat RP
Artykuł pochodzi z serwisu: www.LEX.pl