Nowa ustawa lobbingowa pozwoli na lepsze kontrolowanie prac rządu

Rada Legislacyjna pozytywnie zaopiniowała nowelizację ustawy lobbingowej. Zdaniem ekspertów zasiadających w Radzie więcej projektów legislacyjnych będzie podlegać kontroli społecznej. Równocześnie jednak ograniczenie obowiązku bezpośredniego informowania Sejmu o przygotowywanych przez rząd dokumentach wpłynie korzystnie na przejrzystość procesu stanowienia prawa.

Ustawa o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa reguluje zagadnienia wykraczające poza materię działalności lobbingowej. Określa bowiem także obowiązki rządu, Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów, które polegają na udostępnianiu opinii publicznej dokumentów rządowych powstających w procesie legislacyjnym. Właśnie tej materii dotyczy opiniowany projekt.

Nie będzie adresu BIP

Przedłożony do zaopiniowania Radzie Legislacyjnej projekt ustawy zmierza do zastąpienia dotychczasowych programów prac legislacyjnych wykazami prac legislacyjnych Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów i ministrów (zwanych dalej „wykazami”). Ponadto zrezygnowano z wymogu opracowywania programu prac legislacyjnych w okresach co najmniej półrocznych na rzecz obowiązku ciągłej aktualizacji wykazów i przedstawiania Sejmowi co sześć miesięcy jedynie wykazu w zakresie tych projektów ustaw, w stosunku do których ustalono termin ich przyjęcia przez Radę Ministrów (nowy przepis art. 3a ust. 2). Wreszcie w wykazie nie będzie już zamieszczana informacja o adresie strony BIP, na której będą udostępniane dokumenty rządowe dotyczące przebiegu procesu legislacyjnego.

W projektowanym art. 3 ust. 1 wylicza się, że wykazy mają zawierać projekty założeń projektów ustaw, projekty ustaw, projekty rozporządzeń Rady Ministrów i projekty „innych dokumentów rządowych”. Wspomniany termin przyjęcia projektu ustawy przez rząd ma być określany według uznania  przez Radę Ministrów lub jej „organ pomocniczy”.

Zalety i wady projektu

Zdaniem prof. Dariusza Kijowskiego z Zakładu Postępowania Administracyjnego na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku w rezultacie przyjęcia projektowanej ustawy uzyskana będzie większa elastyczność programowania przez rząd prac legislacyjnych. Zwiększony zakres dokumentów ujmowanych w wykazach, ale równocześnie – ograniczenie obowiązku bezpośredniego informowania Sejmu o terminach przygotowywanych przez rząd dokumentach będzie korzystny dla przejrzystości stanowienia prawa. Nie znaczy to jednak, że rząd pozbawi Sejm w ogóle takich informacji, ale będą one napływały w sposób bardziej uporządkowany.

Jest też jeszcze jeden powód przekonujący o trafności takich zmian ustawy. Zastąpienie programów wykazami spowoduje, że akt ten stanie się bardziej spójny. Określenie zakresu informacji umieszczanych w wykazach aktualnych rządowych prac legislacyjnych i zapewnienie dostępu do nich opinii publicznej, to materia ściśle wiążąca się z działalnością lobbingową. Natomiast zasady formułowania programów takich prac powinny być uregulowane raczej w ustawie o Radzie Ministrów, a nie ustawie o działalności lobbingowej – twierdzi prof. Kijowski. Rada Legislacyjna ma tylko zastrzeżenia do rezygnacji z zamieszczania wykazów na stronach BIP. Co więcej termin przyjęcia ustawy powinien być określany przez rząd, a nie jej organ pomocniczy, gdyż nie wiadomo jaki urząd byłby tu właściwy. W ustawie nie powinno się określać konkretnych kompetencji organów pomocniczych władzy wykonawczej.