W myśl nowego brzmienia k.k.w. skazani będą mogli wykonywać nieodpłatnie prace porządkowe oraz pomocnicze na rzecz jednostek organizacyjnych Służby Więziennej, a także na cele społeczne na rzecz:
- samorządu terytorialnego,
- podmiotów, dla których organ gminy, powiatu lub województwa jest organem założycielskim,
- państwowych lub samorządowych jednostek organizacyjnych,
- spółek prawa handlowego z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa lub gminy, powiatu czy województwa.

Wyznaczone podmioty, które wcześniej zgłosiły zapotrzebowanie na przyjęcie skazanych do pracy, będą teraz zobowiązane ich przyjąć.

Czytaj: Wiceminister Jaki sugeruje, że praca więźnia to element kary>>

Dotąd wynagrodzenie nie przysługiwało skazanemu tylko za prace porządkowe oraz pomocnicze na rzecz jednostek organizacyjnych Służby Więziennej lub za prace porządkowe na rzecz samorządu terytorialnego, w wymiarze 90 godzin miesięcznie.

Zwiększą się także potrącenia (z 25% do 45%) wynagrodzenia na cele Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy. Jednocześnie ulegnie zmniejszeniu (z 10% do 7%) potrącenie wynagrodzenia przysługującego za pracę skazanych, odprowadzane na Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Sąd Najwyższy ocenił tę zmianę k.k.w. pozytywnie, gdyż umożliwia ona szersze niż dotąd zatrudnianie skazanych. W opinii SN, wprowadzenie pracy na cele społeczne, jak również znaczące poszerzenie katalogu podmiotów, na rzecz których ta praca będzie świadczona, to trafne rozwiązanie: "z jednej strony urealnia to możliwość zatrudnienia skazanych, z drugiej jest w pełni uzasadnione z punktu widzenia odczuć społecznych". Niemniej, w odniesieniu do samego zakresu podmiotów, na rzecz których skazani mogliby pracować, SN sugerował rozważenie jego rozszerzenia - także na inne spółki prawa handlowego.

Sąd Najwyższy z aprobatą odniósł się również do projektowanej możliwości zawnioskowania przez skazanego lub wyrażenia przez niego zgody na zwiększenie wymiaru czasu pracy, gdyż - jak wskazał - jeżeli skazanemu zależy na wykonywaniu zajęć na cele społeczne, w dodatku nieodpłatnie, nie ma podstaw, by mu tego zakazywać.

Jednakże, co istotne, SN zwrócił uwagę na skutki projektowanego zwiększenia potrąceń na odpowiednie fundusze - z wynagrodzenia skazanego za pracę odpłatną. W sumie wzrosną one z 35% do 52%. Sąd Najwyższy wskazuje, że wynagrodzenie po tak znaczącym uszczupleniu nabierze wręcz fasadowego charakteru, a pamiętać należy, że to wynagrodzenie najczęściej jest przekazywane na utrzymywanie bliskich skazanego czy też w celu pokrycia obowiązków alimentacyjnych ciążących na skazanym.

Sąd Najwyższy ponadto wysoko ocenił merytoryczną zawartość uzasadnienia projektu tej ustawy, opis poszczególnych zmian i ocenę skutków regulacji.

Nowelizacja k.k.w., opublikowana 1 lutego br. (Dz.U. z 2017 r. poz. 204), wchodzi w życie 1 kwietnia br.

Małgorzata Sowa-Grajewska